Λευκή Βίβλος #9: «Μήπως κάτι κάνουμε λάθος;»

Του Κωνσταντίνου-Ειρηναίου Σταμούλη,

Οι προβλέψεις επιβεβαιώθηκαν και πλέον μπορούμε να κάνουμε λόγο για ραγδαία πτώση των βάσεων εισαγωγής στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Το γεγονός αυτό φανερώνει σημάδια παρακμής στο σώμα της Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, μιας και δεν γίνεται λόγος για ένα μεμονωμένο περιστατικό, αλλά για ένα φαινόμενο ολοένα και αυξανόμενο.

Τι λένε οι αριθμοί

Ενδεικτικά, σε πέντε από τις επτά Ιατρικές Σχολές της χώρας, η βάση εισαγωγής έπεσε κάτω από τα 18.000 μόρια. Αυτό σύμφωνα και με τους ειδικούς συνιστά μια «ιστορική πτώση» της τάξεως των 800 μορίων στις βάσεις. Η χαμηλότερη βάση εισαγωγής σημειώθηκε στην ιατρική Αλεξανδρούπολης, καθώς δέχθηκε υποψήφιους με 17.400 μόρια. Ταυτόχρονα, η βάση στην Ιατρική Κρήτης διαμορφώθηκε στα 17.525 μόρια, στην Ιατρική Λάρισας η βάση στα 17.600 μόρια, στην Ιατρική Ιωαννίνων 17.625 μόρια και στην Ιατρική Πάτρας 17.825 μόρια. Τα 18.250 μόρια αποτέλεσαν το όριο εισαγωγής στην Ιατρική σχολή της Πρωτεύουσας.

Σταθερότητα προκύπτει μόνο στις σχολές του 4ου επιστημονικού πεδίου. Στο 1ο επιστημονικό πεδίο, οι Νομικές σχολές σημειώνουν μικρή πτωτική πορεία σηματοδοτώντας την τρίτη συνεχόμενη χρονιά, όπου οι βάσεις τους σημειώνουν πτωτική πορεία.

Συνεχίζοντας για λίγο ακόμη με τους αριθμούς και αυτό γιατί στην περίπτωσή μας, πράγματι, «μιλούν από μόνοι τους», η διαμόρφωση της κατάστασης αντικατοπτρίζεται από το γεγονός ότι στο 70% των τμημάτων σημειώθηκε πτωτική πορεία των βάσεων. Συνολικά δηλαδή, από τα 459 τμήματα πτωτικά κινήθηκαν οι βάσεις σε 325 τμήματα, ενώ άνοδο σημείωσαν οι βάσεις 134 τμημάτων. Εξίσου ανησυχητικό είναι ότι το 42% των τμημάτων έπεσε κάτω από τα 10.000 μόρια, ενώ στα Επαγγελματικά Λύκεια το ποσοστό έφτασε το 30%.

Παραδοχές

Σύμφωνα με τους ειδικούς, δύο είναι οι κύριοι λόγοι που οδήγησαν στην μεγάλη αυτή πτώση των βάσεων: Δεν υπήρχαν συντελεστές και συνάμα, ο νέος τρόπος εξέτασης της νεοελληνικής γλώσσας, έδωσε πιο χαμηλά αποτελέσματα. Μεγάλο ρόλο φυσικά διαδραμάτισαν οι «ειδικές συνθήκες» κάτω από τις οποίες διεξήχθησαν οι φετινές πανελλαδικές εξετάσεις, αφού δεν πρέπει να ξεχνάμε την αβεβαιότητα που επικράτησε στις τάξεις των υποψηφίων, κατά την περίοδο της καραντίνας.

Προκειμένου να εξετάζουμε τα γεγονότα από όσο το δυνατόν αντικειμενικότερη σκοπιά γίνεται, δεν πρέπει να εφησυχάσουμε δικαιολογώντας με τα παραπάνω, την πτωτική πορεία που οι επιδόσεις των μαθητών έλαβαν, καθώς αυτό συμβαίνει με μεγάλη συνέπεια τα τελευταία χρόνια. Φτάνουμε έτσι, δηλαδή, στη σύνθεση του κάδρου της παρακμής όχι μονάχα του δημοσίου πανεπιστημίου, αλλά και του εκπαιδευτικού συστήματος γενικότερα. Και με τον τρόπο αυτό, δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος. Το σχολικό σώμα προσηλωμένο στις πανελλαδικές, μαθητές που «παίζουν» το μέλλον της ακαδημαϊκής τους πορείας σε μια παρτίδα μιας εβδομάδας και τελικά, αποτελέσματα κατώτερα του αναμενόμενου, καθώς δεν έχει προηγηθεί ουσιαστική αφομοίωση της ύλης παρά μόνο στείρα απομνημόνευση, ενώ φυσικά μεσολαβούσαν και άλλοι παράγοντες, όπως το γεγονός ότι δεν είχαν όλοι οι μαθητές τις ίδιες ευκαιρίες (π.χ δεν δύναται όλοι οι γονείς να μπορούν να στείλουν τα παιδιά τους φροντιστήριο) και για πολλούς ακόμη λόγους φυσικά που μπορούν να ανοίξουν μια νέα συζήτηση. Και όχι δεν φταίνε απαραίτητα οι πανελλαδικές. Φταίει ο τρόπος αντιμετώπισης τους από ένα ολόκληρο σύστημα που προετοιμάζει μαθητές για να εξεταστούν και όχι για να εκπαιδευτούν πραγματικά. Το αποτέλεσμα; Ένα ολόκληρο εκπαιδευτικό σύστημα να καταφέρνει να οδηγείται μεθοδικά σε αυτοχειρία. Πάμε σε μερικές παραδοχές λοιπόν:

1. Όχι, οι χαμηλόβαθμες σχολές δεν συνεπάγεται ότι περιλαμβάνουν χαμηλής ποιότητας μαθήματα ή ότι δεν υπάρχει επαγγελματική αποκατάσταση. Η βάση της κυμαίνεται ανάλογα τις προτιμήσεις των υποψηφίων. Αν όμως οι βάσεις πέφτουν συνολικά και όχι μεμονωμένα, αυτό σημαίνει φυσικά ότι οι εκάστοτε υποψήφιοι έγραψαν λιγότερο σε σχέση με τους προηγούμενους. Όταν όμως η κατάσταση αυτή, τείνει να γίνει ο κανόνας, καλό θα ήταν να αρχίσουμε να προβληματιζόμαστε…και έχουμε ήδη αργήσει.
2. Όχι, ένας υποψήφιος ο οποίος κινήθηκε σε «ρηχά νερά» στις πανελλαδικές αλλά λόγω πτώσης των βάσεων πέρασε σε μία αξιόλογη σχολή λ.χ Μαθηματικό Σάμου, δεν σημαίνει ότι δεν θα μπορέσει να γίνει ένας πλήρως καταρτισμένος επιστήμονας, χρήσιμος για την κοινωνία. Οι Πανελλαδικές εξετάσεις δεν αποτελούν κριτήριο ζωής ή χαρακτήρα, αλλά τρόπο διαμοιρασμού των υποψηφίων σε ποικιλία επιστημονικών κατευθύνσεων. Αυτός είναι και ο ρόλος της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης άλλωστε: Η κατάρτιση και η ολοκληρωμένη προετοιμασία σε επιστημονικό επίπεδο, ανθρώπων που φιλοδοξούν να ασχοληθούν με τον εκάστοτε κλάδο. Ας σταματήσουμε να βάζουμε ταμπέλες στις συνειδήσεις μας, να ξεχωρίζουμε «καλές» και «κακές» σχολές με κριτήριο τη βάση εισαγωγής και να υποβαθμίζουμε την αξία φοιτητών οι οποίοι ενδεχομένως δεν απέδωσαν τα μέγιστα στις Πανελλαδικές. Αν τόσο πολύ δεν αντέχουμε χωρίς να κρίνουμε, ας κάνουμε τότε ένα βήμα πίσω και ας δούμε την ευρύτερη εικόνα.
3. Η ευρύτερη αυτή εικόνα, δείχνει ότι η χώρα μας ξεχωρίζει για την ποιότητα των πανεπιστημίων της. Η πλειονότητα των Ελλήνων επιστημόνων αποκομίζει τα πλέον εγκωμιαστικά σχόλια. Οι περισσότεροι νέοι στην Ελλάδα, είναι φιλόδοξοι, δημιουργικοί, δραστήριοι, εργατικοί. Συστατικά που συνθέτουν το κάδρο της επιτυχίας. Η κοινωνία, εγώ, εσύ, ο καθένας, οφείλουμε να ανοίξουμε τον δρόμο σε αυτούς. Όχι να βάζουμε εμπόδια. Το σύστημα το ίδιο οφείλει να αναθεωρήσει βασικές πτυχές του, ώστε αυτοί οι άνθρωποι, να μπορέσουν να εξελιχθούν, να αλληλεπιδράσουν, να καινοτομήσουν. 

Σε κάθε περίπτωση, οι πανελλαδικές εξετάσεις των τελευταίων χρόνων μαρτυρούν πολλές παθογένειες του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Χρειάζονται αλλαγές. Αλλά θα έχουν αποτέλεσμα μονάχα αν συνδυαστούν με την απαραίτητη πολιτική βούληση, διάθεση και ικανότητες. Γιατί σε αντίθετη περίπτωση, ας μην απορούμε που ολοένα και περισσότερα άτομα στρέφονται σε ιδιωτικά πανεπιστήμια, ας μην απορούμε που πολλές σχολές παράγουν «μελλοντικούς ανέργους», αφού δεν υπάρχει διασύνδεσή τους με το αντικείμενό τους στην αγορά εργασίας στην Ελλάδα, ας μην απορούμε για την παρακμή. Αν δεν φροντίσουμε για την αλλαγή, τουλάχιστον ας μην μας προκαλεί έκπληξη η κατάρρευση.

ΠΗΓΗ

•  iefimerida.gr – https://www.iefimerida.gr/panellinies/panellinies-2020-istoriko-hamilo-baseis-iatrikes

Κωνσταντίνος-Ειρηναίος Σταμούλης

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 2000. Σπουδάζει Πολιτική Επιστήμη και Διεθνείς Σχέσεις στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου. Ασχολείται ενεργά με το αντικείμενο των σπουδών του, αρθρογραφώντας και συμμετέχοντας σε συνέδρια και εκδηλώσεις σχετικά με την Πολιτική, τη Διεθνή διπλωματία και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης.