Του Αλέξανδρου Γκανά,
Πότε ήταν η τελευταία φορά που ένιωσες πραγματικά ευτυχισμένος ή ευτυχισμένη; Πότε ήταν η τελευταία φορά που ενώ παρέδιδες τον εαυτό σου γαλήνια στην αγκαλιά του Μορφέα, χαμογέλασες κοιτώντας το ταβάνι; Πότε ήταν η τελευταία φορά που παραδέχθηκες σιωπηρά στο ασυνείδητό σου ότι είσαι χαρούμενος και ότι η ζωή είναι όμορφη; Η ευτυχία είναι μια έννοια ιδιαίτερα αόριστη και υποκειμενική αλλά, αν μη τι άλλο, αποτελεί μια κατάσταση τόσο μοναδική και ιδιαίτερη που μπορείς να συνειδητοποιήσεις την ύπαρξή της.
Πολλοί έχουν επιδιώξει ανά τους αιώνες να ορίσουν την ευτυχία, άλλοι περισσότερο επιτυχώς από άλλους, αλλά προσωπικά θεωρώ ότι η ευτυχία δεν είναι μια αδιαίρετη και συγκεκριμένη κατάσταση. Θεωρώ τον εαυτό μου ένθερμο υποστηρικτή της πεποίθησης ότι η ευτυχία μπορεί να εμφανίζεται και σε μικρές καθημερινές δόσεις. Πρόκειται, εν ολίγοις, για τα λεγόμενα «μικρά ψήγματα ευτυχίας» που δοκιμάζουμε όλοι κατά καιρούς.
Να κοιτάει κανείς ένα όμορφο πρωινό με μια κούπα ζεστού καφέ στο χέρι. Να αγκαλιάζει στοργικά ένα αγαπημένο του πρόσωπο. Να τελειώνει μια δυναμική προπόνηση και να αισθάνεται ότι μπορεί να κατακτήσει τον κόσμο. Να κοιτάει στα μάτια τον σύντροφό του και να αισθάνεται αγάπη και στωικότητα. Όλα τα άνωθεν αναφερθέντα, αποτελούν μόνο ελάχιστα ενδεικτικά παραδείγματα, εξαιτίας του υποκειμενικού χαρακτήρα της έννοιας της ευτυχίας. Έτσι, κρίνεται ιδιαίτερα δυσχερές το να παραθέσει κανείς μια λίστα που να ανταποκρίνεται στα «θέλω» και στις προτιμήσεις του κάθε ανθρώπου.
Παρ’ όλα αυτά, σκοπός μου στο εν λόγω κείμενο δεν είναι, σε καμία περίπτωση, το να ορίσω την έννοια ενός τόσο πολυδιάστατου αισθήματος, ούτε βέβαια να αναφερθώ σε όλες εκείνες τις μικρές καθημερινές στιγμές που ενδέχεται να αποτελούν «ψήγματα ευτυχίας». Πολύ περισσότερο, θα ήθελα να αναφερθώ σε κάτι εντελώς διαφορετικό, δηλαδή σε ένα εκ των πιο καίριων κοινωνικών προβλημάτων του 21ου αιώνα, το οποίο μάλιστα οι περισσότεροι τείνουμε να αγνοούμε.
Ο λόγος γίνεται για το γεγονός ότι, αφενός εμείς οι ίδιοι και αφετέρου οι συνθήκες δεν μας επιτρέπουν να απολαύσουμε ή και να βιώσουμε καν όλες εκείνες τις μικρές καθημερινές στιγμές που μας χαρίζουν ένα ισχνό, αλλά, αν μη τι άλλο, αναγκαίο, χαμόγελο στα χείλη και μας επιτρέπουν να αισθανόμαστε έστω και για σύντομο χρονικό διάστημα εκείνο το ζεστό αίσθημα της ευφορίας.
Αναλυτικότερα, αναγνωρίζω ότι η έκφραση «η σύγχρονη ζωή κινείται με φρενήρεις ρυθμούς», είναι, αν μη τι άλλο, ένα ιδιαίτερα «πολυφορεμένο πουκάμισο», εντούτοις κρίνεται πέρα για πέρα αληθινή. Οι υποχρεώσεις, είτε αυτές είναι εργασιακές, είτε προσωπικές, είτε οικονομικές, ολοένα και πολλαπλασιάζονται, οι κίνδυνοι και οι κακοτοπιές είναι πολλοί και προέρχονται από πολλά διαφορετικά μέτωπα και οι πληροφορίες που ο κάθε άνθρωπος πρέπει να επεξεργάζεται καθημερινά αυξάνονται μανιωδώς. Υπό αυτό το πρίσμα, θα ήθελα να διευκρινίσω ότι πρόβλημα δεν εντοπίζεται τόσο πολύ στο γεγονός ότι η ζωή κινείται με φρενήρεις ρυθμούς αλλά στο γεγονός ότι ο άνθρωπος είναι υποχρεωμένος να δύναται να συμβαδίσει με αυτή. Έτσι δημιουργείται μια δυναμική συνεχούς πίεσης και άγχους στους σύγχρονους ανθρώπους, η οποία και τους αποτρέπει απ’ την απόλαυση όλων εκείνων των απλών, καθημερινών στιγμών ευτυχίας. Με απλά λόγια, κανείς δεν δύναται να απολαύσει το «τώρα», αν διαρκώς ανησυχεί και ταλανίζεται εσωτερικά για τα προβλήματα και τις υποχρεώσεις του «αύριο».
Επιπροσθέτως, ιδίως κατά τις τελευταίες δεκαετίες, έχει εμφυσήσει στο ασυνείδητο μιας μεγάλης μερίδας ανθρώπων η αντίληψη ότι η ευτυχία συνδυάζεται με την κτήση πολλών και διαφορετικών καταναλωτικών αγαθών αλλά και πολύ περισσότερο με την κατοχή χρήματος και εξουσιαστικής θέσης. Προσωπικά θεωρώ, ότι ένα μεγάλο μέρος του κοινωνικού συνόλου, έχει υιοθετήσει μια, τρόπον τινά, μηδενιστική θεώρηση απέναντι στην ευτυχία η οποία μάλιστα τροφοδοτείται σε μεγάλο βαθμό απ’ τα προβαλλόμενα στην τηλεόραση και το διαδίκτυο καταναλωτικά πρότυπα αλλά και τη γενικότερη υπερκαταναλωτική νοοτροπία. Η ευτυχία πλέον αποτελεί έναν όρο άρρηκτα συνυφασμένο με το χρήμα και ως εκ τούτου, ουδείς είναι ικανοποιημένος μέχρι να έχει το πιο ακριβό κινητό ή την πιο «χοντρή» επιταγή στο τέλος του μήνα, ή το πιο διαφημισμένο σπορ αυτοκίνητο ή ακόμα και όλα εκείνα τα έξυπνα “gadgets” που τόσο πολύ διευκολύνουν τη ζωή του. Μια τέτοιου είδους νοοτροπία είναι εμφανές ότι πρέπει να εγκαταλειφθεί όσο το δυνατόν συντομότερα, προκειμένου να αποφευχθούν όλα τα ολέθρια αποτελέσματα, αλλά και τη θεοποίηση του χρήματος και των υλικών αγαθών που αυτή συνεπάγεται. Εξάλλου, πάντα θα υπάρχει ένα νέο πιο ακριβό κινητό, με καλύτερα τεχνικά χαρακτηριστικά ή και ένα καινούργιο σπορ αμάξι, πιο γρήγορο και πιο φανταχτερό.
Συνοψίζοντας, η ευτυχία δεν είναι απλώς μια ομοιόμορφη κατάσταση αλλά μπορεί να χωρίζεται σε μικρές καθημερινές δόσεις. Για να μπορούν όλοι οι άνθρωποι να βιώνουν αυτά τα «μικρά ψήγματα ευτυχίας», οφείλουν να έχουν στο νου τους ότι τα χρήματα και τα καταναλωτικά αγαθά δεν φέρνουν πάντα την ευτυχία αλλά και πολύ περισσότερο να αφήνουν τον εαυτό τους ελεύθερο και παραδομένο σε εκείνες τις μοναδικές, μικρές στιγμές ευτυχίας.
Είναι προπτυχιακός φοιτητής του τμήματος Νομικής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Ο κλάδος της νομικής, ανέκαθεν φάνταζε ιδιαίτερα συναρπαστικός σε εκείνον, εφόσον από πολύ νεαρή ηλικία γνώριζε ότι αυτήν την κατεύθυνση θα ήθελε να ακολουθήσει μελλοντικά. Τα τελευταία δύο χρόνια ασχολείται ερασιτεχνικά με την συγγραφή και πιο συγκεκριμένα με την συγγραφή πολιτικών δοκιμίων, ποιημάτων και σύντομων διηγημάτων της λογοτεχνίας του φανταστικού. Τρέφει επιπλέον, μια ιδιαίτερη αγάπη για τον αθλητισμό, την τζαζ μουσική και το σκάκι, ευελπιστώντας ότι, κάποια στιγμή στο άμεσο μέλλον θα του δοθεί και η ευκαιρία να συμμετάσχει σε σκακιστικούς αγώνες.
