Του Πολύβιου Κοΐνη,
Στις μέρες μας το διαδίκτυο αποτελεί ένα αναπόσπαστο μέρος της σύγχρονης καθημερινότητας και ζωής τόσο σε προσωπικό αλλά και επαγγελματικό επίπεδο. Έτσι, η πρόσβαση στη γνώση, τις πληροφορίες αλλά και την επικοινωνία έχει περάσει πλέον σε άλλο επίπεδο, παρουσιάζοντας διαρκώς εξέλιξη. Έκτος όμως από τη γνωστή και οικεία πλευρά του διαδικτύου που διευκολύνει, εξυπηρετεί και ψυχαγωγεί, υπάρχει και η πλευρά εκείνη που λειτουργεί δίχως κανόνες, όπου «σκοτεινοί» χρήστες έχουν πρόσβαση σε κρυφές «υπηρεσίες» και παράνομο υλικό.
Όλοι μας -ή έστω οι περισσότεροι από εμάς- θα έχουμε ακούσει ότι στα παγόβουνα το μεγαλύτερο ποσοστό του όγκου τους (πάνω από 90%) βρίσκεται κάτω από το νερό. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με τον κόσμο του διαδικτύου. Υπάρχει ένα μικρό κομμάτι του ίντερνετ το οποίο είναι ανοιχτό και προσβάσιμο σε οποιονδήποτε, γνωστό με την ονομασία SurfaceWeb ή Visible Web. Είναι ο ιστός που γνωρίζουμε όλοι, η πρόσβαση στον οποίο γίνεται μέσω όλων των προγραμμάτων περιήγησης (Google Chrome, Firefox, Internet Explorer κ.λπ.). Περιέχει τις σελίδες που μπορούν να εντοπιστούν με μια κοινή μηχανή αναζήτησης και τις οποίες ένας κοινός χρήστης επισκέπτεται καθημερινά, όπως για παράδειγμα το Instagram, το Facebook, το YouTube κλπ. Χαρακτηριστικό του επιφανειακού ιστού είναι ότι προσφέρει χαμηλή ανωνυμία, μιας και οι περισσότεροι ιστότοποι ταυτοποιούν τους χρήστες μέσω της διεύθυνσης IP τους. Το μεγαλύτερο κομμάτι του διαδικτύου όμως αποτελεί το Deep Web και αν φανταστούμε ξανά την εικόνα του παγόβουνου που αναφέραμε νωρίτερα, πλέον βρισκόμαστε κάτω από το νερό. Ο «Βαθύς Ιστός» είναι το μέρος του διαδικτύου το οποίο δεν εντοπίζεται από τις μηχανές αναζήτησης και επομένως δεν μπορεί να έχει πρόσβαση ο οποιοσδήποτε με μία απλή αναζήτηση. Με πιο απλά λόγια, λέγοντας το παραπάνω, αναφερόμαστε στις σελίδες που για να προβάλλει και να αποκτήσει κανείς πρόσβαση απαιτείται αρχικά κάποια σύνδεση. Στην πράξη λοιπόν, τέτοιες σελίδες θεωρούνται ο προσωπικός μας λογαριασμός email, το e-banking μας ή ρυθμίσεις ενός λογαριασμού μας στα social media. Επομένως, οι περισσότεροι από εμάς (για να μην πούμε όλοι) επισκεπτόμαστε σε καθημερινή βάση τουλάχιστον μια σελίδα που υπάγεται στο Deep Web. Τέλος, ένα μικρό κομμάτι της έκτασης του διαδικτύου ανήκει στο Dark Web, το οποίο αποτελεί ένα μικρό υποσύνολο του Deep Web. Εκεί, μπορεί κανείς να βρει περιεχόμενο το οποίο έχει ως στόχο την αποφυγή λογοκρισίας, αλλά και ιστοσελίδες παράνομου εμπορίου και περιεχομένου. Ο «Σκοτεινός Ιστός» είναι το περιεχόμενο του παγκόσμιου ιστού που περιέχει τα Darknet. Χαρακτηριστικά παραδείγματα Darknet είναι τα δίκτυα Freenet, GNUnut και το Hotspot Shield. Αναμφίβολα όμως, το πιο διαδεδομένο δίκτυο Darknet που παρέχει πρόσβαση σε αυτή την πτυχή του διαδικτύου είναι το Tor. Το Tor προσφέρει αυξημένη ανωνυμία στους χρήστες του εξαιτίας ενός πολυεπίπεδου συστήματος κρυπτογράφησης που περιλαμβάνει ένα πολυάριθμο δίκτυο διαφορετικών υπολογιστών, καθιστώντας εξαιρετικά δύσκολο έως και αδύνατο τον τελικό εντοπισμό της αρχικής IP διεύθυνσης* του διακομιστή. Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται η αποφυγή λογοκρισίας και η απόκρυψη της ταυτότητας ενός χρήστη. Περισσότερες λεπτομέρειες όμως για το Dark Web θα αναλυθούν και στη συνέχεια.
*(IP: IP address – Internet Protocol ή διεύθυνση διαδικτυακού πρωτοκόλλου είναι ένας μοναδικός αριθμός που χρησιμοποιείται από κάθε συσκευή σε ένα δίκτυο υπολογιστών για τη μεταξύ τους αναγνώριση και συνεννόηση. Οι συσκευές αυτές μπορούν να είναι routers, υπολογιστές, κινητά τηλέφωνα με δυνατότητα πρόσβασης στο Internet, time-servers, εκτυπωτές και fax).
Στο σημείο αυτό να αναφέρουμε ότι το Dark Web έχει κομμάτια που είναι απόλυτα ασφαλή και μπορούν να χρησιμοποιηθούν ενδεχομένως για καλό σκοπό (π.χ. παράκαμψη λογοκρισίας), αλλά και σελίδες που μπορεί κανείς να έρθει σε επαφή με κάθε είδους παράνομο και επικίνδυνο περιεχόμενο. Συγκεκριμένα στο «Σκοτεινό Διαδίκτυο», μερικά από αυτά που μπορεί κανείς να συναντήσει εύκολα είναι ναρκωτικά, όπλα, υλικό παιδικής (και όχι μόνο) πορνογραφίας, εμπόριο ανθρώπινων οργάνων, καθώς επίσης, πληρωμένους δολοφόνους, κλεμμένα αντικείμενα προς πώληση, μέχρι και απόρρητες κρατικές πληροφορίες. Με λίγα λόγια, το Dark Web είναι το μέρος όπου όλα μπορούν να πουληθούν και να αγοραστούν κάτω από την «ασπίδα» της ανωνυμίας. Όσον αφορά τις πληρωμές (αν δεν γίνονται σε είδος ή μέσω κάποιας ανταλλαγής), γίνονται συνήθως με τη χρήση κρυπτονομισμάτων (Bitcoins). Χάρη στα Bitcoins γίνεται εφικτή η πραγματοποίηση κρυφών συναλλαγών μεταξύ των χρηστών δίχως τη μεσολάβηση τραπεζικού τομέα. Είναι πραγματικά ανατριχιαστικό, αν σκεφτεί κανείς το γεγονός ότι πολλοί είναι αυτοί που πληρώνουν για να παρακολουθήσουν live εκτελέσεις ανθρώπων με ποικίλους τρόπους ή τουρνουά πάλης μέχρι θανάτου, στοιχηματίζοντας κάθε φορά στο ποιος μαχητής θα αντέξει ή θα «πέσει» πρώτος.
Υπάρχουν βέβαια και οι περιπτώσεις ανθρώπων που χρησιμοποίησαν ή χρησιμοποιούν το Dark Web για δραστηριότητες οι οποίες δεν είναι παράνομες. Όπως για παράδειγμα την παράκαμψη λογοκρισίας που υπάρχει στη χώρα τους, προκειμένου να αποκτήσουν πρόσβαση σε ιστοσελίδες όπως το The Hidden Wiki ή συλλογές από ebooks, το περιεχόμενο των οποίων είναι λογοκρινόμενο στον «επιφανειακό» κόσμο. Ακόμη, στο Dark Web υπάρχουν μέχρι και ιστοσελίδες, όπου μπορεί κάποιος να πραγματοποιήσει καταγγελίες ανώνυμα και χωρίς φόβο.
Πολλά έχουν ακουστεί κατά καιρούς γύρω από τη διαδικασία σύνδεσης στο Dark Web, το πόσο πολύπλοκη μπορεί να είναι ή τις εξειδικευμένες γνώσεις που πιθανόν να απαιτεί. Αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, κάποιος που δεν διαθέτει την βασική τεχνογνωσία δεν θα καταφέρει να συνδεθεί ή ακόμη κι αν το πετύχει -μετά από αρκετό ψάξιμο και κόπο- είναι πολύ πιθανό να «φάει τα μούτρα του» και να μπλέξει, αν δεν γνωρίζει τι κάνει. Με πιο απλά λόγια, δεν αποτελεί επιστήμη το να αποκτήσει πρόσβαση κανείς στο «Σκοτεινό Διαδίκτυο», αλλά σε καμία περίπτωση δεν το συνιστούμε, μιας κι οι κίνδυνοι που κρύβονται πίσω από την παρουσία επιτήδειων hackers είναι πραγματικά μεγάλοι και για να μιλήσουμε πιο άμεσα θα πούμε το εξής: «Οι τύποι αυτοί είναι ικανοί για απίστευτα πράγματα».
Για την ιστορία όμως, θα αναλύσουμε πολύ γρήγορα και επιγραμματικά τον τρόπο με τον οποίο αποκτά κανείς πρόσβαση στο Dark Web μέσα από τα λειτουργικά συστήματα Windows ή Linux. Για όσους χρησιμοποιούν ως λειτουργικό σύστημα οποιαδήποτε έκδοση των Windows θα πρέπει -όπως αναφέρθηκε και πριν- να κατεβάσουν και να χρησιμοποιήσουν ως πρόγραμμα περιήγησης το Tor. Στη συνέχεια, απαραίτητη κρίνεται η χρήση VPN για να προσφέρει ένα extra επίπεδο ασφάλειας πάνω από το Tor Browser, ενώ τέλος εξίσου σημαντική είναι και η χρήση ενός προγράμματος anti-virus σε πλήρη έκδοση, μιας και ransomware** παραμονεύουν παντού. Αν πάλι κάποιος είναι πιο εξειδικευμένος χρήστης και χρησιμοποιεί κάποια έκδοση Linux, τα πράγματα είναι λιγάκι πιο απλά. Σε πρώτη φάση χρειάζεται και εδώ εγκατάσταση του Tor Browser, ενώ τη χρήση VPN μπορεί να αντικαταστήσει η χρήση από proxychains***. Όσον αφορά το anti-virus, δεν κρίνεται απαραίτητη να γίνει κάποια ενέργεια αφού αυτό το λειτουργικό σύστημα μπορεί να προσβληθεί από ελάχιστους ιούς και με δυσκολία. Προς αποφυγή παρεξηγήσεων, να αναφερθεί πως η διαδικασία που περιγράφηκε δεν αποτελεί το 100% των ενεργειών που πρέπει να γίνουν για να έχει κανείς μια «ασφαλή» περιήγηση στον κόσμο του «Σκοτεινού Διαδικτύου».
** ransomware: κακόβουλο λογισμικό που μπορεί να «κλειδώσει» μια συσκευή ή να κρυπτογραφήσει τα περιεχόμενά της, προκειμένου ο δημιουργός του να ζητήσει χρήματα ως λύτρα από τον ιδιοκτήτη της.
*** proxychains: Λογισμικό ανοιχτού κώδικα για το λειτουργικό σύστημα Linux, το οποίο χρησιμοποιείται για την απόκρυψη της διεύθυνσης IP.
Το Dark Web αποτελεί αναμφίβολα την ανεξερεύνητη πλευρά του διαδικτύου το οποίο ουκ ολίγες φορές επέφερε μέχρι και σήμερα πολύ δυσάρεστα αποτελέσματα σε όσους θέλησαν να το επισκεφτούν χωρίς την κατάλληλη προετοιμασία και προσοχή στις κινήσεις τους. Τα περιστατικά που έχουν να κάνουν με χρήστες που «την πάτησαν» εν αγνοία τους είναι πολλά και μπορεί εύκολα κανείς να μάθει για αυτά με μία απλή αναζήτηση στο ίντερνετ. Σε κάθε περίπτωση όμως, ο γενικός κανόνας που ισχύει -και εδώ- είναι ότι ο καθένας είναι υπεύθυνος για τον εαυτό του και τις πράξεις του.
Γεννημένος το 2000 στην Αλεξανδρούπολη, είναι προπτυχιακός φοιτητής του τμήματος Μηχανικών Ηλεκτρονικών Υπολογιστών και Πληροφορικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Είναι κάτοχος πτυχίου Proficiency στην Αγγλική γλώσσα και ασχολείται με τον αθλητισμό από μικρή ηλικία. Αρθρογραφεί για πρώτη φορά, μέσω του OffLine Post.
