Του Ραφαήλ-Νικόλαου Μπελενιώτη,
Η κατάργηση των υφιστάμενων πολιτικών αρχών στα εδάφη που παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα, με την υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών, έφερε μια σειρά από διοικητικές ανακατατάξεις. Η Ελληνική Διοίκηση Σμύρνης ήταν πια γεγονός και ένα μεγάλο επίτευγμα στα μάτια πολλών Ελλήνων, αλλά κυρίως των οπαδών του Ελευθέριου Βενιζέλου.
Έπειτα από την πλήρη παύση των εχθροπραξιών, ο Βενιζέλος είχε να δαμάσει τα φουρτουνιασμένα κύματα της ελληνικής πολιτικής σκηνής. Πρώτο του μέλημα ήταν η αναδιοργάνωση της ελληνικής κυβερνήσεως με τέτοιο τρόπο, ώστε να ανταποκρίνεται εύρυθμα στο πολιτικό και υπουργικό έργο της, ακόμα και εν τη απουσία του ίδιου του Βενιζέλου, εξαιτίας των πολύμηνων διαπραγματεύσεων στο Παρίσι. Έτσι, ονόματα, όπως αυτά των Ν. Πολίτη και Α. Μιχαλακόπουλου, έλαβαν θέση στο Υπουργικό Συμβούλιο του Βενιζέλου.
Η ελληνική βουλή είχε διακόψει τις συνεδριάσεις της στις 15 Δεκεμβρίου 1918. Συνήλθε εκ νέου με την επιστροφή του Βενιζέλου από το Παρίσι και η «Βουλή των Λαζάρων», με μια σειρά διαταγμάτων, παρατάθηκε μέχρι και την ουσιαστική διάλυσή της, με την υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών, στις 28 Ιουλίου 1920. Μαζί με τη διάλυση της Βουλής, άρθηκαν και μια σειρά από στρατιωτικούς νόμους και καταργήθηκε η λογοκρισία.
Υπό το καθεστώς, όμως, του στρατιωτικού νόμου, είχαν λάβει χώρα έκτακτα στρατοδικεία, τα οποία εκδίκαζαν υποθέσεις εσχάτης προδοσίας. Η σημαντικότερη από αυτές ήταν η περίφημη «Δίκη των Επιτελών», η οποία είχε καταλογίσει στους Β. Δούσμανη και Ι. Μεταξά και άλλους την πλήρη ευθύνη για την παράδοση του Ρούπελ. Η αμνηστία ήρθε μεν το 1920, αλλά τα στρατοδικεία και οι εκκαθαρίσεις στο στράτευμα αύξησαν κατά πολύ τα μίση και άναψαν τα πάθη του εθνικού διχασμού. Οι κατηγορούμενοι ηρωοποιήθηκαν στα μάτια της αντιβενιζελικής παρατάξεως, με τον ίδιο τρόπο που ηρωοποιήθηκαν και οι κατηγορούμενοι στη «Δίκη των επίστρατων», Κ. Εσλίν, Ι. Σαγιάς, Σ. Μερκούρης και Γ. Πεσμαζόγλου.
Το πολιτικό σκηνικό είχε αρχίσει να βράζει. Δύο ημέρες μετά από τις υπογραφές της Συμφωνίας (30 Ιουλίου 1920) και ενώ ο Βενιζέλος είχε αποχωρήσει από τη συνδιάσκεψη, έτοιμος να επιβιβαστεί στον συρμό Express–Orient, με προορισμό την Αθήνα, δύο απότακτοι αξιωματικοί, ο υποπλοίαρχος Απόστολος Τσερέπης και ο υπολοχαγός Γεώργιος Κυριακής πυροβόλησαν τον Ελευθέριο Βενιζέλο με τα περίστροφά τους, καταφέρνοντας να τον τραυματίσουν ελαφρά. Ο Έλληνας πρωθυπουργός, εν τέλει, έφθασε στην Αθήνα με το θωρηκτό «Αβέρωφ» στις 17 Αυγούστου.
Ο περίπατος του θανάτου
Η απόπειρα δολοφονίας του Βενιζέλου έδρασε καταλυτικά στο υπό βρασμό πολιτικό σκηνικό των Αθηνών. Την επόμενη ημέρα, έλαβαν χώρα στην Αθήνα μια σειρά από επεισόδια, τα οποία ξεκίνησαν από φανατικούς Βενιζελικούς, με στόχο πολιτικά γραφεία βουλευτών της Αντιβενιζελικής παράταξης, σπίτια πολιτικών αντιπάλων του Βενιζέλου και γραφεία του αντιβενιζελικού Τύπου και προκάλεσαν ανείπωτες καταστροφές, εγείροντας φρικτές μνήμες από τον εθνικό διχασμό του 1915-1917. Τα φρικτά εκείνα επεισόδια έμειναν γνωστά ως «Ιουλιανά».
Το πιο γνωστό, όμως, επεισόδιο ήταν ο περίπατος του θανάτου του Ίωνα Δραγούμη από ανθρώπους της λεγόμενης «Ασφάλειας» του Βενιζέλου, ενός στρατιωτικού τάγματος, που βρίσκονταν στρατοπεδευμένο στα Παραπήγματα, κοντά στο νοσοκομείο του Ευαγγελισμού. Ο Ίωνας Δραγούμης, πολιτικός αντίπαλος του Βενιζέλου, βρήκε τραγικό θάνατο, αφού εκτελέστηκε εν ψυχρώ από τους Βενιζελικούς στρατιωτικούς.
Η αρχή του τέλους
Με την επιστροφή του στην Ελλάδα, ο Βενιζέλος κηρύχθηκε από την ελληνική βουλή, στην Ε΄ και τελευταία συνεδρίασή της, άξιος ευεργέτης της Ελλάδας και έπειτα κατέθεσε προς ψήφιση τις συμφωνίες, που υπογράφθηκαν στις Σέβρες (Τουρκίας–Συμμάχων, Συμμάχων–Ελλάδος για Δ. Θράκη, Ελλάδος–Ιταλίας για Δωδεκάνησα και μια σύμβαση για την προστασία των μειονοτήτων). Έπειτα, ακολούθησε μια σειρά νομοθετημάτων, διεθνών συμβάσεων και ψηφισμάτων, που έφεραν σημαντικές αλλαγές και τομές σε σειρά εθνικών ζητημάτων. Η περίοδος διακυβέρνησης της περιόδου 1917-1920, με την επιστροφή του Βενιζέλου, σίγουρα διαφέρει από την περίοδο των μεταρρυθμίσεων του 1910-1915 και από τη συντηρητική εποχή του 1928-1932.
Ο Βενιζέλος, επωφελούμενος από τη μεγάλη δημοτικότητα, που του έφερε η υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών, προκήρυξε εκλογές, με ημερομηνία την 1η Νοεμβρίου 1920. Προς γενική έκπληξη πολλών ανθρώπων της εποχής και των συμμάχων της χώρας στο εξωτερικό, ηττάται και εγκαταλείπει την Ελλάδα. Ο αντίπαλός του, Βασιλιάς Κωνσταντίνος, επιστρέφει. Έπειτα, οι εξελίξεις ήταν ραγδαίες και έμελλε να γίνουν και καταστροφικές.
Βιβλιογραφία
- Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Νεότερος Ελληνισμός από το 1913 ως το 1941, Τόμος ΙΕ΄, Εκδοτική Αθηνών, σελ. 144-146
- Dr. C. Kerofilas, Eleftherios Venizelos, His Life and Work, London, John Murray, Albemarle street, 1915
- Crawfurd Price, Venizelos And The War, London E.C.
Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1999. Είναι τελειόφοιτος του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, με κατεύθυνση στην Ιστορία. Αρέσκεται στο να αποκωδικοποιεί την τρέχουσα επικαιρότητα μέσω της αρθρογραφίας.
