Του Θάνου Σουλελέ,
Η πανδημία του covid-19 έφερε τρομερές αλλαγές στις ζωές μας σε πολλές πτυχές. Από οικονομικής άποψης, οικονομίες διαφόρων χωρών αντιμετωπίζουν τεράστια προβλήματα εξαιτίας της. Παρ’ όλα αυτά, η πανδημία μας ανάγκασε να δημιουργήσουμε το κατάλληλο περιβάλλον ώστε να γίνονται όλες οι συναλλαγές μας ηλεκτρονικά, από μια απλή λήψη ενός οποιουδήποτε πιστοποιητικού έως μεγάλες αγοραπωλησίες.
Οι ηλεκτρονικές συναλλαγές ήταν ήδη ένα μέσο με το οποίο οι περισσότεροι είχαν εξοικειωθεί, αλλά με την πανδημία και το ολικό lockdown οι ηλεκτρονικές συναλλαγές έγιναν, πλέον, μονόδρομος για όλους.
Τώρα, στην μετά lockdown εποχή, οι καταναλωτές φοβούνται να αγοράσουν με μετρητά μια και αποτελούν σημαντική εστία μικροβίων. Χαρακτηριστική είναι η δήλωση των στελεχών της PayPal, τα οποία ανέφεραν ότι η κοινωνία έχει φτάσει σε «σημείο καμπής» όσον αφορά τον «θάνατο των μετρητών» και σημείωσαν ότι το 70% των καταναλωτών φοβάται τώρα για την υγεία του, όταν πρόκειται για πληρωμές σε καταστήματα.
Τα μετρητά ήταν έως τώρα ο καλύτερος και απλούστερος τρόπος συναλλαγών, όμως όλοι ξέρουν ότι είναι ένα σύστημα που παρουσιάζει ταυτοχρόνως πολλά ελαττώματα. Πριν από τέσσερα χρόνια, ο Κένεθ Ρογκόφ, πρώην επικεφαλής οικονομολόγος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, έκανε μια τολμηρή υπόθεση για τη σταδιακή κατάργηση των χαρτονομισμάτων. Στο βιβλίο του, «Η Κατάρα των Μετρητών», ο Ρογκόφ υποστήριξε ότι πολλά χαρτονομίσματα, ειδικά τα τραπεζογραμμάτια υψηλής αξίας, διευκόλυναν τη φοροδιαφυγή και τροφοδοτούσαν το εμπόριο ναρκωτικών σε όλη τη διαδρομή μέχρι την αλυσίδα εφοδιασμού. Μια βρετανική μελέτη το 1999 διαπίστωσε ότι μόνο 4 από τα 500 (!) χαρτονομίσματα που ελέγχθηκαν στο Λονδίνο δεν είχαν ίχνη κοκαΐνης.
Επιπλέον, η ύπαρξη μετρητών περιορίζει τη νομισματική πολιτική. Είναι πιο δύσκολο για τις κεντρικές τράπεζες να εφαρμόσουν αρνητικά επιτόκια, όταν οι επενδυτές έχουν την εναλλακτική λύση να διατηρήσουν ένα χρηματοκιβώτιο γεμάτο με χαρτονομίσματα των 100 δολαρίων. Αυτός ο ισχυρισμός φάνηκε δυσνόητος σε ορισμένους εκείνη την εποχή, όμως η κρίση του covid-19 εισήγαγε σταθερά τα αρνητικά επιτόκια στην ατζέντα πολιτικής σε αρκετές χώρες, αν και όχι ακόμα στις ΗΠΑ.
Φυσικό επακόλουθο για να παραμείνουν οι οικονομίες και οι τράπεζες σταθερές και δυνατές είναι η σταδιακή ολοκληρωτική αντικατάσταση των μετρητών από το πλαστικό-ψηφιακό χρήμα, όπως αναφέρεται στην τελευταία έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Δεν είναι η πρώτη φορά που το Ταμείο «εκθειάζει» τα πλεονεκτήματα του ψηφιακού χρήματος. Τα τελευταία δύο χρόνια, και ειδικά μετά το ράλι-φαινόμενο του Bitcoin, του «βασιλιά» των ψηφιακών νομισμάτων, στα τέλη του 2017, το Ταμείο έχει δημοσιεύσει ουκ ολίγες έρευνες πάνω στο ηλεκτρονικό χρήμα και τα κρυπτονομίσματα.
Μεταβατική εποχή
Σήμερα βρισκόμαστε σε μία μεταβατική περίοδο, κατά την οποία πρέπει να γίνεται αργά, αλλά σταθερά, η όποια μετάβαση από τα πραγματικά χρήματα στα ψηφιακά. Για ορισμένους ανθρώπους είναι ακόμα απαραίτητη η χρήση μετρητών, κυρίως για ανθρώπους χαμηλής οικονομικής ικανότητας με έλλειψη πρόσβασης σε ηλεκτρονικούς λογαριασμούς. Η Νέα Υόρκη, το Σαν Φρανσίσκο και η πολιτεία του Νιου Τζέρσεϊ έχουν απαγορεύσει στους λιανοπωλητές να αρνούνται τα μετρητά. Ακόμα και στη Σουηδία, οι πολίτες δεν τα έχουν εγκαταλείψει. Μια ακτιβιστική ομάδα που ονομάζεται Kontantupproret (Επανάσταση για Μετρητά) κάνει εκστρατεία επί του παρόντος, για να διατηρήσει την ικανότητα των φτωχότερων καταναλωτών να χρησιμοποιούν χαρτονομίσματα. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η κυβέρνηση δημοσίευσε μια οδηγία η οποία συνιστά την υποχρεωτική συντήρηση ενός μεγάλου αριθμού ΑΤΜ στη χώρα, παρόλο που η χρήση τους μειώνεται ταχέως.
Τα μετρητά έφτασαν στη δύση τους, αλλά αυτή η δύση για να ολοκληρωθεί θα χρειαστεί τουλάχιστον μια δεκαετία ακόμα. Εμείς θα παραμείνουμε στον βωμό των εξελίξεων, αναμένοντας τις επόμενες κινήσεις.
Ολοκληρώνει φέτος τις σπουδές του στο πανεπιστήμιο Πατρών στο τμήμα διοίκησης επιχειρήσεων. Ασχολείται με την διοίκηση ανθρώπινων πόρων κάνοντας την πρακτική του σε μία εταιρία και ενδιαφέρεται να συνεχίσει στον ίδιο κλάδο . Έχει μεγάλη αγάπη στον αθλητισμό αφού έχει ασχοληθεί από μικρός με πολλά αθλήματα είτε ομαδικά είτε ατομικά.
