Της Ευφροσύνης Κουκουφιλίππου,
Την τελευταία περίπου δεκαετία παρατηρείται άνοδος των ακροδεξιών δυνάμεων σε πολλές χώρες της Ευρώπης και η επώαση του αυγού του φιδιού στα σπλάχνα της φιλελεύθερης Ευρώπης είναι τουλάχιστον ανησυχητική. Κι όμως, μετά το αιματηρό παρελθόν του Β’ Παγκοσμίου πολέμου που άφησε πίσω του περίπου 60.000.000 νεκρούς, η απειλή του φασισμού συνεχίζει να υπάρχει στη Γηραιά ήπειρο. Χρειάζεται μία απλή ματιά στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να διαπιστωθεί η αναζωπύρωση του ακροδεξιού ρεύματος.
Το εθνικιστικό, συντηρητικό κόμμα της Marine Le Pen, RN, αποτελεί τη δεύτερη δύναμη στη Γαλλία και φλέρταρε με την προεδρία, στις τελευταίες προεδρικές εκλογές. Στη Γερμανία το AfD, αν και αποδυναμώνεται σταδιακά, συνεχίζει να εμφυσά το παραλήρημα του ρατσισμού στους οπαδούς του. Η Ουγγαρία κυβερνάται επί σειρά ετών από ακροδεξιό κόμμα και έχει επιδείξει τις προθέσεις της κατά τη μεταναστευτική κρίση του 2015-2017. Θύλακες εθνικισμού έχουν συσταθεί στην πλειοψηφία των ευρωπαϊκών κρατών, οι οποίοι εκμεταλλεύτηκαν την οικονομική κρίση του 2008 που έπληξε την Ευρώπη, με αποτέλεσμα να διεισδύσουν στα λαϊκά στρώματα, βρίσκοντας πάτημα στην απογοήτευση και την απελπισία των λαών. Ιδιαίτερο προβληματισμό εγείρει το γεγονός ότι η απήχηση της Άκρας Δεξιάς είναι μεγάλη στη νεολαία και η τελευταία φαίνεται να αποτελεί βασικό κομμάτι των ψηφοφόρων.
Ο ευρωσκεπτικισμός που εμπεριέχει εθνικιστική χροιά, ιδιαίτερα μετά το Brexit εντείνεται όλο και περισσότερο, με συνέπεια να ξεφυτρώνουν νέες παρατάξεις που κατακρίνουν το ευρωπαϊκό όραμα και τα φιλελεύθερα δημοκρατικά συστήματα. Στην Ολλανδία το ευρωσκεπτικιστικό FvD, κατέκτησε την πρωτιά στις περιφερειακές εκλογές και πέτυχε την τέταρτη θέση στις περασμένες ευρωεκλογές. Όμοια στην Αυστρία, ένα μέλος της Ένωσης, το οποίο συνδιοικούταν από ακροδεξιά δύναμη, ιδέες που υποτίθεται θα έδιναν «νέα πνοή» στη χώρα και «θα έδιωχναν τους ξένους» έβρισκαν τεράστια ανταπόκριση, μέχρι το σκάνδαλο της Ίμπιζα. Έτσι το FPӦ έχασε έδαφος, κερδίζοντας μόνο 16% στις πρόωρες εκλογές του 2019, έναντι του 26% που κατείχε.
Η Ευρώπη έχει εισέλθει σε μια περίοδο ανάκαμψης και ξεπερνάει βαθμιαία την πρόσφατη οικονομική κρίση, όπως και τις μεταναστευτικές ροές των προηγούμενων ετών. Κατά συνέπεια τα τελευταία 2 χρόνια τα ακροδεξιά κόμματα της Ευρώπης έχασαν τη δημοτικότητα τους και οι φιλελεύθεροι πέτυχαν σχετική νίκη ενάντια στο ακροδεξιό μέτωπο στις ευρωεκλογές του προηγούμενου έτους. Αρκετά από τα ακροδεξιά κόμματα φαίνεται να αποδυναμώνονται είτε κατρακυλώντας στις τελευταίες θέσεις δημοτικότητας, είτε θέτοντας τον εαυτό τους εκτός του κοινοβουλίου, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το κόμμα της Χρυσής Αυγής στην Ελλάδα.
Από την άλλη πλευρά, όμως, οι πρώτες θέσεις που κατέχουν εθνικιστικά κόμματα στο ευρωκοινοβούλιο στη Γαλλία και στην Ιταλία προσθέτουν ποσοστά κέρδους στο ακροδεξιό μέτωπο και το τονώνουν αισθητά. Το γαλλικό RN με 23,34% και το ιταλικό LN με 34,26% στις ευρωεκλογές, αντιπροσωπεύουν τον αναδυόμενο φασισμό στην Ευρώπη. Ειδικότερα στην Ιταλία, την προσοχή μαγνητίζει αυτόν τον καιρό το PLI, ιταλικό κόμμα που αυτοαποκαλείται «φιλελεύθερο», το οποίο συγκέντρωσε τις απαραίτητες υπογραφές και κατέθεσε πρόταση νόμου για δημοψήφισμα εξόδου της Ιταλίας από την Ε.Ε στο Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο της χώρας. Στην Ισπανία, το Vox έχει καταφέρει να υπερδιπλασιάσει την δύναμή του, εκμεταλλευόμενο την απογοήτευση στα λαϊκά στρώματα της χώρας και το σενάριο, να αποκομίσει επιπλέον κέρδη μετά την πανδημία, είναι ανοιχτό.
Το ερώτημα όμως παραμένει. Αντιμετώπισε αποτελεσματικά η Ευρώπη τον επικίνδυνα αναδυόμενο φασισμό ή απλώς ελλοχεύει και περιμένει την επόμενη φάση ακμής του; Η απάντηση θα δοθεί εφόσον η Ε.Ε ανακάμψει μετά την υγειονομική κρίση που βιώνει και εφόσον, καταφέρουν οι παρόντες κυβερνήσεις να εμφυσήσουν εμπιστοσύνη και αίσθημα ασφάλειας στους πολίτες τους. Ο δυτικός τρόπος ζωής σπρώχνει τους Ευρωπαίους πολίτες σε ιδεολογική αποτελμάτωση και αποξένωση από τα κοινά. Θα μπορέσει να ανταπεξέλθει η Ευρώπη στις προκλήσεις, όταν πραγματικά της λείπουν περισσότερο από ποτέ ηγέτες βεληνεκούς των παρελθόντων ετών που έθεσαν τις βάσεις του ευρωπαϊκού ιδεολογήματος; Αυτές είναι οι στιγμές που πραγματικά δοκιμάζεται το ευρωπαϊκό πνεύμα αλληλεγγύης και υπογραμμίζεται η ανάγκη αποφυγής λαθών του παρελθόντος.
Γεννήθηκε στην Αθήνα και πέρασε τα σχολικά της χρόνια στο Ναύπλιο. Είναι φοιτήτρια στο 2ο έτος της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ. Είναι επίσης, απόφοιτος υπότροφος προγράμματος του Πανεπιστημίου Harvard για μαθητές λυκείου και έχει λάβει μέρος σε προγράμματα προσομοίωσης του Ευρωπαϊκού και Ελληνικού Κοινοβουλίου. Μιλάει άπταιστα αγγλικά και γαλλικά. Στον ελεύθερό της χρόνο ασχολείται με την εκμάθηση άλλων ξένων γλωσσών και την άθληση.
