Του Γιώργου Μοσχόπουλου,
Θα κλείσουμε αυτή τη σειρά άρθρων, με κύριο θέμα τους μεγάλους οικονομολόγους που στιγμάτισαν την κλασική πολιτική οικονομία, με τον πιο απαισιόδοξο όλων τους, τον Τόμας Ρόμπερτ Μάλθους. Μπορεί οι απόψεις του να θεωρούνται ξεπερασμένες πλέον, αλλά έχει ένα ενδιαφέρον το πώς πολλές φορές το περιβάλλον επηρεάζει τη δημιουργία συγκεκριμένων ιδεολογιών.
Τέλη 18ου αιώνα και η Αγγλία αγχωνόταν με τη ραγδαία αύξηση του πληθυσμού των εχθρών της στην ηπειρωτική Ευρώπη, ενώ την ίδια στιγμή το κράτος δεν είχε καμία ιδέα του εγχώριου πληθυσμού, λόγω της ανεπάρκειας κρατικής οργάνωσης και της φτώχειας που επικρατούσε. Οι Άγγλοι πίστευαν ότι λόγω κατασπατάλησης πόρων, βρίσκονταν σε περίοδο κάμψης, ωστόσο αυτό εμπεριέχει τεράστια δόση ειρωνείας, αφού δεν είχαν κάνει ποτέ μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα απογραφή και στηρίζονταν απλώς σε υπολογισμούς ερασιτεχνών στατιστικολόγων.
Η ατμόσφαιρα αυτή φαίνεται να επηρέασε βαθύτατα τους διανοούμενους της εποχής, των οποίων οι απόψεις είχαν κυρίως επικεντρωθεί γύρω από μελλοντικά σενάρια για τον πληθυσμό. Άλλοι υποστήριζαν ότι ο πληθυσμός της Αγγλίας θα διπλασιαζόταν μέχρι το 2300, αν φυσικά ο άνθρωπος θα μπορούσε να επιβιώσει μέχρι τότε, προσέθεταν προσεκτικά. Το 1978 κυκλοφορεί ο Μάλθους την πρώτη του πραγματεία, μετά από προτροπή του πατέρα του. Σε μία προσπάθεια να αντιταχθεί στα επιχειρήματα που εξέφρασε ο πατέρας του σε μία συζήτηση με άλλους διανοούμενους, θεώρησε ότι θα ήταν καλή ιδέα να καταγράψει τα αντεπιχειρήματα σε ένα χαρτί και να τα παραδώσει στον ίδιο. Ο Ντάνιελ Μάλθους, εντυπωσιασμένος από αυτά, τον ωθεί να τα κυκλοφορήσει κι έτσι έγινε τελικά.
Η πραγματεία, αιρετική για την εποχή, ταρακούνησε τον επιστημονικό κόσμο. Ο Ρόμπερτ Μάλθους υποστήριξε ότι ο ρυθμός αύξησης των ανθρώπων είναι μεγαλύτερος από αυτόν των πόρων, δηλαδή πως υπάρχει μια τάση στη φύση να ξεπερνά ο πληθυσμός κάθε δυνατό μέσο συντήρησης. Σύμφωνα με τα μαθηματικά του Μάλθους, η ανθρωπότητα βάδιζε με σιγουριά προς την Άβυσσο. Είναι πολύ ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε την τεράστια επιρροή που είχαν οι απόψεις της εποχής στη διαμόρφωση αυτών του Μάλθους. Αυτό που δεν μπόρεσε να προβλέψει ο Μάλθους ήταν ότι η τεχνολογία και η ευρηματικότητα του ανθρώπου θα έλυναν τα προβλήματα αυτά, θα τον έβγαζαν από τέτοιου είδους αδιέξοδα.
Εν κατακλείδι, είναι ευρέως αποδεκτό ότι οι απόψεις του Μάλθους έχουν χαρακτηριστεί πολλάκις παρωχημένες, ωστόσο δεν θα μπορούσε να λείπει το όνομά του από τη σειρά αυτή άρθρων, καθώς αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για πολλούς οικονομολόγους και οι απόψεις του βρήκαν στήριξη στο πρόσωπο σπουδαίων ονομάτων της οικονομικής φιλοσοφίας, όπως ο Ρικάρντο. Εδώ τελειώνει η σειρά με τις λιγότερο γνωστές στον ευρύ κόσμο προσωπικότητες που στιγμάτισαν την κλασική πολιτική οικονομία και θα ακολουθήσει μια σειρά με άσημους ήρωες που την επηρέασαν βαθύτατα.
