Η λειτουργία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Της Αθηνάς Σωτηρίου, 

Το δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελεί το ανώτερο δικαιοδοτικό όργανο στην Ευρωπαϊκή Ένωση και δημιουργήθηκε μετά την υπογραφή της Συνθήκης της Λισαβόνας (13 Δεκεμβρίου 2007) και τη θέση της σε ισχύ στη 1 Δεκεμβρίου 2009. Αποτελείται από δύο όργανα: το γενικό δικαστήριο (που επιλαμβάνεται των προσφυγών ακύρωσης) και το δικαστήριο (που ασχολείται με προδικαστικές παραπομπές των εθνικών δικαστηρίων, ορισμένες προσφυγές ακύρωσης και εφέσεις). Αρμοδιότητα του δικαστηρίου είναι ο έλεγχος εφαρμογής του ευρωπαϊκού δικαίου από τα κράτη μέλη .

Από τη 1 Σεπτεμβρίου 2016 οι διαφορές μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των υπαλλήλων της μεταβιβάστηκαν στο Γενικό Δικαστήριο γεγονός που σήμανε τη διάλυση του Δικαστηρίου Δημόσιας Διοίκησης που είχε ιδρυθεί το 2004. Οι υποθέσεις που εκκρεμούσαν στο Δικαστήριο Δημόσιας Διοίκησης κατά την 31η Αυγούστου 2016 παραπέμφθηκαν στο Γενικό Δικαστήριο την 1η Σεπτεμβρίου 2016. Ενώ η εκδίκασή τους συνεχίστηκε από το στάδιο στο οποίο βρίσκονταν κατά την παραπομπή τους.

Το δικαστήριο ασχολείται κυρίως με υποθέσεις που αφορούν:

1. Την ερμηνεία δικαίου: τα εθνικά δικαστήρια κατά την εφαρμογή του ευρωπαϊκού δικαίου ενδέχεται να το ερμηνεύσουν διαφορετικά. Σε περίπτωση αμφιβολίας για την ερμηνεία ή την ισχύ ενός ευρωπαϊκού νόμου, δύναται να ζητήσει διευκρινίσεις από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Το ίδιο ισχύει και σε περίπτωση αμφιβολίας για το κατά πόσο ένας εθνικός νόμος συνάδει με το Ευρωπαϊκό δίκαιο).
2. Την επιβολή του δικαίου: σε περίπτωση μη συμμόρφωσης με το ευρωπαϊκό δίκαιο η Ευρωπαϊκή Ένωση ή ένα κράτος μέλος μπορούν να προσφύγουν για παράβαση του ευρωπαϊκού δικαίου εναντίον εκείνου του κράτους μέλους. Κατόπιν εκείνο πρέπει να προβεί σε διορθωτικές πράξεις αλλιώς κινδυνεύει να ασκηθεί εναντίον του δεύτερη προσφυγή που μπορεί να οδηγήσει σε επιβολή προστίμου.
3. Τις προσφυγές ακύρωσης: εάν μία νομική πράξη παραβιάζει το ευρωπαϊκό δίκαιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ή το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής ένωσης, μπορούν να ζητήσουν από το δικαστήριο να την ακυρώσει,
4. Τις προσφυγές λόγω παράλειψης: το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ή το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι υποχρεωμένα να λαμβάνουν ορισμένες αποφάσεις . Εάν δεν το κάνουν, κράτη μέλη, όργανα της ΕΕ και υπό ορισμένες προϋποθέσεις και ιδιώτες μπορούν να υποβάλλουν καταγγελία στο δικαστήριο.
5. Τις αγωγές αποζημίωσης: κάθε πρόσωπο ή επιχείρηση που ζημιώθηκε από πράξεις η παραλείψεις της ΕΕ ή του προσωπικού της, μπορεί να προσφύγει στο δικαστήριο.

Οι υποθέσεις στο δικαστήριο ανατίθενται σε έναν δικαστή και έναν εισαγγελέα και διεκπεραιώνονται σε δύο στάδια: το έγγραφο στάδιο και το προφορικό. Κατά το έγγραφο στάδιο τα μέρη παρέχουν γραπτές δηλώσεις στο δικαστήριο ενώ παρατηρήσεις μπορούν να υποβληθούν από εθνικές αρχές, ιδιώτες και όργανα της ΕΕ. Αυτά συνοψίζονται από τον δικαστή και κατόπιν εξετάζεται κατά τη γενική συνεδρίαση του Δικαστηρίου, όπου και αποφασίζεται πόσοι δικαστές θα ασχοληθούν με την απόφαση, εάν είναι απαραίτητο να υπάρξει προφορικό στάδιο καθώς και να διατυπωθεί η γνώμη του εισαγγελέα.

Κατά το προφορικό στάδιο οι δικηγόροι των διαδίκων μπορούν να  αναπτύξουν προφορικά τους ισχυρισμούς τους ενώπιον των δικαστών οι οποίοι μπορούν να τους υποβάλλουν ερωτήσεις. Εάν κριθεί απαραίτητη η έκφραση γνώμης από τον γενικό εισαγγελέας, η γνώμη αυτή εκδίδεται μερικές εβδομάδες μετά από την ακροαματική διαδικασία.

Πηγές

• https://europa.eu/european-union/about-eu/institutions-bodies/court-justice_el
• https://www.europarl.europa.eu/factsheets/el/sheet/12/%CE%BF%CE%B9-%CE%B1%CF%81%CE%BC%CE%BF%CE%B4%CE%B9%CE%BF%CF%84%CE%B7%CF%84%CE%B5%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B7%CF%81%CE%B9%CE%BF%CF%85-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%B5%CF%85%CF%81%CF%89%CF%80%CE%B1%CE%B9%CE%BA%CE%B7%CF%82-%CE%B5%CE%BD%CF%89%CF%83%CE%B7%CF%82
• https://e-justice.europa.eu/content_eu_courts-15-el.do

Αθηνά Σωτηρίου

Γεννήθηκε στην Ηγουμενίτσα το 1997 και είναι προπτυχιακή φοιτήτρια της Νομικής σχολής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης (ΔΠΘ). Έχει συμμετάσχει σε διάφορες προσομοιώσεις διεθνών οργανισμών και στον ελεύθερο της χρόνο ασχολείται με τον χορό.