Της Μάρθας Λιάκου,
Ζωγράφιζε με τα δάκτυλα, έφτυνε στο χρώμα για να βελτιώσει την υφή του, χαράκωνε τους πίνακές του με καρφί και τα νύχια του ήταν συνεχώς λερωμένα με χρώματα. Το όνομα του: Joseph Mallord William Turner.
Ποιος είναι ο William Turner;
Γεννήθηκε στο Λονδίνο το 1775 και σήμερα θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του αγγλικού ρομαντισμού. Ο πατέρας του ήταν κουρέας και είχαν ιδιαίτερο δεσμό, καθώς ήταν ο πρώτος που αναγνώρισε το ταλέντο του και στάθηκε κοντά του ως προσωπικός του βοηθός. Ο Turner απεικόνιζε τη βρετανική εξοχή, όμως δεν περιοριζόταν στην απλή παρουσίαση της ομορφιάς, καθώς υπήρχε πάντα ένα κρυμμένο νόημα πίσω από αυτό που απεικόνιζε. Λέγεται μάλιστα πως περπατούσε συχνά δίπλα στον Τάμεση, αντλώντας έμπνευση για τη δημιουργία του.
Αν και νεόπλουτος, χάρη στο ταλέντο του και την εύνοια των κριτικών και καθώς δεν καταγόταν από αριστοκρατική οικογένεια, ο Turner από πολύ μικρή ηλικία συναναστρεφόταν με τις φτωχότερες τάξεις. Είχε έρθει αντιμέτωπος με τη δυστυχία του βρετανικού λαού και ονειρευόταν έναν κόσμο χωρίς φτώχεια, πείνα και πόλεμο. Κατά τη διάρκεια της κοινωνικής κρίσης που αντιμετώπισε η χώρα στις αρχές του 19ου αιώνα, γνωρίζει τον Walter Fowkes, συγγραφέα και λάτρη των καλών τεχνών, ο οποίος αντιμαχόταν τα συντηρητικό κατεστημένο και επιζητούσε την κατάργηση του δουλεμπορίου. Ο Fowkes επηρεάζει σημαντικά τον Turner, ο οποίος αρχίζει να απεικονίζει τον πόνο των απλών ανθρώπων, γεγονός που τον φέρνει πιο κοντά στο λαό και προκαλεί παράλληλα τη δυσαρέσκεια και την απαξίωση των κριτικών.
Μέσα σε αυτό το κλίμα, ο Turner νιώθει ότι πρέπει να εγκαταλείψει τη Βρετανία και καταφεύγει στη Βενετία, όπου και παρέμεινε για 20 χρόνια, θριαμβεύοντας καλλιτεχνικά. Παρά το πρότυπο υγιεινής ζωής που ακολουθούσε, ο Turner αρρωσταίνει βαριά και η κατάστασή του επιδεινώνεται με το θάνατο του πατέρα του και του στενού του φίλου Fowkes. Καταφέρνει ωστόσο να μαζέψει τις δυνάμεις του και λυτρώνεται μέσα από τη ζωγραφική του. Έπειτα από μία πολυτάραχη ζωή και καριέρα, ο Turner απεβίωσε το 1851, σε ηλικία 76 ετών στην αγκαλιά της δεύτερης συντρόφου του, Sophia Booth.
«Το Δουλεμπορικό», ένας καλλιτεχνικός θρίαμβος
Το 1840 συγκαλείται στη Βρετανία η Διεθνής Σύσκεψη των Ισχυρών, με σκοπό να εκφραστεί η αντίθεση της Βρετανίας στο θεσμό της δουλείας, ο οποίος είχε ήδη καταργηθεί στη Βρετανία, ωστόσο σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες όπως η Πορτογαλία, η Ισπανία αλλά και στις ΗΠΑ το καθεστώς δεν επιβίωνε απλώς, αλλά ευδοκιμούσε. Έτσι, ο Turner αποφάσισε να εκφράσει την άποψή του μέσα από έναν πίνακα, ανασύροντας στην επιφάνεια ένα γεγονός, το οποίο στιγμάτισε τη βρετανική ιστορία 60 χρόνια πριν.
Το 1781, το βρετανικό δουλεμπορικό πλοίο Zong έπλεε στα ανοιχτά της Τζαμάικα επιστρέφοντας από ένα επικερδές ταξίδι ρουτίνας στην Αφρική. Το πλοίο, εξαιτίας των δυνατών ανέμων και της κακής πλοήγησης έχασε τον προσανατολισμό του και έπλεε ακυβέρνητο, με αποτέλεσμα να αρχίσουν να πεθαίνουν άνθρωποι στο αμπάρι λόγω της ασιτίας και του συνωστισμού. Ο κυβερνήτης του πλοίου είχε έρθει αντιμέτωπος με μία οικονομική καταστροφή. Το «ανθρώπινο φορτίο» ήταν ασφαλισμένο, όμως η αποζημίωση θα δινόταν μόνο εάν τα θύματα χάνονταν στη θάλασσα και όχι εάν έφταναν νεκρά στο λιμάνι. Έτσι, ο καπετάνιος άρχισε να διαλέγει δούλους ώστε να τους πετάξει στη θάλασσα. 132 άνδρες, γυναίκες και παιδιά αφρικανικής καταγωγής, με δεμένα χέρια και πόδια ρίχτηκαν στα επικίνδυνα νερά της Καραϊβικής. Η συνέπεια αυτής της ηθικής φρικαλεότητας οδήγησε στη δημόσια εναντίωση πολλών Βρετανών κατά του δουλεμπορίου και στη γέννηση ενός μαζικού κινήματος.
Η πρώτη εντύπωση που δημιουργεί ο πίνακας είναι ένα τεράστιο βαθύ κόκκινο ηλιοβασίλεμα πίσω από μία φουρτουνιασμένη θάλασσα, ένδειξη ότι πλησιάζει ένας τυφώνας, ενώ μπορούμε να διακρίνουμε ένα πλοίο που πλέει. Τα κατάρτια του πλοίου είναι επίσης κόκκινα και ταιριάζουν με το χρώμα του αιματοβαμμένου ουρανού και της φουρτουνιασμένης θάλασσας. Τα πανιά του πλοίου φαίνονται φουσκωμένα, σαν να «προετοιμάζονται» για τυφώνα. Στο πρώτο πλάνο του πίνακα είναι ορατός ένας αριθμός ανθρώπινων μελών που επιπλέουν στο νερό. Το σκούρο χρώμα δέρματος και τα αλυσοδεμένα χέρια και πόδια τους, μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι είναι οι σκλάβοι που ρίχτηκαν στη θάλασσα. Αν κοιτάξει κανείς πιο προσεκτικά, θα δει ψάρια και θαλάσσια πλάσματα να κολυμπάνε, πιθανώς έτοιμα να κατασπαράξουν τους ανθρώπους ενώ γλάροι περιστρέφονται πάνω από αυτή τη χαώδη σκηνή.
Δικαιολογημένα, όταν αντικρίζει κανείς αυτόν τον πίνακα νιώθει αναστάτωση. Όμως για τον Turner ήταν μία κίνηση που πίστευε ότι θα οδηγούσε στη δικαίωση. Γι’ αυτό τον λόγο ζωγράφισε το λευκό φωτεινό τμήμα στον πίνακα επάνω δεξιά, το οποίο συμβολίζει την κατατρόπωση της δουλείας και την ελευθερία, με την ίδια ελευθερία που χρησιμοποίησε ο ίδιος το ταλέντο και τα πινέλα του.
Γεννήθηκε στις Σέρρες το 1997. Είναι απόφοιτη του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με κατεύθυνση στην Αρχαιολογία. Το 2019 πραγματοποίησε την πρακτική της άσκηση στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης. Έχει συμμετάσχει ενεργά σε ανασκαφές ενώ αυτή την περίοδο ασχολείται με εθελοντικό πρόγραμμα στο Ιστορικό Αρχείο Προσφυγικού Ελληνισμού του Δήμου Καλαμαριάς, στη Θεσσαλονίκη. Λατρεύει τα παιδιά, τη μουσική και τον εθελοντισμό.
