Tης Μαριλίνας Γερασίμου,
Στις 6 Αυγούστου 2020 υπεγράφη στο Κάιρο από τον Έλληνα Υπουργό Εξωτερικών, Νίκο Δένδια, και τον Αιγύπτιο ομόλογό του, Σάχεμ Σούκρι, η συμφωνία οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου. Για τη συμφωνία αυτή της οριοθέτησης της ΑΟΖ, διπλωματικές πηγές αναφέρουν πως εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική διευθέτησης διμερών εκκρεμοτήτων, οικοδόμησης συμμαχιών με τρίτους, με τρόπο που προωθεί τα εθνικά συμφέροντα, στη βάση του σεβασμού του Διεθνούς Δικαίου.
Έτσι, το μεσημέρι της Πέμπτης, στο υπουργείο Εξωτερικών της Αιγύπτου και παρουσία πολλών δημοσιογράφων από όλον τον κόσμο, οι επικεφαλής διπλωματίας των δύο χωρών υπέγραψαν τη συμφωνία αυτή, ολοκληρώνοντας έναν κύκλο 14 κύκλων διαπραγματεύσεων μεταξύ των δύο κρατών. Στο Προοίμιο της Συμφωνίας, που περιλαμβάνει συνολικά πέντε άρθρα, αναφέρεται ρητώς ότι τα δύο κράτη αναγνωρίζουν τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS). Στο Άρθρο 1 ορίζεται σαφώς ότι οι δύο πλευρές συμφώνησαν σε μερική θαλάσσια οριοθετική γραμμή, ενώ παράλληλα, προβλέπεται ότι όπου υπάρχουν φυσικοί πόροι που εκτείνονται στις δύο ΑΟΖ των Μερών, τότε οι δύο χώρες θα συνεργαστούν ώστε να βρεθεί μία συμφωνία κοινής εκμετάλλευσης.
Μετά την ολοκλήρωση της υπογραφής, μιλώντας για τη σημασία της συμφωνίας Ελλάδας – Αιγύπτου, ο κ. Δένδιας τόνισε: «Υπογράψαμε μπροστά σας, με τον ομόλογό μου και φίλο μου, Σάμεχ Σούκρι, τη συμφωνία οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών μεταξύ των χωρών μας. Μία υποδειγματική συμφωνία, σημαντική για ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο», επισήμανε ο κ. Δένδιας και συνέχισε: «Η συμφωνία έχει συναφθεί στο πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου. Σέβεται τις πρόνοιες του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της Θάλασσας. Σέβεται επίσης τις σχέσεις καλής γειτονίας. Συμβάλλει στη σταθερότητα και την ασφάλεια στην περιοχή μας. Επιλύει μία χρονίζουσα εκκρεμότητα. Είναι μία συμφωνία μεταξύ δύο φιλικών, γειτονικών χωρών, που σέβονται την ιστορία τους».
Από την πλευρά του, καλωσορίζοντας τον Έλληνα ομόλογό του, ο υπουργός Εξωτερικών της Αιγύπτου Σάμεχ Σούκρι τόνισε ότι «αυτή η συμφωνία αντικατοπτρίζει με ειλικρίνεια τις σχέσεις και τις προσπάθειες των δύο χωρών για αναβάθμιση των σχέσεων Ελλάδας και Αιγύπτου. Και εντάσσεται στο πλαίσιο μεγάλων δραστηριοτήτων που γίνεται τα τελευταία χρόνια για την αναβάθμιση της συνεργασίας των δύο χωρών, στον πολιτικό τομέα, καθώς και στον στρατιωτικό και πολιτιστικό και για τον συντονισμό θεμάτων κοινού ενδιαφέροντος σε διεθνές επίπεδο».
Την ίδια μέρα της υπογραφής, ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά τη διάρκεια της επισκέψεως του στην ακριτική Χάλκη προέβη σε δηλώσεις τονίζοντας τη σημασία της διατήρησης της διεθνούς νομιμότητας και της σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο. Σχετικά με την Ελληνο-αιγυπτιακή συμφωνία, ο Πρωθυπουργός σημείωσε ότι πρόκειται για μία συμφωνία καθ’ όλα νόμιμη, που ικανοποιεί απόλυτα και τις δύο χώρες. «Μία συμφωνία που δημιουργεί μία νέα πραγματικότητα στην Ανατολική Μεσόγειο και επαναφέρει τη νομιμότητα στην περιοχή. Νομιμότητα που επιχειρήθηκε να διασαλευθεί από το παράνομο και ανυπόστατο τουρκολιβυκό μνημόνιο» υπογράμμισε.
Επισήμανε ότι με την Αίγυπτο, όπως και πριν από λίγους μήνες με την Ιταλία, αποδείξαμε ότι η προσήλωση στο Διεθνές Δίκαιο είναι ο μόνος δρόμος για την ασφάλεια, την ειρήνη, τη σταθερότητα και τις σχέσεις καλής γειτονίας. «Εμείς σε αυτόν τον δρόμο θα πορευτούμε με όλους τους γείτονές μας. Ελπίζουμε και προσδοκούμε ότι θα πράξουν και εκείνοι το ίδιο» τόνισε.
Στην πολιτική σκηνή της χώρας, οι αντιδράσεις που ακολούθησαν την αναγγελία της υπογραφής της συμφωνίας ποικίλλουν με την αξιωματική αντιπολίτευση να δηλώνει πως «Ο ΣΥΡΙΖΑ εδώ και καιρό έχει υπογραμμίσει ότι η Ελλάδα οφείλει να αντιμετωπίσει την σύναψη του παράνομου μνημονίου Τουρκίας – Σαράτζ, στο πλαίσιο μιας ολοκληρωμένης εθνικής στρατηγικής και όχι συνάπτοντας μια συμφωνία άρον – άρον με την Αίγυπτο που δημιουργεί επικίνδυνα προηγούμενα για τις εθνικές μας θέσεις», ενώ το ΚΚΕ ανέφερε σε ανακοίνωση του γραφείου Τύπου της ΚΕ πως «Η κυβέρνηση επιδίδεται σε τυμπανοκρουσίες για τη συμφωνία Ελλάδας-Αιγύπτου, για την οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, χωρίς να έχει ενημερώσει το λαό για το περιεχόμενο της συμφωνίας», εκτιμώντας πως «πίσω από τα μεγάλα λόγια περί «ιστορικής συμφωνίας» καιροφυλακτεί ο κίνδυνος ενός οδυνηρού συμβιβασμού σε βάρος κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας».
Παρά τις αντιδράσεις και την κριτική, σε μια πρώτη αποτίμηση της συμφωνίας, δε θα μπορούσε κανείς να αρνηθεί πως αν και τμηματική, η διάθεση και η προσπάθεια για οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών με την Αίγυπτο σε συνέχεια της συμφωνίας με την Ιταλία αποτελεί μια μεγάλη διπλωματική επιτυχία της Ελλάδας, καθώς θέτει τις βάσεις που θα επιτρέψουν περαιτέρω ρυθμίσεις στη θάλασσα της Ανατολικής Μεσόγειου και εισάγουν τη χώρα μας σε μια νέα εποχή συνεργασίας με την Αίγυπτο. Η συμφωνία αυτή ήταν το επόμενο βήμα προς την κατοχύρωση των κυριαρχικών δικαιωμάτων και της δικαιοδοσίας της Ελλάδας στις θαλάσσιες ζώνες, προωθώντας ταυτόχρονα το σεβασμό στις επιταγές του Διεθνούς Δικαίου και την σταθερότητα στην περιοχή αυτή. Οι διπλωματικές πηγές τονίζουν επίσης, πως μέσω της συμφωνίας αυτής αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά η παράνομη απόπειρα της Τουρκίας να οριοθετήσει ΑΟΖ απευθείας με την Αίγυπτο παραβιάζοντας τα κυριαρχικά δικαιώματα των ελληνικών νησιών σε θαλάσσιες ζώνες. Και το κυριότερο, καθίσταται σαφές πως είναι μία συμφωνία μεταξύ δύο χωρών που δεν αμφισβητούν η μία τα δικαιώματα της άλλης, δεν εκβιάζουν, δεν απειλούν.
Γεννημένη το 2001 στην Αθήνα, είναι φοιτήτρια της Νομικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Μεγαλύτερο πάθος της είναι οι αντιλογίες και ένα πράγμα που δε θα μπορούσε να λείπει από τη ζωή της είναι τα ταξίδια. Μετράει συμμετοχές σε μοντέλα προσομοιώσεων και διεθνή συνέδρια, ενώ στο κέντρο των ενδιαφερόντων της βρίσκονται η μουσική, η τέχνη και τα πολιτικά και κοινωνικά θέματα.
