Του Κωνσταντίνου-Ειρηναίου Σταμούλη,
Το τριήμερο 7, 8 και 9 Αυγούστου 2020 πραγματοποιήθηκε στις αίθουσες του Εφετείου Αθηνών και του Συμβουλίου της Επικρατείας για 6η συνεχή χρονιά ο Εθνικός Διαγωνισμός Εικονικής Δίκης. Η πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ένωσης Νέων Νομικών – ELSA Greece αποτελεί τα τελευταία χρόνια μια υψηλού επιπέδου ευκαιρία για νέους νομικούς όλης της χώρας να βρεθούν στο περιβάλλον ενός δικαστηρίου, να συναγωνιστούν με τους συναδέλφους τους, να δοκιμάσουν τις δυνάμεις τους και να εξελίξουν τις ικανότητές τους στο πλαίσιο της εικονικής δίκης και σε συνθήκες δημιουργικότητας και νομικής αντιπαράθεσης.
Παρά τις εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες και τις συνεχείς αναπροσαρμογές στον προγραμματισμό εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού, οι διοργανωτές κατάφεραν να μεριμνήσουν τόσο για την πραγματοποίηση του διαγωνισμού δια ζώσης, όσο και για την προστασία των παρευρισκόμενων, αφού τα μέτρα ασφαλείας τηρήθηκαν στο ακέραιο.
Η τελετή έναρξης
Η τελετή έναρξης πραγματοποιήθηκε το πρωί της Παρασκευής 7 Αυγούστου και αποτέλεσε μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία, προκειμένου να εγκληματιστούν οι συμμετέχοντες στις συνθήκες του διαγωνισμού. Αξιοσημείωτο είναι δε, πως για μια ακόμη χρονιά υπήρξαν συμμετέχοντες και από τις 3 νομικές σχολές της χώρας, γεγονός που αναδεικνύει το κύρος που ο Εθνικός Διαγωνισμός Εικονικής Δίκης έχει αποκτήσει μέσα στα χρόνια. Κατά την τελετή έναρξης λοιπόν, είχαμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε μερικούς από τους «αφανείς ήρωες», τους διοργανωτές δηλαδή του διαγωνισμού, ενώ χαιρετισμό απηύθυναν και σημαντικές προσωπικότητες του χώρου, αποδεικνύοντας έμπρακτα τη στήριξή τους στο εγχείρημα. Αξίζει να αναφερθεί, ότι, όπως υπογράμμισε και η πρόεδρος της οργανωτικής επιτροπής, είναι η πρώτη χρονιά που διεξάγονται παράλληλα και οι 3 δικαιοδοσίες: Η πολιτική, η ποινική και η διοικητική.
Υπόθεση Εικονικής Δίκης ενώπιον Πολιτικού Δικαστηρίου
Στο παρόν άρθρο θα εμβαθύνουμε στην υπόθεση της Πολιτικής Δικαιοδοσίας. Πρώτα, όμως, ας δούμε συνοπτικά τα πραγματικά περιστατικά, προκειμένου εν συνεχεία να κατανοήσουμε ευκολότερα την επιχειρηματολογία των αντίπαλων ομάδων. Σύμφωνα λοιπόν, με την υπόθεση: Ο επιφανής επιχειρηματίας Επαμεινώνδας Παπαδόπουλος, μετά τον θάνατο του πατέρα του και την αποδοχή της κληρονομιάς του, αποφασίζει να ανεγείρει σε ένα εμπορικό κέντρο. Για τον λόγο αυτόν απευθύνεται στην κοινοπραξία «ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΟΣ ΚΟΛΟΣΣΟΣ», η οποία από το 1981 αναλαμβάνει την κατασκευή και την ανέγερση μεγάλων οικοδομικών έργων διαφόρων και έχει καθιερωθεί στη συνείδηση του επιχειρηματικού κόσμου ως μία κραταιά και αξιόπιστη επιχείρηση που έχει πραγματοποιήσει μερικά από τα μεγαλύτερα οικοδομικά έργα στην ελληνική επαρχία. Έτσι, τα δύο μέρη συνάπτουν με ιδιωτικό έγγραφο σύμβαση με αντικείμενο την ανάθεση στην κοινοπραξία της πλήρους κατασκευής του εμπορικού κέντρου. Στη σύμβαση περιλήφθηκε όρος για τμηματική καταβολή της αμοιβής της κοινοπραξίας μετά την αποπεράτωση κάθε επιμέρους κατασκευαστικού σταδίου. Ωστόσο, λόγω οικονομικών δυσκολιών, ο επιχειρηματίας συμφώνησε με την κοινοπραξία την παράταση αποπληρωμής της τελευταίας δόσης του ποσού. Νωρίτερα, είχε συναφθεί μεταξύ των μερών σύμβαση με αντικείμενο την κατασκευή χώρου στάθμευσης. Προκειμένου ο Επαμεινώνδας να παράσχει ρευστότητα για την ταχύτερη ολοκλήρωση του έργου, συμφωνεί με την κοινοπραξία για την προεξόφληση εντός πέντε ημερών από τη σύναψη της σύμβασης, του συνόλου της συμφωνηθείσας αμοιβής για την ανέγερση του χώρου στάθμευσης, την οποία πράγματι και προκατέβαλε. Προς το σκοπό αυτό, καταρτίστηκε έγγραφη εξοφλητική απόδειξη, η οποία έφερε την υπογραφή του Επαμεινώνδα. Πράγματι, οι εργασίες ξεκίνησαν, ωστόσο γρήγορα διαπιστώθηκε ότι κάτω από το έδαφος υπήρχαν ερείπια μνημείου της Κλασικής Περιόδου, τα οποία ήταν μεγάλης ιστορικής και πολιτιστικής σημασίας, με αποτέλεσμα την παύση των οικοδομικών εργασιών. Τότε, η κοινοπραξία ζήτησε από τον Επαμεινώνδα την καταβολή της αξίας των υλικών, τα οποία είχε ήδη αγοράσει και τα οποία δεν θα αξιοποιούσε. Συγχρόνως, 2 μήνες μετά την παράδοση και την ανεπιφύλακτη παραλαβή του εμπορικού κέντρου από τον Επαμεινώνδα, και μετά τις πρώτες βροχοπτώσεις, παρουσιάστηκε εισχώρηση νερού στο κτήριο, η οποία προκάλεσε και περαιτέρω φθορές των οποίων τη σημασία υποβάθμισε η κατασκευαστική εταιρεία. Προκειμένου να αποφευχθεί η δικαστική διαμάχη, ο επιχειρηματίας επισκέπτεται τα γραφεία της εταιρίας για να εκφράσει τη δυσαρέσκειά του για τα χαμηλής ποιότητας υλικά που υποστήριζε ότι χρησιμοποιήθηκαν. Καθώς ο γενικός διευθυντής της κατασκευαστικής επιχείρησης απουσίαζε, ο Προϊστάμενος του τμήματος προσωπικού πρότεινε στον επιχειρηματία τον συμψηφισμό της υπολειπόμενης αμοιβής την οποία οφείλει ο τελευταίος να καταβάλει στην κοινοπραξία με την αποζημίωση που, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του Επαμεινώνδα, οφείλει η κοινοπραξία σε αυτόν (στον Επαμεινώνδα) λόγω της βλάβης που εντοπίστηκε στην οροφή. Ο Επαμεινώνδας αποδέχεται την πρόταση αυτή και καταρτίζουν σχετικό έγγραφο, στο οποίο θέτουν τις υπογραφές τους. Κατόπιν όλων αυτών, ο Επαμεινώνδας αποφασίζει να ζητήσει τη συμβουλή του δικηγόρου σχετικά με τον διενεργηθέντα συμψηφισμό.
Επιχειρηματολογία υπεράσπισης Επαμεινώνδα Παπαδόπουλου
Ένα βασικό κομμάτι της αξιολόγησης των συμμετεχόντων ήταν η ικανότητα προφορικής παρουσίασης των θέσεων που υπερασπίζονταν, βασισμένη φυσικά σε ουσιαστική επιχειρηματολογία και νομικό υπόβαθρο.
Οι ομάδες που κλήθηκαν να υπερασπιστούν τον Επαμεινώνδα Παπαδόπουλο, αφού ανέλυσαν λεπτομερώς τις πτυχές της υπόθεσης, παρουσίασαν τις επιμέρους θέσεις υποστήριξης του εντολέα τους. Οι περισσότερες ομάδες και ειδικότερα όσες κατάφεραν να προκριθούν, έκαναν ευθέως λόγο για έλλειψη συνομολογημένης ιδιότητας, μιας και το έργο δεν ανταποκρινόταν στο αναμενόμενο αποτέλεσμα. Όπως όμως ανέφεραν, αυτό είναι κάτι που ο ίδιος ο Επαμεινώνδας δεν μπορούσε να γνωρίζει, καθώς τα ελαττώματα του κτηρίου ήταν κεκρυμμένα και φανερώθηκαν μετά τις πρώτες βροχές. Έτσι, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε μεταξύ άλλων και η νικήτρια ομάδα, ούτε ο ίδιος ο Επαμεινώνδας μπορούσε να ανακαλύψει τέτοιου είδους ελαττώματα, ούτε όμως και ένας εξειδικευμένος μηχανικός. Σε συνδυασμό με τα παραπάνω, η εμπιστοσύνη του εντολέα τους στην κοινοπραξία, την εμπειρία και την αξιοπιστία της, τον οδήγησαν στην ανεπιφύλακτη παραλαβή του κτηρίου. Όπως χαρακτηριστικά ειπώθηκε από τη νικήτρια ομάδα (Α2), η οποία αποτελούταν από τις Μαρία Παζιωτοπούλου και Σοφία Κούτρα, «Το μόνο λάθος που έκανε ο πελάτης μας, ήταν ότι εμπιστεύτηκε την κοινοπραξία». Επικαλούμενες δε, το άρθρο 692 του Αστικού Κώδικα, υποστήριξαν ότι ο εργολάβος εξακολουθεί να φέρει ευθύνη για φθορές, ακόμα κι αν αυτές παρατηρηθούν μετά την παράδοση του έργου. Υποστηρίχθηκε ακόμη ότι, ο Επαμεινώνδας, εμπιστευόμενος την κοινοπραξία και μη όντας σε θέση να γνωρίζει τις απαραίτητες νομικές διατάξεις, δεν προέβη στην παραλαβή του έργου συνοδευόμενος από εξειδικευμένο μηχανικό. Το έπραξε όμως, όταν οι ζημιές έγιναν ορατές. Τότε ο μηχανικός κατέδειξε την ύπαρξη υλικών χαμηλής ποιότητας παρά τις «σαφείς προδιαγραφές που είχαν από κοινού συμφωνηθεί». Παράλληλα και όταν ο Επαμεινώνδας απέστειλε μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στην κοινοπραξία, οι ζημιές χαρακτηρίστηκαν από αυτή ως «μικρές ρωγμές», όπως η πλειοψηφία των ομάδων υποστήριξε.
Αναφορικά με την αποπληρωμή της τελευταίας δόσης του συμφωνηθέντος ποσού, οι ομάδες που εκπροσωπούσαν τον Επαμεινώνδα Παπαδόπουλο, υποστήριξαν ότι το ποσό έχει πληρωθεί κανονικά. Αυτό το αποδείκνυε η απόδειξη πληρωμής, η οποία όμως δεν έφερε την υπογραφή της κοινοπραξίας. Όταν η ομάδα Α2 (Μ. Παζιωτοπούλου, Σ. Κούτρα) ερωτήθηκε γι’ αυτό, υποστήριξε ότι ο πελάτης της απλώς ακολούθησε τις προτροπές της κοινοπραξίας, απέναντι στην οποία είχε ακλόνητη (μέχρι τότε) εμπιστοσύνη και διερωτήθηκαν για τη μη ύπαρξη προηγούμενης όχλησης από την κοινοπραξία σε περίπτωση που πράγματι το ποσό δεν είχε καταβληθεί.
Αναφορικά με τη σύμβαση του χώρου στάθμευσης, οι ομάδες υποστήριξαν ότι η εξασφάλιση ρευστότητας στην κοινοπραξία από τον πελάτη τους αποτέλεσε και την απόδειξη έμπρακτης πίστης του σε αυτή. Μετά την εύρεση μνημείων, οδηγηθήκαμε σε οριστική παύση των εργασιών. Η κοινοπραξία όμως πληρώθηκε κανονικά για όλο το έργο, γεγονός που οδήγησε τις ομάδες να αναφερθούν στις διατάξεις περί αδικαιολόγητου πλουτισμού.
Επιχειρηματολογία υπεράσπισης Κοινοπραξίας
Όσες ομάδες κλήθηκαν να υπερασπιστούν την κοινοπραξία, κατευθύνθηκαν προς την άρνηση των ισχυρισμών του αντιδίκου ως αβάσιμων και απαράδεκτων. Πολλές ομάδες μάλιστα έκαναν λόγο και για νομική αοριστία των θέσεων του Επαμεινώνδα Παπαδόπουλου, υποστηρίζοντας ότι ο επιχειρηματίας προέβη σε ανεπιφύλακτη παραλαβή του έργου, βασιζόμενος μονάχα στην αξιοπιστία της κοινοπραξίας.
Αναφορικά με την κατηγορία για τη χρήση χαμηλής ποιότητας υλικών, όλες οι ομάδες τόνισαν ότι ο αντίδικος έλαβε και ενέκρινε τον αναλυτικό προϋπολογισμό του έργου με τα υλικά υψηλής ποιότητας να περιλαμβάνονται σε αυτόν, μιας και η κοινοπραξία δεν θα ρίσκαρε σε καμία περίπτωση να διακινδυνεύσει τη φήμη της. Παράλληλα, υποστήριξαν ότι η εντολέας τους επιδιόρθωσε τα ελαττώματα. Σχετικά με το ιδιωτικό συμφωνητικό για τον συμψηφισμό, η κοινοπραξία κατέστησε σαφές ότι αυτό φέρει την υπογραφή ενός προσώπου χωρίς την εξουσία να λαμβάνει τέτοιου είδους αποφάσεις, κάτι που αποδεικνύεται με βάση το καταστατικό της κοινοπραξίας, με αποτέλεσμα η υπό κρίση συμφωνία να καθίσταται άκυρη. Σχετικά με την αποπληρωμή της τελευταίας δόσης, οι ομάδες υπεράσπισης της κοινοπραξίας υποστήριξαν ότι από τη στιγμή που δεν υπήρξε ούτε τραπεζική κατάθεση, αλλά και ελλείψει σχετικής απόδειξης πληρωμής υπογεγραμμένης και από τις δύο πλευρές, αυτή δεν μπορεί να αποδειχθεί.
Τέλος, όσον αφορά τον χώρο στάθμευσης, το επιχείρημα περί αδικαιολόγητου πλουτισμού χαρακτηρίστηκε ως αβάσιμο, καθώς η κοινοπραξία είχε ήδη αγοράσει τα υλικά τα οποία τελικά δεν χρησιμοποιήθηκαν.
Σύνοψη
Σε γενικές γραμμές, οι ομάδες δεν είχαν μεγάλες διαφορές τόσο στην ποιότητα της επιχειρηματολογίας τους όσο και στην ευρύτερη παρουσία τους. Οι ομάδες Α2 (Μ. Παζιωτοπούλου, Σ. Κούτρα) και Α6 (Α. Μπούφη, Κ. Φιλιππουπολίτης, Κ. Φανουράκη), οι οποίες και προκρίθηκαν στον τελικό, απείχαν μια βαθμολογική ανάσα από τις υπόλοιπες. Στον τελικό, οι Μ. Παζιωτοπούλου και Σ. Κούτρα κατάφεραν να κερδίσουν και τα περισσότερα βραβεία, μιας και εκτός από τη νίκη τους στην κατηγορία, η Σοφία Κούτρα βραβεύτηκε ως η καλύτερη αγορήτρια, ενώ η ομάδα συνολικά έλαβε και το βραβείο για το καλύτερο δικόγραφο αγωγής. Σε κάθε περίπτωση, όλες οι ομάδες στάθηκαν στο ύψος των περιστάσεων και τους αξίζουν θερμά συγχαρητήρια, τόσο για την παρουσία τους όσο και για την προσπάθειά τους. Άλλωστε, το μέλλον είναι μπροστά τους.
Γεννήθηκε στην Αθήνα το 2000. Σπουδάζει Πολιτική Επιστήμη και Διεθνείς Σχέσεις στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου. Ασχολείται ενεργά με το αντικείμενο των σπουδών του, αρθρογραφώντας και συμμετέχοντας σε συνέδρια και εκδηλώσεις σχετικά με την Πολιτική, τη Διεθνή διπλωματία και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης.
