Της Δήμητρας Χαρέλη,
Αν υπάρχει ένα φαινόμενο στα πλαίσια του σχολικού χώρου που δεν περιορίστηκε μέσα στον χρόνο, αλλά αντιθέτως οξύνθηκε, αυτό δεν είναι άλλο από τη μάστιγα του ρατσισμού, της βίας και του bullying. Εκτός από τα ποσοστά των θυμάτων που σημειώνονται, το πιο θλιβερό είναι όταν μιλάμε για σχολικές αίθουσες, προαύλια και παιδιά που παίζουν στο απέναντι πάρκο. Γονείς και εκπαιδευτικοί, αμέριμνοι παρακολουθούν καθημερινά από την τηλεόραση τέτοιου είδους συμβάντα και βιαστικά κλείνουν τους δέκτες, προσποιούμενοι ότι αφορούν έναν άλλο κόσμο. Έτσι, συμπεριφέρονται σαν να είναι πρόβλημα άλλων και μέσα τους εδραιώνεται η ιδέα, πως δεν θα φτάσει ποτέ στην πόρτα τους. Ωστόσο, αυτά τα περιστατικά υπάρχουν. Κάποια τα έχουμε δει, άλλα τα έχουμε ακούσει και για κάποια άλλα, απλώς δεν μεριμνήσαμε. Μόλις, πέρασε από μπροστά μας η σύγχρονη πραγματικότητα κι επιλέξαμε, για ακόμα μία φορά, να κοιτάξουμε αλλού.
Η γλώσσα κόκκαλα δεν έχει και κόκαλα τσακίζει
Τα τραύματα της λεκτικής βίας, ειδικά όταν παρουσιάζονται σε μια καθοριστική ηλικία, όπως είναι η παιδική, όσο εύκολα μπορούν να δημιουργηθούν, τόσο δύσκολα επουλώνονται και σβήνουν μέσα στο χρόνο. Πολλές φορές δεν κλείνουν και ποτέ, ορίζοντας τη συμπεριφορά, τους φόβους και το χαρακτήρα του θύματος για την υπόλοιπη ζωή του. Τι είναι αυτό που οδηγεί σε τόσο άσχημες συμπεριφορές; Η εξωτερική εμφάνιση, η καταγωγή και η θρησκεία αποτελούν τους κυριότερους λόγους που έχουν τη δύναμη να χωρίσουν μια σχολική τάξη σε δύο ή περισσότερα στρατόπεδα, να απομονώσουν κάποια παιδιά και να οδηγήσουν μέχρι και στην άσκηση βίας. Λόγια που μειώνουν τον χαρακτήρα, το μυαλό και το εγώ του ατόμου δίνουν το σύνθημα, ώστε να ξεκινήσει από αυτό το σημείο ένας ατελείωτος πόλεμος, συνήθως λεκτικός, ο οποίος στην πορεία παίρνει και πιο επικίνδυνες μορφές.
Με το πέρασμα του χρόνου όλα φτιάχνουν (;)
Υπάρχει ένας πολύ ισχυρός δεσμός ανάμεσα στα ψυχικά τραύματα που παρουσιάζονται και στην ακεραιότητα της υγείας, με αποτελέσματα να διαγράφεται μεταξύ τους μια διαρκής αλληλεπίδραση. Μόνο οι ισορροπημένες συνθήκες ζωής είναι ικανές να προστατεύσουν το ανθρώπινο DNA, απαλλάσσοντάς το από το στρες και τα έντονα αρνητικά συναισθήματα. Οποιαδήποτε άλλη δύσκολη ψυχική κατάσταση είναι ικανή να οδηγήσει μέχρι και σε πολύ σοβαρές ασθένειες. Επομένως, αν πρέπει να δοθεί μια απάντηση στο μότο της αδιαφορίας, πως με το πέρασμα του χρόνου «όλα φτιάχνουν..», η απάντηση αυτή δεν μπορεί να είναι παρά αρνητική. Σε τόσο λεπτά και ταυτόχρονα ζητήματα, ο χρόνος σε πολλές περιπτώσεις δεν κάνει τίποτα άλλο παρά επισκιάζει το ψυχικό τραύμα, το οποίο μπορεί ενδόμυχα ποτέ να μην πάψει να υπάρχει, αν δεν υπάρξει σχετική και άμεση θεραπεία.
Οι αιτίες του σύγχρονου bullying μεταβάλλονται ανάλογα τις συνθήκες και την εποχή. Η οικονομική κρίση, αρχικά, τίθεται ως μια από τις σημαντικές αιτίες της ενδοσχολικής βίας. Για τον λόγο αυτό, αν και ο οικονομικός τομέας διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στις εξελίξεις της κοινωνίας, οφείλουμε να καλλιεργήσουμε στα παιδιά μας, πως η οικονομική κατάσταση κάποιου δεν αποτελεί κριτήριο διαχωρισμού. Άλλη μια αιτία του φαινομένου συνίσταται στην μετανάστευση και την προσφυγική κρίση των τελευταίων ετών, η οποία και κατέστησε την ελληνική κοινωνία ως δέκτη διαφορετικότητας. Την διαφορετικότητα αυτή οφείλουμε να σεβαστούμε και να καλλιεργήσουμε ως αγαθό, διδάσκοντας στα παιδιά πως όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι, ενώ ιδιαίτερα σημαντική είναι και η βαθιά κατανόηση της ανεκτικότητας. Τέλος, η εξωτερική εμφάνιση, θα είναι πάντα από τους κυριότερους λόγους που ξεκινά ένας καυγάς στο σχολείο. Το χρώμα, το βάρος ή το ύψος δεν μπορούν να καθορίσουν το ποιος είσαι, το από πού προέρχεσαι ή να βάλει όρια στο που μπορείς να φτάσεις.
Η ατομική ευθύνη και το ενδιαφέρον μπορούν να περιορίσουν τόσο τα θύματα της ενδοσχολικής βίας, όσο και την γενικότερη εξάπλωση του φαινομένου. Εντούτοις, φαίνεται να πρόκειται για ένα κοινωνικό πρόβλημα δίχως τέλος. Οι συνεχόμενες και μεταβαλλόμενες κοινωνικές συνθήκες είναι αυτές που καθορίζουν τις διαφορές μεταξύ των πολιτών και κατ’ επέκταση και των μαθητών. Το χρέος των γονέων είναι εξίσου μεγάλο όσο και των εκπαιδευτικών. Η ενημέρωση, οι κανόνες και διάλογος μπορούν να περιορίσουν τέτοιου είδους φαινόμενα και να εξασφαλίσουν μια υγιή σχολική ατμόσφαιρα.
Γεννήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 1995 στην Χαλκιδική. Είναι απόφοιτη του Τμήματος Ελληνικής Φιλολογίας (Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης) με έντονο ενδιαφέρον για γραφή και ανάγνωση ποίησης και λογοτεχνίας.
