Της Ιωάννας Ερμείδου,
Ο Υπουργός Εξωτερικών των Η.Π.Α., Mike Pompeo, πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στη Δανία, έναν χρόνο μετά τη διπλωματική διένεξη μεταξύ των δύο χωρών, η οποία προκλήθηκε από την προσφορά του Donald Trump να αγοράσει την Γροιλανδία. Ο Pompeo στην συνέντευξή του στον Δανό δημοσιογράφο, Johannes Langkilde, εξέφρασε (για μια ακόμα φορά) το ενδιαφέρον των Η.Π.Α. για την επέκταση της στρατηγικής τους παρουσίας στην περιοχή της Αρκτικής. Πιο συγκεκριμένα, ανέφερε ότι είχε μια πολύ καλή συζήτηση με τους Υπουργούς Εξωτερικών της Δανίας και των Νησιών Φερόες σχετικά με τη διασφάλιση της εθνικής ασφάλειας και των στρατηγικών συμφερόντων των χωρών τους στην περιοχή του Αρκτικού Κύκλου. Όταν ο δημοσιογράφος ρώτησε τον Pompeo να επιβεβαιώσει ότι «οι Η.Π.Α. δεν ενδιαφέρονταν πια να αγοράσουν νησιά της Αρκτικής», ο Pompeo απάντησε ότι «προσπαθούμε να δημιουργήσουμε εδώ συνθήκες ευημερίας και ασφάλειας για τους καλούς μας φίλους», αποφεύγοντας δηλαδή να «ακυρώσει» τις προθέσεις του Προέδρου Trump.
Το ιστορικό της υπόθεσης
Οι σχέσεις των δύο χωρών διαταράχθηκαν τον Αύγουστο του 2019, όταν ο Πρόεδρος Trump εξέφρασε την επιθυμία του να εξαγοράσει την Γροιλανδία, μια αρκτική περιοχή έκτασης δύο εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων. Η Πρωθυπουργός της Δανίας, Mette Frederiksen, δήλωσε πως θεωρεί την πρόταση παράλογη και ότι «η Γροιλανδία δεν είναι προς πώληση, η Γροιλανδία δεν είναι δανέζικη, η Γροιλανδία ανήκει στην Γροιλανδία», με αποτέλεσμα ο Trump να φτάσει σε σημείο να ακυρώσει την προγραμματισμένη επίσημη επίσκεψή του στην Κοπεγχάγη, λόγω του «αγενούς» τόνου της απάντησής της. Η αμερικανική κυβέρνηση είχε καταστήσει σαφές πως θεωρούσε ότι η πρόταση αφορούσε μια μεγάλη συμφωνία αγοροπωλησίας γης, ορολογία που παραπέμπει στο παρελθόν του Trump στον χώρο των ακινήτων. Αν και η πρόταση του Προέδρου προκάλεσε έντονα σχόλια διεθνώς, με τα περισσότερα εκ των οποίων να είναι περιπαικτικά, πολλοί αναλυτές αναφέρουν ότι η κίνηση του Πλανητάρχη είναι ενδεικτική για τα ανανεωμένα αμερικανικά συμφέροντα στην Αρκτική, τα οποία είχαν χάσει τη δυναμική τους μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Αν και η απάντηση της Πρωθυπουργού της Δανίας ήταν σαφής, οι Η.Π.Α. άνοιξαν εκ νέου το Αμερικανικό Προξενείο στην Γροιλανδία στις 10 Ιουνίου, εκδηλώνοντας για μια ακόμα φορά την επιθυμία της Washington να ενισχύσει την παρουσία της στην περιοχή της Αρκτικής, εν μέσω βεβαίως και του υπάρχοντα ανταγωνισμού με τη Ρωσία και την Κίνα. «Η παρουσία μας στη Νούουκ (πρωτεύουσα της Γροιλανδίας) θα βελτιώσει την ευημερία, που μοιραζόμαστε στη Δανία και την Γροιλανδία, καθώς συνεργαζόμαστε μαζί με άλλους συμμάχους και εταίρους μας στην Αρκτική, για να εξασφαλίσουμε την σταθερότητα και τη βιωσιμότητα της ανάπτυξης στην περιοχή», πρόσθεσε ο Pompeo. Καταλυτικό ρόλο στο αυξημένο ενδιαφέρον των Η.Π.Α. για την περιοχή αποτελεί η γενική αύξηση της κινητικότητας από τη Ρωσία και την Κίνα. Η Γροιλανδία φιλοξενεί, επίσης, ένα στρατηγικό πλεονέκτημα των Η.Π.Α., την αεροπορική βάση Thule, η οποία είναι η βορειότερη βάση της Πολεμικής Αεροπορίας των Η.Π.Α. Καθοριστικό ρόλο στο ενδιαφέρον των Η.Π.Α. για την Γροιλανδία διαδραματίζει και η κλιματική αλλαγή. Αν και το 80% της επιφάνειάς της είναι καλυμμένο με πάγο, λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη, το λιώσιμο των πάγων φανερώνει τον τεράστιο ορυκτό πλούτο της, όπως ψευδάργυρο, διαμάντια, χρυσό, σπάνιες γαίες, ουράνιο και πετρέλαιο. Ενώ τα παραπάνω εξηγούν το αυξημένο ενδιαφέρον των Η.Π.Α. για την Γροιλανδία, οι δηλώσεις του Trump και του Pompeo εξακολουθούν να μοιάζουν παράλογες και αναχρονιστικές, αφού η Γροιλανδία αποτελεί μια αυτόνομη περιοχή, η οποία, ειδικά μετά το 2009, απολαμβάνει ακόμα μεγαλύτερη αυτονομία από τη Δανία, με περισσότερες αρμοδιότητες και δικαίωμα εκμετάλλευσης των πλούσιων φυσικών πόρων του εδάφους της, άρα είναι περιοχή που ποτέ δεν θα μπορούσε να τεθεί προς πώληση. Σίγουρα, ο Πρόεδρος Trump μάς έχει συνηθίσει σε πομπώδεις δηλώσεις και κινήσεις εντυπωσιασμού, όμως για ποιον λόγο ο Αμερικάνος ΥΠΕΞ δεν διέψευσε τον Δανό δημοσιογράφο; Μια πιθανή εξήγηση, σύμφωνα με τον πολιτικό αναλυτή του CNN, Chris Cillizza, είναι ότι η επιτυχία και ανέλιξη Pompeo μέσα στους κόλπους των Ρεπουμπλικανών βασίζεται στο ότι ποτέ δεν φέρνει αντίρρηση στον Πρόεδρο Trump.
Οι σχέσεις των δύο χωρών δοκιμάστηκαν και για έναν ακόμα λόγο: μήλο της έριδος αποτελεί ο υπό κατασκευή αγωγός φυσικού αερίου, Nord Stream 2, μεταξύ της Ρωσίας και της Γερμανίας. Οι Η.Π.Α., φυσικά, είναι αντίθετες με την κατασκευή του αγωγού, καθώς ενδέχεται να αυξήσει την εξαρτησιακή σχέση μεταξύ χωρών του ΝΑΤΟ από τη Ρωσία. Μάλιστα, καθώς η Δανία ήταν η τελευταία χώρα που ενέκρινε την κατασκευή του αγωγού τον περασμένο Οκτώβρη, δημιουργούνται υποθέσεις περί πολιτικής και διπλωματικής πίεσης των Η.Π.Α. Η Κοπεγχάγη φανερά προσπαθεί να διατηρήσει τις ισορροπίες μεταξύ των δύο πιο σημαντικών της συμμάχων, των Η.Π.Α. και της Γερμανίας.
Πάντως, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα των επικείμενων εκλογών στις Η.Π.Α., ένα είναι σίγουρο: το αμείωτο ενδιαφέρον των Η.Π.Α. για την Γροιλανδία και γενικά για τον Αρκτικό Κύκλο. Τουλάχιστον, ο Πρόεδρος Trump χαριτολογώντας διαβεβαίωσε τους κατοίκους της Γροιλανδίας πως δεν είναι διατεθειμένος να αναγείρει ουρανοξύστη!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Secretary of State Mike Pompeo wouldn’t rule out the US trying to buy, BUSINESS INSIDER, https://www.businessinsider.com/mike-pompeo-doesnt-rule-out-the-us-still-wanting-to-buy-greenland-2020-7
- Οι ΗΠΑ άνοιξαν προξενείο στη Γροιλανδία, έναν χρόνο αφότου ο Τραμπ πρότεινε να την αγοράσει, naftemporiki.gr, https://www.naftemporiki.gr/story/1607546/oi-ipa-anoiksan-prokseneio-sti-groilandia-enan-xrono-afotou-o-tramp-proteine-na-tin-agorasei
- Pompeo visits Denmark after diplomatic spat over Greenland, ALJAZZERA, https://www.aljazeera.com/news/2020/07/pompeo-visits-denmark-diplomatic-spat-greenland-200722072503141.html
- Wait, are we *still* trying to buy Greenland?, CNN, https://edition.cnn.com/2020/07/22/politics/trump-buy-greenland-pompeo/index.html
- Why Trump can’t let Greenland go?, CNN (on youtube), https://www.youtube.com/watch?v=RwjlN-awYIg
Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1998. Διανύει το 4ο έτος των σπουδών της στο τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Πειραιά. Διαθέτει άριστη γνώση Αγγλικών και Γαλλικών και καλή γνώση Ισπανικών και Ιταλικών. Έχει πραγματοποιήσει πρακτική άσκηση στο Γραφείο Διπλωματικού Συμβούλου της Βουλής των Ελλήνων. Στον ελεύθερο της χρόνο ασχολείται με τον αθλητισμό, την οικολογία και τον καθαρισμό των ακτών.
