Της Μαρίας Μπουλιέρη,
Στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και της σύγκλισης των δικαιϊκών συστημάτων προς όφελος της καινοτομίας, γεννήθηκε η ιδέα για την ίδρυση του Ενιαίου Δικαστηρίου Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας (UnifiedPatent Court – UPC). Το δικαστήριο αυτό προβλέπεται στη Συμφωνία για την ίδρυση Ενιαίου Δικαστηρίου Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας (UPCA – στο εξής «Συμφωνία»), η οποία δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 20/6/2013. Γιατί, όμως, εδώ και 7 χρόνια δεν έχουμε δει τη λειτουργία αυτού του Δικαστηρίου στην πράξη;
Αρχικά, ας ρίξουμε μια ματιά στα βασικά σημεία και τους στόχους αυτού του Δικαστηρίου. Το Ενιαίο Δικαστήριο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας θα επιλύει διαφορές που αφορούν τα ευρωπαϊκά διπλώματα ευρεσιτεχνίας και τα ευρωπαϊκά διπλώματα ευρεσιτεχνίας με ενιαία ισχύ και θα είναι κοινό στα Συμβαλλόμενα Κράτη Μέλη. Θα περιλαμβάνει Πρωτοδικείο, με κεντρικό τμήμα με έδρα το Παρίσι και τμήματα στο Λονδίνο και στο Μόναχο, Εφετείο, με έδρα το Λουξεμβούργο και Γραμματεία, η οποία θα βρίσκεται επίσης στο Λουξεμβούργο. Επιπλέον, συναπαρτίζεται από τρεις Επιτροπές: μια Διοικητική Επιτροπή, μια Επιτροπή Προϋπολογισμού και μια Συμβουλευτική Επιτροπή, ώστε να εξασφαλισθούν η αποτελεσματική εφαρμογή και λειτουργία της Συμφωνίας.
Οι δικαστές του θα διαθέτουν τόσο νομική όσο και τεχνική εξειδίκευση και θα απολαμβάνουν δικαστική ανεξαρτησία, χωρίς να δεσμεύονται από υποδείξεις κατά την άσκηση των καθηκόντων τους. Οι αποφάσεις του Δικαστηρίου θα καλύπτουν, όσον αφορά το ευρωπαϊκό δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, την επικράτεια των Συμβαλλόμενων Κρατών Μελών στα οποία το ευρωπαϊκό δίπλωμα ευρεσιτεχνίας έχει ισχύ. Η Συμφωνία ακόμα προβλέπει την ίδρυση Κέντρου Διαμεσολάβησης και Διαιτησίας σε θέματα διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, με έδρα τις Λουμπλιάνα και Λισσαβώνα. Προβλέπεται ακόμα, μεταβατική περίοδος επτά ετών από την ημερομηνία έναρξης ισχύος της Συμφωνίας, κατά την οποία μπορεί να ασκείται αγωγή για την προσβολή ή την ανάκληση ευρωπαϊκού διπλώματος ευρεσιτεχνίας ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων ή άλλων αρμόδιων εθνικών αρχών.
Στις 19 Φεβρουαρίου 2013, 24 κράτη υπέγραψαν τη Συμφωνία στις Βρυξέλλες, συμπεριλαμβανομένων όλων των κρατών που συμμετέχουν στα μέτρα ενισχυμένης συνεργασίας, εκτός από τη Βουλγαρία και την Πολωνία, ενώ η Ιταλία, η οποία δεν συμμετείχε στα μέτρα, την υπέγραψε επίσης. Η Βουλγαρία υπέγραψε τη Συμφωνία, λίγο αργότερα, στις 5 Μαρτίου 2013, ενώ η Πολωνία αποφάσισε να περιμένει να δει πώς λειτουργεί το νέο σύστημα διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας προτού ενταχθεί, λόγω ανησυχιών ότι θα βλάψει την οικονομία της. Η Ισπανία και η Κροατία είναι τα μόνα κράτη μέλη της ΕΕ που δεν υπέγραψαν, ούτε συμμετέχουν στο ενιαίο δίπλωμα ευρεσιτεχνίας.
Και τώρα πάμε στα προβληματικά σημεία. Για τη μείωση του κόστους μετάφρασης η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θεσπίσει νομοθεσία σχετικά με τα ευρωπαϊκά διπλώματα ευρεσιτεχνίας με ενιαία ισχύ, σύμφωνα με την οποία επίσημες γλώσσες θα είναι τα Αγγλικά, τα Γαλλικά και τα Γερμανικά, σε μια από τις οποίες θα πρέπει να είναι μεταφρασμένα και τα κείμενα και να διεξάγονται οι διαδικασίες. Όμως, η Ισπανία και η Ιταλία αντιτάχθηκαν στις μεταφραστικές αυτές απαιτήσεις, καθώς θεώρησαν την απόφαση αυτή άδικη, προσάγοντάς της ότι δημιουργεί μια διάκριση σε βάρος των άλλων χωρών της ΕΕ.
Επιπλέον, για να τεθεί σε ισχύ η Συμφωνία και συνεπώς να ξεκινήσει το Δικαστήριο τη λειτουργία του, θα έπρεπε να πληρωθούν οι εξής προϋποθέσεις: να τεθεί σε ισχύ η Τροποποίηση του κανονισμού Βρυξέλλες, που τέθηκε στις 30 Μαΐου 2014, να επικυρωθεί ή να προσχωρήσουν σε αυτή τουλάχιστον δεκατρία κράτη, από τα οποία τα τρία να είναι τα κράτη μέλη με το μεγαλύτερο αριθμό ευρωπαϊκών διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας εν ισχύ κατά το έτος πριν από το έτος υπογραφής της Συμφωνίας. Τα κράτη αυτά ήταν πριν από το Brexit η Γαλλία, η Γερμανία και Ηνωμένο Βασίλειο.
Στις 20 Ιουλίου 2020, όμως, το Ηνωμένο Βασίλειο ενημέρωσε τη γραμματεία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ότι ανακαλεί την επικύρωση της Συμφωνίας Ενοποιημένου Διπλώματος Ευρεσιτεχνίας, απόφαση που ανακοινώθηκε άμεσα από την Προπαρασκευαστική Επιτροπή του Δικαστηρίου. Έτσι, τα τρία κράτη με μεγαλύτερο αριθμό ευρωπαϊκών διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας τώρα είναι η Γαλλία, η Γερμανία και η Ιταλία.
Ακόμα ένα πρόβλημα έχει ανακύψει από μέρους της Γερμανίας. Στις 13 Φεβρουαρίου 2020 το Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο της Γερμανίας έβγαλε απόφαση, σύμφωνα με την οποία κρίθηκε ως αντισυνταγματικός και κατά συνέπεια ακυρώθηκε ο νόμος που επικύρωνε τη Συμφωνία. Σύμφωνα με την εν λόγω απόφαση, ο νόμος δεν ψηφίστηκε με την πλειοψηφία των δύο τρίτων που απαιτείται. Στις 8 Ιουνίου 2020, το γερμανικό ομοσπονδιακό υπουργείο Δικαιοσύνης και Προστασίας των Καταναλωτών έστειλε σε ορισμένα θεσμικά όργανα το νομοσχέδιο επικύρωσης της Συμφωνίας, το οποίο στην ουσία παρέμεινε αμετάβλητο με την απλή ενημέρωση της αιτιολογικής δήλωσης.
Σύμφωνα με το νομοσχέδιο αυτό, το γεγονός ότι το Ηνωμένο Βασίλειο αποχωρεί από τη Συμφωνία μετά το Brexit, δεν εμποδίζει την εφαρμογή της και οι διατάξεις σχετικά με την έναρξη ισχύος πρέπει να ερμηνεύονται έτσι ώστε η απρόβλεπτη αποχώρηση ενός από τα τρία υποχρεωτικά κράτη να μην εμποδίζει την έναρξη ισχύος ολόκληρης της Συμφωνίας για τα υπόλοιπα μέρη. Το Λονδίνο παύει να είναι η κεντρική έδρα του Πρωτοδικείου, η δικαιοδοσία του οποίου, τουλάχιστον κατά τη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου, θα ανήκει στα άλλα κεντρικά τμήματα του Παρισιού και του Μονάχου.
Με το ένα ζήτημα να ανακύπτει μετά το άλλο και με όλες τις συζητήσεις σε πολιτικό και όχι μόνο επίπεδο που γίνονται ακόμα και σήμερα, δεν είμαι βέβαιη για το αν θα δούμε το Ενιαίο Δικαστήριο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας να λειτουργεί σύντομα. Ωστόσο, είναι μια πολύ αξιόλογη προσπάθεια ενοποίησης και απλοποίησης του συστήματος επίλυσης των σχετικών με τις πατέντες διαφορών που θα βοηθήσει σε μεγάλο βαθμό τον κλάδο την βιομηχανίας.
Πηγές
- https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/HTML/?uri=CELEX:42013A0620(01)&from=EN
- https://www.bardehle.com/ip-news-knowledge/ip-news/news-detail/the-ministerial-draft-bill-ratifying-the-unified-patent-court-agreement-upca-is-the-upca-ready-t.html
Γεννήθηκε το 1997 στην Αθήνα, όπου και ζει μόνιμα. Είναι ασκούμενη δικηγόρος και μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο πρόγραμμα «International & European Legal Studies: Private Law and Business Transactions» της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ. Τρέφει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το εμπορικό δίκαιο και ιδιαίτερα το δίκαιο της βιομηχανικής ιδιοκτησίας. Σε προπτυχιακό επίπεδο, στα πλαίσια του προγράμματος ERASMUS+, φοίτησε επιπλέον στο Πανεπιστήμιο της Λιμόζ στη Γαλλία. Εκεί, ακαδημαϊκά εστίασε στο δίκαιο του περιβάλλοντος και πήρε μέρος σε πολλές εθελοντικές δράσεις. Αγαπά τη γιόγκα, τα ακροβατικά και πάντα απολαμβάνει τη θέα της θάλασσας.
