Της Μαρίας Φράγκου,
Η χώρα του Λιβάνου βιώνει τον τρόμο. Τα εκρηκτικά που, εδώ και έξι χρόνια φιλοξενούνται στο λιμάνι της Βηρυτού, ανατινάζονται, αφήνοντας πίσω τους πλήθος τραυματιών και νεκρών. Μέσα σε μια στιγμή, η Βηρυτός μετρά ένα σωρό καταστροφές και βιώνει μια από τις μεγαλύτερες κρίσεις στην ιστορία της. Όμως, πώς ακριβώς έγινε το συμβάν και ποιες είναι οι αντιδράσεις σε διεθνές επίπεδο;
Πιο συγκεκριμένα, έχει αναφερθεί ότι η ποσότητα 2.750 τόνων νιτρικού αμμωνίου που ανατινάχθηκε την Τρίτη, 4/08/20, στο λιμάνι της Βηρυτού, μεταφέρθηκε εκεί πριν από έξι χρόνια από το πλοίο “Rhosus”. Το πλοίο αυτό είχε μολδαβική σημαία και ταξίδευε από τη Γεωργία στη Μοζαμβίκη. Ωστόσο, κρίθηκε ακατάλληλο για απόπλου από τη Βηρυτό, λόγω τεχνικών προβλημάτων και, από τη στιγμή που εγκαταλείφθηκε από τους ιδιοκτήτες του, το φορτίο του παρέμεινε στο λιμάνι της. Σύμφωνα με έγκυρες πηγές, τα Τελωνεία του Λιβάνου ζητούσαν από το δικαστικό σώμα και τις αρμόδιες ναυτιλιακές υπηρεσίες, εδώ και χρόνια (2014-2017), να προβούν σε πώληση – ή έστω σε επανεξαγωγή – του νιτρικού αμμωνίου. Ο λόγος είναι προφανής: η παρουσία ενός τέτοιου εκρηκτικού υλικού αποτελούσε κίνδυνο για την ασφάλεια ολόκληρης της πόλης. Επομένως, επρόκειτο για ένα λογικό αίτημα, αφού το εκρηκτικό αυτό υλικό θα μπορούσε εύκολα να χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή βομβών.
Παρόλα αυτά, τα αιτήματα δεν υλοποιήθηκαν, οδηγώντας τη χώρα σ’αυτό το απρόσμενο συμβάν. Η έκρηξη, που προκλήθηκε από ανθρώπινη αμέλεια και αδράνεια, πριν από λίγες μέρες, προκάλεσε τον θάνατο, μέχρι στιγμής, 158 ανθρώπων και τον τραυματισμό τουλάχιστον 6000 ατόμων, ενώ δεν είναι λίγοι οι πολίτες που έμειναν άστεγοι ή αγνοούνται. Άλλωστε, οι αναρίθμητες υλικές καταστροφές, σε συνδυασμό με τη διάλυση του μεγαλύτερου λιμανιού της χώρας, απ’ όπου γινόταν και ο ανεφοδιασμός της, αποδεικνύουν τη μεγάλη έκταση του προβλήματος. Σε περίπτωση που το προϊόν της έκρηξης δεν είχε εκτονωθεί, κυρίως προς τη θάλασσα και το σιλό των αποθηκευμένων σιτηρών, δίπλα στο λιμάνι, δεν είχε σταματήσει την εξάπλωση της έκρηξης προς τη δυτική Βηρυτό, η καταστροφή θα ήταν πολύ μεγαλύτερη. Σύμφωνα, μάλιστα, και με τις δηλώσεις του κυβερνήτη της Βηρυτού, Μαρουάν Αμπούντ, πρόκειται για μια εθνική καταστροφή, παρόμοια με εκείνη στο Ναγκασάκι και τη Χιροσίμα.
Λίγο μετά την ισχυρή έκρηξη, τόσο το Ισραήλ, όσο και η Χεζμπολάχ (σιιτική στρατιωτική και πολιτική οργάνωση, με βάση τον Λίβανο), έσπευσαν να δηλώσουν ότι δεν έχουν καμία σχέση με το συγκλονιστικό αυτό συμβάν. Κόντρα σε συνωμοσιολογίες που θέλουν το Ισραήλ και τη Χεζμπολάχ σε κατάσταση συγκρούσεων (“πόλεμος του Λιβάνου”, ονομάστηκε η ένοπλη εισβολή του ισραηλινού στρατού στο Λίβανο, το 1982, με αφορμή την απόπειρα δολοφονίας ισραηλινού πρέσβη στις ΗΠΑ από εξτρεμιστική παλαιστινιακή οργάνωση, ενώ, έκτοτε, οι σχέσεις των δύο κρατών παραμένουν τεταμένες), οι ίδιοι αποποιούνται των ισχυρισμών αυτών και αναφέρουν ότι δεν επρόκειτο για μια επίθεση πυραύλων, αλλά για ατύχημα που πιθανότατα ξεκίνησε από πυρκαγιά.
Ενδιαφέρον προξενούν οι δηλώσεις του ρεπουμπλικάνου προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τράμπ. Αναφερόμενος σε ανώνυμες πηγές, έκανε λόγο για πιθανή επίθεση εναντίον της χώρας, αντιτιθέμενος στην επίσημη δήλωση των κυβερνητών του Λιβάνου.”Μοιάζει με μια φοβερή επίθεση”, είπε χαρακτηριστικά ο Αμερικανός Πρόεδρος, σε ενημέρωση του Λευκού Οίκου σχετικά με το συμβάν. Εκτός αυτού, δήλωσε ότι οι ΗΠΑ πρόκειται να βοηθήσουν τον Λίβανο στη δύσκολη αυτή δοκιμασία που προέκυψε.
Ωστόσο, η βοήθεια των άλλων χωρών προς το Λίβανο δε φαίνεται να αρκεί στους πολίτες, των οποίων η κανονικότητα έχει ανατραπεί. Οι υλικές καταστροφές φαίνεται να είναι αναρίθμητες, ενώ ο αριθμός των νεκρών και των αγνοουμένων έχει αυξηθεί δραματικά. Οι πολίτες, ύστερα από τον πόνο και την αγωνία που πέρασαν, ζητούν την παραίτηση της κυβέρνησης που δεν μπόρεσε να διαχειριστεί την κατάσταση, φωνάζοντας σε διαδηλώσεις τους «θέλουμε ένα μέλλον με αξιοπρέπεια. Δε θέλουμε να πάει χαμένο το αίμα των θυμάτων της έκρηξης». Εξαγριωμένοι και αναστατωμένοι θρήνησαν τους συγγενείς τους και υποστήριξαν πως «ο λαός θέλει να πέσει η κυβέρνηση», αίτημα που τελικά ικανοποιήθηκε.
Η έκρηξη του νιτρικού αμμωνίου είναι σίγουρα σοβαρό πλήγμα για τη χώρα, αφού οι ζημιές είναι ισχυρές. Η κατάσταση για τη χώρα είναι αναμφίβολα δύσκολη, ειδικά αν αναλογιστεί κανείς ότι η Βηρυτός δεν έχει συνέλθει ακόμη, τόσο από τον εμφύλιο πόλεμο που έγινε πριν από τρεις δεκαετίες, όσο και την οικονομική κρίση και τον κορωνοϊό που ταλανίζουν την περιοχή. Δυνάμεις, όπως η Γαλλία, δήλωσαν ξεκάθαρα τη συμπαράστασή τους προς μια ήδη αποδυναμωμένη χώρα, με τον Πρόεδρο Εμμανουέλ Μακρόν να μιλά για μεταρρυθμίσεις και για τη δημιουργία μιας «νέας πολιτικής τάξης», ενώ ξεκαθάρισε ότι η εξωτερική βοήθεια «δε θα πάει σε διεφθαρμένα χέρια». Παράλληλα, έρευνες διεξάγονται όσον αφορά στην αιτία της έκρηξης, που, μέχρι στιγμής, θεωρείται η ανθρώπινη αμέλεια.
Συμπερασματικά, ίσως και να μην έχει τόση σημασία η αιτία που προκάλεσε την έκρηξη, όσο οι παράπλευρες απώλειες, ειδικά όταν πρόκειται για ανθρώπινες ζωές, όπως στην προκειμένη περίπτωση. Σαφώς, οι εκρηκτικές ουσίες οφείλουν να διατηρούνται από τις αρμόδιες αρχές μακριά από κατοικημένες περιοχές, ώστε να αποφεύγονται τέτοια τραγικά γεγονότα. Ίσως οι φωνές των εξοργισμένων με την κυβέρνηση πολιτών, που διαδηλώνουν και θρηνούν τους συγγενείς τους, να αποτελέσουν αφορμή για προβληματισμό των κυβερνήσεων, ώστε να αποτρέψουν στο μέλλον παρόμοιες καταστάσεις.
Γεννήθηκε στις 15/01/2001 και είναι φοιτήτρια στο τμήμα Διεθνών Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών σπουδών του Παντείου Πανεπιστημίου. Ενδιαφέρεται για υποθέσεις διεθνούς πολιτικής και ιστορίας, πάνω στις οποίες έχει παρακολουθήσει σεμινάρια. Μιλά αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά και τώρα διδάσκεται ιταλικά και ρωσικά.
