12.1 C
Athens
Κυριακή, 22 Δεκεμβρίου, 2024
ΑρχικήΕυρώπηΗ ανταπόκριση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στους πολέμους της Γεωργίας και της Κριμαίας 

Η ανταπόκριση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στους πολέμους της Γεωργίας και της Κριμαίας 


Της Ευτυχίας-Μαρίας Μητροπούλου,

Ήδη από το 2004, πληθώρα γεγονότων προμήνυαν την πολεμική σύρραξη μεταξύ Ρωσίας και Γεωργίας, η οποία τελικώς έλαβε χώρα τον Αύγουστο του 2008 και οδήγησε στην συνθηκολόγηση των Γεωργιανών. Ο πενθήμερος αυτός πόλεμος, είχε ως επίκεντρο τις αποσχισθείσες περιοχές της Νότιας Οσετίας και Αμπχαζίας, οι οποίες δεν άργησαν να αυτοανακηρυχθούν ως ανεξάρτητες δημοκρατίες. 

Όλα ξεκίνησαν όταν η Νότια Οσετία υποστήριξε το κράτος της Ρωσίας στην εισβολή της έναντι της Γεωργίας, με συνέπεια την αυτονομία της περιοχής, σε αντίθεση με το Βόρειο τμήμα, το οποίο παρέμεινε αναπόσπαστο κομμάτι της Ρωσίας. Λίγο αργότερα, η ανεξαρτητοποίηση της Γεωργίας από τη Σοβιετική Ένωση, γέννησε στην περιοχή της Νότιας Οσετίας ατέρμονες αποσχιστικές τάσεις. Ακολούθησαν αναρίθμητα χρόνια βίαιων συγκρούσεων μεταξύ Νότιας Οσετίας, Ρωσίας και Γεωργίας, οι οποίες οξύνθηκαν περαιτέρω με τις στενές σχέσεις των δύο πρώτων κρατών, αλλά και με την πρόθεση της Τιφλίδας να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η αύξηση των στρατιωτικών δυνάμεων ανάμεσα στη Γεωργία και τη Ρωσία, πολλαπλασίασε τις αντιπαλότητες μεταξύ Γεωργίας και Νότιας Οσετίας, στη διάρκεια των οποίων, η τελευταία αποδυναμώθηκε σημαντικά. Σαν αποτέλεσμα, οι συνεχείς στρατιωτικές επιθέσεις που υπέστη η Νότια Οσετία από γη και αέρα, ώθησαν τη Ρωσία να εισβάλει στη χώρα, με τη δικαιολογία να την προστατέψει, και να αποκτήσει τελικώς τον πλήρη έλεγχο, αψηφώντας την απουσία των ηγετών της.

Στις 12 Αυγούστου του 2008, η Γεωργία και η Ρωσία προχώρησαν σε τερματισμό των εχθροπραξιών, με την τελευταία να αναγνωρίζει την ανεξαρτησία της Νότιας Οσετίας και Αμπχαζίας, προασπίζοντας την ειρήνη και την αποκλιμάκωση της κρίσης. Άλλωστε, απώτερος σκοπός του Ρωσικού κράτους ήταν, και παραμένει, η απόκτηση πλήρους επιρροής και ανεξαρτησίας των περιοχών. Ο πόλεμος τελικά έλαβε τέλος, με τη Γεωργία να διέπεται από ένα αυταρχικό και αυτοελεγχόμενο καθεστώς, το οποίο το 2014 υπέγραψε συμφωνία- σύνδεσης με την Ε.Ε.

Η πολεμική σύρραξη πυροδότησε την αντίδραση και παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία τάχθηκε υπέρ της κατάπαυσης του πυρός ανάμεσα στα δύο αντιμαχόμενα στρατόπεδα. Η χρήση βίας που σημειώθηκε από το Γεωργιανό κράτος, το οποίο ισχυρίζεται ότι υπηρετεί τις ευρωπαϊκές αξίες, εγείρει αυτομάτως ένα ζήτημα αρχής για την Ε.Ε.. Παράλληλα, ο οργανισμός, υπηρετώντας τις αρχές του διεθνούς δικαίου και προασπίζοντας τις επιταγές της παγκόσμιας ειρήνης, δήλωσε ότι η αλλαγή συνόρων από μέρους της Ρωσίας δεν έπρεπε να πραγματωθεί, καθώς είχε ήδη καταπατηθεί η αρχή του απαραβίαστου των συνόρων και της εδαφικής ακεραιότητας. Τελικά, χάρη στη Γαλλική Προεδρία με την υποστήριξη του Ηνωμένου Βασιλείου και της Γερμανίας, η Ε.Ε. αποδείχθηκε ικανή να επιφέρει εκεχειρία στη Γεωργία.  

Στις 21 Νοεμβρίου του 2013, ξεκίνησε μια παρατεταμένη κρίση στις σχέσεις Ουκρανίας – Ρωσίας, όταν ο Πρόεδρος του Ουκρανικού κράτους Βίκτορ Γιανούκοβιτς, αρνήθηκε να υπογράψει τη Συνθήκη σύνδεσης της χώρας με τον θεσμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης.  Μία τέτοια πρωτοβουλία συνήθως δεν συνοδεύεται με ευρεία αποδοχή, όπως και εν προκειμένω, όπου στο έδαφος του Κιέβου σημειώθηκαν διαδηλώσεις κατά του κυβερνητικού Προέδρου, οι οποίες τον Γενάρη του 2014 μετατράπηκαν σε βίαιες διαμάχες, σκορπίζοντας στο πέρασμά τους νεκρούς και χιλιάδες τραυματίες. Φυσικό επακόλουθο των προαναφερθέντων γεγονότων ήταν η απόσυρση της κυβέρνησης της Ουκρανίας, που συνδιάστηκε με τη διαφυγή του τότε Προέδρου. Ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, ανταποκρίθηκε στις εξελίξεις του 2014, στέλνοντας στρατεύματα στην Κριμαία της Ουκρανίας, την οποία και δε δίστασε να θέσει υπό την κατοχή του. Ύστερα, σημειώθηκε δημοψήφισμα στη χερσόνησο της Κριμαίας, σύμφωνα με το οποίο κηρύχθηκε η ένωση της με την Ρωσία.

Αδιαμφισβήτητα, ο ανεύθυνος χειρισμός του πολέμου της Κριμαίας από την Ουκρανία και η επίμονη αποφασιστικότητα της Ρωσίας οδήγησαν στη μη αναστρέψιμη προσάρτηση της περιοχής στη Ρωσία. Με το πέρασμα του χρόνου, οι σχέσεις ανάμεσα στην Ουκρανία και τη Ρωσία, κάθε άλλο παρά βελτιώθηκαν. Από τη μία πλευρά, το Ουκρανικό κράτος πασχίζει να εντάξει στην κρίση το ΝΑΤΟ και την Ε.Ε., ενώ η Ρωσία  από την άλλη καταβάλλει κάθε προσπάθεια να αποκλείσει την Ουκρανία από τα δύο βασικά της λιμάνια, αποδυναμώνοντάς της και απαγορεύοντάς της, οποιαδήποτε διεκδίκηση  στη Μαύρη Θάλασσα. Η παρούσα κατάσταση επιδεινώθηκε εκ νέου με ένα ναυτικό επεισόδιο που πραγματοποιήθηκε στον πορθμό Κερτζ, όπου οι ρωσικές δυνάμεις κατέλαβαν τρία ουκρανικά πλοία, φυλακίζοντας το πλήρωμά τους και κατακερματίζοντας έτσι, το στόλο της Ουκρανίας. Έκτοτε, οι ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις βρίσκονται συνεχώς σε επιφυλακή, ενώ το ΝΑΤΟ και η Ε.Ε. επέβαλλαν κυρώσεις στη Ρωσία, η οποία εξακολουθεί ενισχύει τα στρατεύματά της στα σύνορα και να αναπτύσσει πυραύλους ανενόχλητη.   

Αξιοσημείωτη αποτελεί και εδώ, η επέμβαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παρά τις κατηγορίες περί ανεπαρκούς ανταπόκρισης της Ε.Ε. στον πόλεμο της Κριμαίας, καθίσταται αναγκαίο να τονισθεί ότι η ένωση προχώρησε σε περιοριστικά μέτρα έναντι του Ρωσικού κράτους το Μάρτιο του 2014, λόγω της παράνομης προσάρτησης της Κριμαίας και της εσκεμμένης αποσταθεροποίησης της Ουκρανίας. Οι κυρώσεις αυτές συνιστούσαν, τόσο διπλωματικά μέτρα (ματαίωση συνόδου κορυφής Ε.Ε. – Ρωσίας),  όσο και ατομικά περιοριστικά μέτρα (δέσμευση περιουσιακών στοιχείων), περιορισμοί οικονομικών σχέσεων με την Κριμαία και τη Σεβαστούπολη, οικονομικές κυρώσεις στις συναλλαγές με τη Ρωσία και περιορισμού, αναφορικά με την οικονομική συνεργασία. 

 Αναμφισβήτητα, η έκβαση των πολέμων της Γεωργίας και την Κριμαίας, αναδεικνύει για ακόμα μία φορά, ύστερα από την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, την ισχύ και επιρροή των μεγάλων δυνάμεων, καθώς και τη σπουδαιότητα την τήρησης των αρχών του διεθνούς δικαίου. Τελικώς, θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι εάν η Ε.Ε. ενεργούσε άμεσα και καθοριστικά ενόψει του κινδύνου, η περιοχή της Νότιας Οσετίας και η χερσόνησος της Κριμαίας, ίσως να μη περνούσαν στην ιδιοκτησία του Ρωσικού κράτους.


Ευτυχία-Μαρία Μητροπούλου

Γεννημένη το 1998, βρίσκεται στο 4ο έτος των σπουδών της στο τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Είναι γνώστρια της Αγγλικής, Γαλλικής, Ισπανικής και Ιταλικής γλώσσας. Το επαγγελματικό της ενδιαφέρον επικεντρώνεται κυρίως στο Διεθνές Δίκαιο και τη Διπλωματία, για τα οποία έχει παρακολουθήσει πληθώρα σεμιναρίων και έχει συμμετάσχει σε Μοντέλα Ηνωμένων Εθνών. Αυτή την περίοδο έχοντας γυρίσει από την Πράγα με το πρόγραμμα Erasmus, κάνει την πρακτική της άσκηση και μαθαίνει μια επιπλέον ξένη γλώσσα.

TA ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΡΘΡΑ