Του Μανώλη Στυλιανάκη,
Όλοι θλιβόμαστε για την απώλεια ανθρώπινων ζωών λόγω του κορωνοϊού και τον αρνητικό αντίκτυπο που έχει η καραντίνα στις ζωές μας. Είθε το κακό που μας βρήκε να τελειώσει σύντομα, μακάρι οι επιστήμονες να αναπτύξουν ένα εμβόλιο γρήγορα, καθώς μόνο η ανακάλυψη και η κυκλοφορία ενός εμβολίου θα δώσει οριστικό τέλος στο ζήτημα της πανδημίας. Ωστόσο, οι αλλαγές που έχουν συντελεστεί στις οποίες, εκών άκων, κληθήκαμε να προσαρμόσουμε τις ζωές μας, θα παραμείνουν και μετά τη λήξη της καραντίνας και σίγουρα και μετά από το πέρας της πανδημίας. Ο γενικότερος ρόλος του SARS-CoV-2 ξεφεύγει από τις σελίδες των βιβλίων ιολογίας και λαμβάνει πολυποίκιλες διαστάσεις, τη δυναμική των οποίων, ήδη, προγευόμαστε, ενώ το πλήρες φάσμα του αντίκτυπού του θα το κατανοήσουμε στο μέλλον.
Και ενώ η οικονομία απανθρακώνεται, με τους πολιτικούς μας να παίζουν το ρόλο του πυροσβέστη με τα πακέτα σταθεροποίησης, κάποιες εταιρίες δρέπουν ρόδα! Φαίνεται πως η ηφαιστειογενής λάβα του κορωνοϊού δημιουργεί γόνιμο έδαφος, από το οποίο θα βλαστήσει ένα αλλιώτικο κοινωνικοοικονομικό αναπτυξιακό μοντέλο, του οποίου κορωνίδα θα είναι η τεχνολογία.
Βέβαια, αυτό αφορά χώρες, όπως η Ελλάδα, διότι σε άλλες, προηγμένες κοινωνίες, οι έξυπνοι άνθρωποι που τις κατοικούν, δεν περίμεναν τους αγγέλους της Αποκάλυψης να σαλπίσουν για να ξυπνήσουν και να βάλουν μπρος. Εντούτοις, σε χώρες όπου βασιλεύει η βραδύνοια και η ραθυμία, ο κορωνοϊός λειτούργησε και ως ξυπνητήρι.
Όλοι γνωρίζουμε τη zoom, γνωστή υπηρεσία τηλεδιάσκεψης που σου παρέχει, δωρεάν, τη δυνατότητα να οργανώνεις τηλεσυναντήσεις, από φιλικό κους-κους, μέχρι μαθήματα, διαλέξεις και επιστημονικά συνέδρια, στο πλαίσιο μίας φιλικότατης προς τον χρήστη πλατφόρμας με πολλές δυνατότητες. Όπως αντιλαμβανόμαστε το δυναμικό που ξεκλειδώνει η τεχνολογία είναι άνευ προηγουμένου.
Είσαι φοιτητής που πέτυχες στις πανελλήνιες, όμως οι γονείς σου δεν έχουν χρήματα να σε σπουδάσουν; Τώρα με πλατφόρμες, όπως το zoom, το skype ή το MS Teams, θα είσαι τηλεφοιτητής και θα παρακολουθείς τα μαθήματά σου εξ αποστάσεως. Δεν θα χρειάζεται να αγχώνεσαι, ούτε για εξεύρεση σπιτιού, ούτε για πιθανή αύξηση ενοικίων λόγω Airbnb. Θα σπουδάζεις από το δωμάτιό σου. «Ναι αλλά τι γίνεται με τους φοιτητές που πρέπει να παρακολουθούν με εργαστήρια;», θα αντιτείνει κάποιος. Αυτοί θα μπορούν να βρουν σπίτι πιο εύκολα και με χαμηλότερα νοίκια, αφού η πτώση της ζήτησης θα ρίξει και τις τιμές! Επιπλέον, θα μπορείς να δουλεύεις από το σπίτι σου, και άρα δεν θα αγχώνεσαι πλέον για τον αν αυξήθηκε η τιμή της βενζίνης ή τιμή του εισιτηρίου στα ΜΜΜ και θα μπορεί να οργανώνεις το εργασιακό σου χρονοδιάγραμμα όπως σε βολεύει.
Ακόμη, αν ενδιαφέρεσαι να συμμετέχεις σ’ ένα φοβερό συνέδριο φαρμακευτικής ή βιοτεχνολογίας που γίνεται στη Νέα Υόρκη, στο οποίο θα μιλήσουν κορυφαίοι επιστήμονες και θα γίνουν φοβερά workshops, πάλι η τεχνολογία είναι σύμμαχός σου. Μέχρι πρότινος, έπρεπε να αποταμιεύσεις για να πληρώσεις το εισιτήριο εισόδου, να καλύψεις τα μεταφορικά κόστη και τα έξοδα διαμονής. Πάλι, όμως, η τεχνολογία φέρνει τη λύση, καθώς πλέον δεν θα χρειάζεται να κάνεις τίποτα από όλα αυτά, εκτός από το να έχεις ανοιχτή την κάμερα του υπολογιστή σου. Λόγω κορωνοϊού, όλα τα συνέδρια, για να μην ακυρωθούν, οργανώνονται ψηφιακά.
Σε επίπεδο κρατικής οργάνωσης, ο κορωνοϊός κινητοποίησε τους πολιτικούς, ωθώντας τους να τρέξουν τις μεταρρυθμίσεις προς τη μηχανοργάνωση του δημοσίου και την ψηφιοποίηση των παρεχόμενων δημόσιων υπηρεσιών. Αυτό μπορεί να επιφέρει και νομικές καινοτομίες, κυρίως σε επίπεδο πλαισίου διοργάνωσης συγκεντρώσεων και πορειών σε δημόσιους χώρους. Εφόσον το δικαίωμα του συνέρχεσθαι μπορεί να εκπληρωθεί καλύτερα, εντελώς ανώδυνα, ανεπαίσθητα και ειρηνικά με τη χρήση μίας πλατφόρμας τηλεδιάσκεψης, δίχως φασαρίες, επεισόδια, προβοκάτσιες, κλείσιμο δρόμων και την ανάγκη παρουσίας αστυνομικών, ποιος ο λόγος να μην απαγορεύονται οι υπαίθριες πορείες, αφού είναι πιο cost-efficient οι «ψηφιακές πορείες»; Τέτοιοι προβληματισμοί σίγουρα θα αναδυθούν και θα τεθούν επί τάπητος προς συζήτηση.
Ακόμα και με μια πρόχειρη ματιά βλέπουμε πως ο κορωνοϊός θα αφήσει ανεξίτηλο το αποτύπωμά του σε όλες τις πτυχές της κοινωνίας, με τρόπο που πιστεύω ότι προς το παρόν δεν μπορούμε να αντιληφθούμε πλήρως. Ο μόνος τρόπος για να κατανοήσουμε το εύρος των μετασχηματισμών αυτών είναι να τους αφήσουμε να ξεδιπλωθούν απρόσκοπτα.
