Του Άρη Κατσίδη,
Ένα από τα πολύτιμα μαθήματα που συχνά δεν διδασκόμαστε στο σχολείο είναι η αξία της αποταμίευσης. Ένα ζωντανό παράδειγμα της σημασίας του να σκέφτεται ένα παιδί «οικονομικά» από μικρή ηλικία, είναι ο θρυλικός επενδυτής Γουόρεν Μπάφετ. Ο CEO της Berkshire Hathaway ξεκίνησε τις πρώτες του ενέργειες στον επιχειρηματικό κόσμο από την ηλικία των έξι ετών, όταν αγόρασε μια εξάδα αναψυκτικών για 25 λεπτά και μετά πουλούσε το κάθε αναψυκτικό ξεχωριστά. Έπειτα, πουλούσε περιοδικά και καραμέλες από πόρτα σε πόρτα και με αυτόν τον τρόπο αξιολόγησε τη συμπεριφορά των καταναλωτών, αλλά και τις επιθυμίες τους.
Ο Μπάφετ δήλωσε σε συνέντευξή του το 2013 στο CNBC ότι: «Ο μπαμπάς μου είναι η μεγαλύτερη έμπνευσή μου. Αυτό που μου έμαθε σε νεαρή ηλικία, είναι από τότε να έχω καλές συνήθειες. Η αποταμίευση είναι ένα πολύ σημαντικό μάθημα που με δίδαξε». Όταν ρωτήθηκε ποιο είναι το λάθος που κάνουν οι γονείς όταν διδάσκουν στα παιδιά του για χρήματα είπε πως «μερικές φορές οι γονείς μιλάνε στα παιδιά τους για την διαχείριση των χρημάτων όταν πάνε στην εφηβεία, ενώ θα έπρεπε να το κάνουν αυτό από την προσχολική ηλικία», επειδή σύμφωνα με τον Μπάφετ το 80% του εγκεφάλου αναπτύσσεται στην ηλικία των τριών ετών.
Μια μελέτη από το Cambridge University απέδειξε ότι τα παιδιά σε ηλικία τριών και τεσσάρων ετών είναι σε θέση να κατανοήσουν τις έννοιες των χρημάτων και το πώς λειτουργεί η οικονομία, ενώ μέχρι εφτά ετών μπορούν να φροντίζουν για το μέλλον τους. Ενώ σύμφωνα με έρευνα του T. Rowe Price το 2018, μόνο το 4% από 1.014 γονείς παιδιών από ηλικίας 8 έως 14 ετών και πάνω από 1.000 παιδιά, ηλικίας από 18 έως 24 ετών, δήλωσαν ότι συζήτησαν στην οικογένεια τους για οικονομικά πριν από την ηλικία των πέντε ετών, το 30% ότι τους μίλησαν για αυτό το ζήτημα από 15 χρονών και πάνω, ενώ 14% ανέφερε ότι δεν έχει μιλήσει για αυτό το θέμα, καθόλου με τους γονείς του.
Ο Μπάφετ επιπρόσθετα δήλωσε ότι «οι περισσότεροι γονείς γνωρίζουν, ήδη, το πόσο σπουδαίο είναι να διδάσκουν στα παιδιά τους για τα χρήματα και το πώς να διαχειρίζονται την περιουσία τους. Αλλά υπάρχει μια διαφορά μεταξύ της γνώσης και των ενεργειών. Έδωσα, από μικρή ηλικία, και στα τρία μου παιδιά συμβουλές για απλά μαθήματα που προορίζονται για επιχειρήσεις και για την ζωή».
Οι συμβουλές αυτές ήταν:
- Να σκέφτεσαι ευέλικτα. Ο στόχος αυτού του μαθήματος είναι να μην τα παρατήσουν επειδή κάτι δεν το πέτυχαν με την πρώτη φορά. Η ικανότητα του να σκεφτούν δημιουργικά και έξω από την καθιερωμένη λογική θα τους φανεί χρήσιμο όταν θα αντιμετωπίσουν οικονομικές προκλήσεις.
- Είναι σπουδαία η ιδέα της αποταμίευσης. Όπως είχε πει κάποτε ο Μπεν Φράνγκλιν, «Φασούλι, το φασούλι, γεμίζει το σακούλι. Για να βοηθήσετε τα παιδιά σας να μάθουν να διαχειρίζονται τα χρήματα τους, είναι σημαντικό να κατανοήσουν τη διαφορά των επιθυμιών από εκείνη των αναγκών».
- Να κάνετε διάκριση μεταξύ της τιμής και της αξίας. Όλοι έχουμε ακριβοπληρώσει παπούτσια ή gadget μόνο και μόνο επειδή είναι μία συγκεκριμένη μάρκα, ενώ στην αγορά υπήρχαν σίγουρα ίδια προϊόντα, με φθηνότερη τιμή. Πρέπει οι γονείς να κάνουν τα παιδιά τους να μην επηρεάζονται από τις «φοβερές» διαφημίσεις και να αγοράζουν προϊόντα ανάλογα με τις ανάγκες τους και να εξηγούν γιατί δεν αξίζει να κάνουμε πολύ ακριβές αγορές.
- Πώς να κάνεις σωστές επιλογές. Το κλειδί για τη λήψη έξυπνων αποφάσεων είναι να σκέφτεται το παιδί διαφορετικές επιλογές, που μπορούν να επηρεάσουν τα μελλοντικά αποτελέσματα, έτσι ώστε να επιλέγεται η καλύτερη δυνατή.
Ως γνωστόν βέβαια ποτέ δεν είναι αργά, ακόμη κι αν τα παιδιά από μικρή ηλικία δεν έχουν διδαχθεί πώς να διαχειρίζονται τα οικονομικά τους. Σύμφωνα με το Μπάφετ: «Ποτέ δεν είναι πολύ αργά. Να διδάσκετε τα παιδιά σας την αξία του δολαρίου, είτε τη διαφορά μεταξύ των επιθυμιών και των αναγκών είτε την αξία της αποταμίευσης. Όλες αυτές οι έννοιες είναι καλό να βοηθήσουν τα παιδιά να καταλάβουν από μικρή ηλικία την αξία της οικονομίας».
Την αποταμίευση δεν την κάνουμε μόνο για να αγοράσουμε ένα προϊόν ή μια υπηρεσία στο μέλλον, αλλά και για να δημιουργήσουμε «ένα μαξιλάρι» σε περίπτωση που μας τύχει μια αναποδιά ή μια έκτακτη ανάγκη, είτε γιατί οι επόμενοι μήνες θα είναι «πιο δύσκολοι» οικονομικά. Η αξία της αποταμίευσης είναι κάτι πολύ απαραίτητο, μέσω του οποίου προνοούμε για τις μελλοντικές μας ενέργειες και υποχρεώσεις.
Είναι φοιτητής του τμήματος Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις οικονομικές ειδήσεις, ενώ παρακολουθεί σταθερά το χρηματιστήριο. Ως χόμπι έχει τον αθλητισμό, την ιστορία, την γεωγραφία, αλλά και τα ταξίδια.
