Της Μαριέφης Πλατή,
Πολλές ήταν οι αντιδράσεις για την μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, αυτού του υπέρλαμπρου ναού που υποδεχόταν χιλιάδες τουρίστες απ’ όλο τον κόσμο, οι οποίοι έρχονταν για να θαυμάσουν το μεγαλείο της αγαθοσύνης που αναδυόταν από τους θεόρατους τοίχους. Σήμερα, ένα μήνα μετά από αυτή τη μετατροπή, η αγάπη όχι μόνο των χριστιανών, αλλά και όσων θαυμάζουν το ναό και την ιστορία του, δεν έχει ξεχαστεί.
Τι μπορεί να γίνει, θα μπορούσε να αναρωτηθεί κάποιος, για αυτήν την μετατροπή; Υπάρχει κάποιος τρόπος για να ξαναγίνει η Αγία Σοφία μουσείο; Ο Πρόεδρος της Συρίας, Μπασάρ Αλ Άσαντ, προέβη σε μια διαφορετική προσέγγιση για να απαντήσει στα ερωτήματα αυτά. Ίσως το κτήριο της Αγίας Σοφίας καθαυτό να μην επιστρέψει στην πρότερη μορφή του ως μουσείο. Η ιδέα, όμως, του Μπασάρ Αλ Άσαντ είναι να δημιουργηθεί στη Συρία ένα αντίγραφο της Αγίας Σοφίας, μικρότερο σε σχέση με το πρωτότυπο. Η κίνηση αυτή της Συρίας γίνεται με την συναίνεση της Ρωσίας, η οποία, όπως φαίνεται, θα συμπράξει στην εκτέλεση του έργου.
Πώς, όμως, ο Μπασάρ Αλ Άσαντ οδηγήθηκε σ΄ αυτή την επιλογή; Ως γνωστόν, η Συρία, στην πλειονότητά της, αποτελείται από μουσουλμάνους κατοίκους. Βέβαια, υπάρχει και μία σημαντική μειονότητα χριστιανών, που αποτελούν περίπου το 10% του συνολικού πληθυσμού. Ο ίδιος ο πρόεδρος της Συρίας, μάλιστα, το 2017, σε δήλωσή του, είπε χαρακτηριστικά ότι χωρίς τους χριστιανούς δε θα υπήρχε η Συρία. Ο Μπασάρ Αλ Άσαντ, παρά το γεγονός ότι δεν είναι χριστιανός, σέβεται τους πιστούς των άλλων θρησκειών, ακόμα κι αν αποτελούν τη μειονότητα του πληθυσμού μιας χώρας, και με αυτό τον τρόπο προβάλλει τη σημασία της ανεξιθρησκείας.
Πέρα, όμως, από τις προσωπικές απόψεις του Σύριου Προέδρου περί ανεξιθρησκείας, οι οποίες τον ώθησαν να κάνει την αρχή για την κατασκευή του έργου, υπάρχουν φυσικά και τα πολιτικά συμφέροντα. Η αντιπαλότητα μεταξύ της Συρίας και της Τουρκίας αποτελεί ένα σημαντικό κίνητρο για τον Άσαντ. Τη στιγμή που η Τουρκία μετατρέπει σε τζαμί ένα ιστορικό μνημείο, το οποίο αποτελεί σημείο αναφοράς για τους χριστιανούς όλου του κόσμου, εμφανίζεται στην αντίπερα όχθη η Συρία να συμπαραστέκεται στους χριστιανούς. Αυτή η συμπαράσταση είναι ευνοϊκή για την ίδια τη χώρα, διότι έτσι αναδεικνύεται ως ένα κράτος πολιτισμένο και φιλάνθρωπο. Σε συνδυασμό, μάλιστα, με τις επιθέσεις της Τουρκίας, που απειλούν τη Συρία, φανερώνεται ακόμα πιο πολύ η αντίθεση μεταξύ των δύο κρατών.
Η πρωτοβουλία ανέγερσης της εκκλησίας έχει στόχο να καταστήσει σαφές ότι ο ειρηνικός διάλογος μεταξύ των θρησκειών -και περαιτέρω των κρατών- είναι αναγκαίο στοιχείο για να υπάρχουν πολιτισμένες κοινωνίες. Τα κράτη οφείλουν να τηρούν τον αλληλοσεβασμό και τους όρους ανοχής μεταξύ αυτών. Στην υπέρβαση, από την πλευρά της Τουρκίας, των ορίων αυτών αντιστέκονται τώρα ο Βλαντίμιρ Πούτιν και ο Μπασάρ Αλ Άσαντ. Η Ρωσία, εξάλλου, είχε προβεί σε συμφωνία με την Τουρκία για την απομάκρυνση των κουρδικών δυνάμεων από τη Συρία. Όσον αφορά στη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, ο Ρώσος πρόεδρος εξέφρασε στον Τούρκο ομόλογό του τις έντονες αντιδράσεις των Χριστιανών της Ρωσίας.
Το έργο θα κατασκευαστεί στη Χάμα και ήδη τα σχέδια έχει αναλάβει ο ρωσικός στρατός που βρίσκεται στη Συρία. Ίσως το αντίγραφο της Αγίας Σοφίας να αποτελεί αφορμή για τη σύγκριση μεταξύ της Συρίας και της Τουρκίας, σε σχέση με τις πολιτισμικές και θρησκευτικές τους πεποιθήσεις. Ίσως, όμως, να είναι μία προσπάθεια επίλυσης ορισμένων διαφορών μεταξύ αυτών των κρατών ή και ένα μεταβατικό στάδιο προς την επίτευξη συμφωνιών.
