Της Έφης Βούζιου,
Έπειτα, από την πάροδο πέντε ημερών διαπραγματεύσεων κατά τη Σύνοδο Κορυφής, τα 27 κράτη-μέλη κατέληξαν την Τρίτη σε συμφωνία για τον νέο επταετή προϋπολογισμό της Ένωσης, όπως, επίσης και για το ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης. Στόχος της Συνόδου ήταν να αποφασισθεί και να διευθετηθεί η οικονομική «βοήθεια» που θα παρασχεθεί στις χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μετά από τις σοβαρές επιπτώσεις που είχε σε αυτές, η πανδημία που ξέσπασε τους προηγούμενους μήνες. Η πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, επισήμανε το σημαντικό ρόλο, τον οποίο παίζει το εθνικό σχέδιο ανάκαμψης της οικονομίας κάθε χώρας-μέλους της Ε.Ε, για την εκταμίευση του ποσού που της αναλογεί. Ξεκαθάρισε πως η Κομισιόν θα ελέγχει την όλη διαδικασία αναφέροντας χαρακτηριστικά: «όσον αφορά στην ίδια τη διαδικασία, φυσικά η Κομισιόν παρακολουθεί, θα συζητάμε την πρόοδο με τα κράτη-μέλη και στη συνέχεια, κάθε φορά που θα επιτυγχάνεται ένας στόχος, θα γίνεται η εκταμίευση της απαραίτητης δόσης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή».
Είναι γεγονός, πως για την επίτευξη συμφωνίας προηγήθηκαν πολύωρες και σκληρές διαπραγματεύσεις, ενώ δεν έλειψαν και οι συγκρούσεις, καθώς κυβερνήσεις-χωρών, όπως η Ολλανδία, η Σουηδία, η Αυστρία και η Δανία αντιδρούσαν έντονα, τόσο στο ποσό που θα διανεμόταν στις χώρες, όσο και στη διαδικασία εκταμίευσης και ελέγχου. Στο τελικό κείμενο της συμφωνίας, το ποσό που εγκρίθηκε ανέρχεται στα 390 δισεκατομμύρια ευρώ, τα οποία θα χορηγηθούν υπό μορφή επιχορηγήσεων και ενισχύσεων ανάλογα και με τις ανάγκες κάθε χώρας. Αρχικές συζητήσεις παρουσίαζαν τη Γαλλία και τη Γερμανία να προτείνουν το ποσό των 500 δισ. ευρώ με ιδιαίτερη προσφορά προς την Ιταλία και την Ισπανία, τις χώρες που αποδεδειγμένα επλήγησαν περισσότερο από τον κορωνοϊό. Για τις παραμέτρους, όμως, και τις προϋποθέσεις εκταμίευσης η πρόεδρος δήλωσε επιπρόσθετα: «σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ζητάμε να μπει επάνω η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, η μάχη για την κλιματική αλλαγή, η ψηφιοποίηση που σημαίνει εκσυγχρονισμός και η ανθεκτικότητα, τα μαθήματα που αντλήσαμε από την κρίση».
Ιδιαίτερα οξύμωρο βέβαια θεωρείται το γεγονός ότι η μείωση των συνολικών επιχορηγήσεων κατά 110 δισ. ευρώ σε σχέση με την αρχική πρόταση της Επιτροπής επιτεύχθηκε με περικοπές σε σειρά προγραμμάτων που εκπροσωπούν τις εκσυγχρονιστικές προτεραιότητες της Ένωσης. Η κίνηση αυτή εγείρει έντονα το ερώτημα κατά πόσο η Ευρωπαϊκή Ένωση εμμένει στους αρχικούς στόχους και προτεραιότητες της και κατά πόσο γίνεται έρμαιο των συμφερόντων των οικονομικά ανεξάρτητων κρατών-μελών. Χαρακτηριστικά, στις αλλαγές που συμφωνήθηκαν καταγράφεται, πως το συμπλήρωμα του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας συρρικνώνεται δραστικά, από 32,5 σε 10 δισ. ευρώ, ενώ περικόπτονται επίσης, οι επιπλέον πόροι για το Horizon Europe από 13,5 σε 5 δισ. ευρώ και οι πόροι του Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης, για τον εκσυγχρονισμό και την περιβαλλοντική αναβάθμιση του αγροτικού τομέα, από 15 σε 7,5 δισ. ευρώ. Επιπλέον, αποφασίσθηκε η διάθεση 360 δισ. ευρώ για δανεισμό στις χώρες που θα ζητήσουν προς ενίσχυση της οικονομίας τους. Παρατηρούμε, έτσι, πως το Ταμείο διατήρησε το συνολικό μέγεθος της αρχικής πρότασης της Επιτροπής, αλλά με αυξημένη αναλογία δανείων έναντι επιχορηγήσεων. Τέλος, κατέστη σαφές πως το ποσό που θα χορηγηθεί υπό μορφή ενισχύσεων ή δανείων θα αντληθεί από τις αγορές, και θα χρηματοδοτηθεί από κοινό ευρωπαϊκό χρέος, που θα εκδώσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξ ονόματος των 27.
Εν κατακλείδι, η Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως και όλος ο κόσμος, κλήθηκε να αντιμετωπίσει, και αντιμετωπίζει, ένα εξαιρετικά πρωτόγνωρο γεγονός, αυτό της πανδημίας του κορωνοϊού, με συνέπειες πρωτοφανείς στην οικονομία και την κοινωνία κάθε χώρας. Ανάμεσα στις θέσεις και τις αξίες που πρεσβεύει η Ένωση είναι και η ασφάλεια και η οικονομική βοήθεια των κρατών-μελών της σε κρίσιμες ώρες. Η Σύνοδος Κορυφής, λοιπόν, που πραγματοποιήθηκε τις προηγούμενες μέρες, μας αφήνει να αναρωτιόμαστε αν οι αποφάσεις της συνάδουν με το «πνεύμα» της Ένωσης, αν ήταν βεβιασμένες με βαρύτατες οικονομικές συνέπειες για ορισμένες χώρες-μέλη ή αν ήταν ό, τι καλύτερο μπορούσε να επιτευχθεί άμεσα με τις εξελίξεις να τρέχουν και την οικονομία να υφίσταται μία από τις μεγαλύτερες κρίσεις. Αυτό που μπορούμε, όμως, να διαπιστώσουμε σίγουρα σε αυτό το στάδιο είναι πως η συλλογική δράση και συνεργασία των χωρών κρίνεται μονόδρομος τόσο για τη διάσωση της ευρωπαϊκής οικονομίας όσο και για την οριστική εξάλειψη του ιού.
Γεννήθηκε το 1997 και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη. Είναι φοιτήτρια του τμήματος Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Έχει παρακολουθήσει αρκετές ομιλίες και ημερίδες σχετικές με το αντικείμενο των σπουδών της καθώς και με τον ευρύτερο τομέα της εκπαίδευσης. Ιδιαίτερη είναι η συμμετοχή της σε εθελοντικές δράσεις τις οποίες θεωρεί καίριες για τη διάπλαση του χαρακτήρα των ατόμων και τη διάρθρωση της κοινωνίας. Την απασχολούν τομείς σχετικοί με τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ισότητα των κοινωνικών ομάδων.
