Του Άγγελου Μεταλλίδη,
Ο Αλέξιος Α΄ Κομνηνός υπήρξε μεταρρυθμιστής Ρωμαίος αυτοκράτορας από το 1081 ως το 1118. Πρόκειται για μια από τις μεγαλύτερες πολίτικες και στρατιωτικές μορφές, ενώ ήταν ο ουσιαστικός θεμελιωτής της δυναστείας των Κομνηνών, μιας από τις ενδοξότερες δυναστείες της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.
Η οικογένειά του ήταν αριστοκρατική και κατείχε μεγάλες εκτάσεις γης στην περιοχή της Παφλαγονίας. Ήταν ο τρίτος γιος του Ιωάννη Κομνηνού, αδελφού του αυτοκράτορα Ισαάκιου Α΄ Κομνηνού, και της Άννας Δαλασσηνής. Ήταν μέλος στο βυζαντινό στράτευμα από μικρός, πήρε μέρος σε αρκετές εκστρατείες και κλήθηκε να προστατέψει αυτοκράτορες από στασιαστές. Επί Μιχαήλ Ζ΄, στάλθηκε ως στρατηγός αυτοκράτορας στη Μικρά Ασία και κατόρθωσε να του παραδώσουν οι Σελτζούκοι Τούρκοι τον στασιαστή αρχηγό των Νορμανδών μισθοφόρων, Ρουσέλ ντε Μπαγιέλ, Ρουσέλιος κατά τον Ζωναράν ή Ουρσέλιος κατά την Άννα Κομνηνή, τον οποίο έφερε στην Κωνσταντινούπολη. Το 1078, ορίστηκε αρχηγός του στρατού της Δύσης από τον αυτοκράτορα Νικηφόρο Γ΄ Βοτανειάτη.
Μόλις θα γίνει αυτοκράτορας, θα παντρευτεί την Ειρήνη Δούκαινα, η οποία ήταν εγγονή του Ιωάννη Δούκα, θείου του Μιχαήλ Ζ΄. Όταν έγινε αυτοκράτορας, προσπάθησε να αναστήσει τα οικονομικά της αυτοκρατορίας και να εισάγει τολμηρές μεταρρυθμίσεις, ώστε να διαλύσει τις φυγόκεντρες δυνάμεις, που απειλούσαν τη θέση του. Η κοπή του υποτιμημένου σε μεγάλο βαθμό σόλιδου σταμάτησε και ένα καινούριο χρυσό νόμισμα κόπηκε, το υπέρπυρον.
Την ίδια χρονιά που ο Αλέξιος ανέβηκε στον θρόνο, οι Νορμανδοί, που είχαν καταλάβει τη βυζαντινή Ιταλία από το 1071, αποβιβάστηκαν στις ακτές της Ηπείρου και με αρχηγό τον Ροβέρτο Γυισκάρδο πολιόρκησαν το Δυρράχιο. Για να τους αντιμετωπίσει, ο Αλέξιος αναγκάστηκε να ζητήσει τη βοήθεια των Βενετών, παραχωρώντας τους αποκλειστικά οικονομικά προνόμια. Τα προνόμια αυτά, αν και σε πρώτο στάδιο είχαν απολυτά θετικά αποτελέσματα, στη συνέχεια αποδυνάμωσαν την αυτοκρατορία. Έχει γραφτεί από πολλούς συγγραφείς, κυρίως της δύσης, ότι ο Αλέξιος έστειλε μία επιστολή στον πάπα της Ρώμης, Ουρβανό B΄, ζητώντας βοήθεια από τη Δύση με τη μορφή αποστολής μισθοφόρων, για να μπορέσει να ανακαταλάβει τα χαμένα εδάφη και ότι αυτό το αίτημά του ήταν μία από τις αφορμές της Πρώτης Σταυροφορίας. Τα περί της επιστολής αυτής, όμως, αμφισβητούνται εντονότατα. Στην πραγματικότητα, αυτό που ήθελε να πετύχει ο Αλέξιος ήταν απλά η παροχή μέρους των δυτικών στρατευμάτων και όχι η δημιουργία κάποιας σταυροφορίας. Ο Αλέξιος προσπάθησε να αντιμετωπίσει με τη διπλωματία τους Σταυροφόρους, που κατέφθαναν κατά ομάδες στα εδάφη του.
Τα χρόνια 1110-1116 ο Αλέξιος εκστράτευσε ξανά στη Μικρά Ασία, προσπαθώντας να περιορίσει τους Τούρκους και να υπερασπιστεί τις περιοχές που ήταν στα χέρια των Βυζαντινών. Κατάφερε, τελικά, να ανακαταλάβει τα εδάφη από την Τραπεζούντα ως το Αμόριο και το Φιλομήλιο της Φρυγίας και από εκεί ως τις εκβολές του ποταμού Μαιάνδρου. Ακόμη, προσπάθησε να περιορίσει την αίρεση των Βογομίλων, που εκείνη την εποχή είχε εξαπλωθεί αρκετά και είχε κέντρο της τη Φιλιππούπολη. Μία από τις τελευταίες ενέργειές του ήταν να κάψει στην πυρά τον Βασίλειο, έναν αρχηγό των Βογομίλων.
Για αρκετά χρόνια, ο Αλέξιος υπέφερε από ποδάγρα και η ραγδαία επιδείνωσή της, σε συνδυασμό με την κόπωση δεκαετιών, τον οδήγησαν στον θάνατο. Ήδη από το 1116 είχε χειροτερέψει τόσο πολύ, ώστε να μην μπορεί να περπατήσει.
Άφησε την τελευταία του πνοή στις 15 Αυγούστου 1118.
Είμαι προπτυχιακός φοιτητής του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ. Γεννήθηκα στις 12 Φεβρουαρίου 1998 και μεγάλωσα στην Καλαμαριά του νομού Θεσσαλονίκης. Τα επιστημονικά μου ενδιαφέροντα εντάσσονται στο χώρο της πολιτικής ιστορίας του νέου ελληνικού κράτους και στην διαμόρφωση των πολιτικών θεσμών και ιδεολογιών της νεότερης και σύγχρονης Ελλάδας.
