Της Ανθής Αγγελοπούλου,
«Η Ελλάδα πρέπει να πρωταγωνιστεί για τον πολιτισμό. Η Ελλάδα αυτό είναι. Η κληρονομιά της, η περιουσία της και αν το χάσουμε αυτό, είμαστε κανείς!», Μελίνα Μερκούρη. Στην Ελλάδα, τη χώρα που γέννησε τον πολιτισμό, δεν μπορεί να υπάρχει παιδεία χωρίς την τέχνη, αλλά ούτε και η τέχνη χωρίς την παιδεία.
Η τέχνη είναι ο τρόπος έκφρασης των συναισθημάτων και των ιδεών με καλαίσθητο τρόπο. Η επικοινωνία μας με έναν καλλιτέχνη δεν είναι μόνο οι γνώσεις που θα αποκομίσουμε, αλλά κυρίως είναι η μέθεξη και η μυσταγωγία για τον φιλότεχνο. Μέσω της τέχνης προσφέρεται η πνευματική εμπειρία, καθώς και η εναλλαγή της καθημερινής ρουτίνας, η οποία είναι γεμάτη από έγνοιες, πεζότητα, άγχος. Μέσα από την τέχνη έχει τη δυνατότητα ο άνθρωπος να «αντικρίσει» και να αντιληφθεί τα προβλήματα της ζωής και να συνειδητοποιήσει την αξία της. Επίσης, η τέχνη διαμορφώνει ηθικά έναν άνθρωπο. Εδώ δημιουργείται και το εύλογο ερώτημα: μπορεί να διαχωριστεί η τέχνη από τη λογική, η ευαισθησία από την πνευματικότητα, η αλήθεια από την ελευθερία και τη δικαιοσύνη; Η απάντηση είναι όχι! Διότι σε ένα καλό έργο τέχνης μπορούμε να διακρίνουμε όλες τις παραπάνω αρετές. Ένας καλλιτέχνης είναι πάντοτε ελεύθερος να δημιουργήσει χωρίς στεγανά.
Ο πολιτισμός προωθείται ως παράγοντας ανανέωσης και εκδημοκρατισμού της εκπαίδευσης. Το έργο της εκπαίδευσης είναι πολυδιάστατο. Η πραγματική και ουσιαστική εκπαίδευση βοηθά τους μαθητές να διευρύνουν τους ορίζοντές τους, καθώς αναπτύσσονται σημαντικές δεξιότητες, όπως είναι η κριτική σκέψη, η κατανόηση της αισθητικής αξίας των πραγμάτων, η χαρά της δημιουργίας, η συμμετοχή, η ανάπτυξη του ομαδικού πνεύματος και τέλος, η καλλιέργεια της ίδιας τους της ψυχής. Αντίθετα, η στείρα εκπαίδευση, δηλαδή η απλή χρήση των σχολικών εγχειριδίων και η παπαγαλία καθιστούν τους μαθητές μηχανές-“robots”, χωρίς να μπορούν να αναπτύξουν τις δικές τους προσωπικές αντιλήψεις και νόρμες.
Παρ’ όλα αυτά, στα ελληνικά σχολεία επικρατεί η στείρα εκπαίδευση, καθώς προωθείται η μηχανική απομνημόνευση, δεν υπάρχουν τα ερεθίσματα και η συμβολή της τέχνης είναι ουσιαστικά ανύπαρκτη, κυρίως στα Λύκεια. Αν και υπάρχουν κάποια μικρά και δειλά βήματα λίγων εκπαιδευτικών που έχουν τη γνώση και τον ζήλο να μυήσουν τους μαθητές τους στον κόσμο της τέχνης. Τα μαθήματα εικαστικών και μουσικής, που υπάρχουν στο αναλυτικό πρόγραμμα, θεωρούνται δευτερεύοντα και ήσσονος σημασίας. Επιπλέον, όλες οι πολιτιστικές εκδηλώσεις που γίνονται στα σχολεία, όπως παραδείγματος χάριν είναι οι εκθέσεις ζωγραφικής, οι συναυλίες, οι χοροί, οι θεατρικές παραστάσεις αντιμετωπίζονται συνήθως είτε ως αγγαρεία είτε ως έλλειψη χρόνου.
Ο εξορισμός, λοιπόν, της τέχνης είναι ολοφάνερος στο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας μας. Αυτός ο εξορισμός είναι έγκλημα κατά της παιδείας και της εκπαίδευσης, που θα τον πληρώσουμε εμείς οι νέες γενιές. «Αν γίνει ένας σύνδεσμος μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και του Υπουργείου Παιδείας και από την πρώτη δημοτικού τα παιδιά αρχίζουν να ασχολούνται με την τέχνη, με την ιστορία της τέχνης, με εικαστικά, με θέατρο, με μουσική, νομίζω θα βγάλουμε άλλους πολίτες, πρώτον πολιτισμικά γνωρίζοντας την ιστορία του τόπου μας και δεύτερον ανταγωνιστικά με όλα τα άλλα κράτη!», Μελίνα Μερκούρη. Ένα όνειρό της που ακόμη δεν έχει υλοποιηθεί και καταπολεμείται από τους κατά καιρούς εκπροσώπους του κράτους σε θέματα παιδείας και εκπαίδευσης.
