Της Ματίλντας Γεωργελέ,
Η Ευρώπη τους συνεχάρη, η διεθνής κοινότητα τους επαίνεσε και οι ίδιοι οι πολίτες κατά πλειοψηφία αισθάνθηκαν δικαιωμένοι. Ο λόγος φυσικά για τον τερματισμό της πολυετούς διαμάχης με την Ελλάδα με τη Βόρεια Μακεδονία για το ονοματολογικό ζήτημα που δίχαζε τις δυο χώρες καθώς και για την είσοδο της δεύτερης στο ΝΑΤΟ. Με την μετονομασία της χώρας σε Β. Μακεδονία αντί ΠΓΔΜ που ίσχυε μέχρι πρότινος, άνοιξε ο δρόμος για έναν κύκλο συνομιλιών και διαδικασιών για την ένταξη της στην Ε.Ε. και στο ΝΑΤΟ, όπως προαναφέρθηκε. Πολλοί είναι αυτοί οι οποίοι πίστευαν ότι αυτή η ιστορική επιτυχία του Ζόραν Ζάεφ στη μετονομασία της χώρας του, που αδιαμφισβήτητα ανοίγει έναν νέο δρόμο ευρωπαϊκής προοπτικής, θα του εξασφάλιζε μία αδιαφιλονίκητη, συντριπτική και εύκολη νίκη, γεγονός που όμως δεν συνέβη. Μπορεί ο Ζόραν Ζάεφ και το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SDSM) του όντως να επικράτησε στις εκλογές την 15η Ιουλίου, όμως το ποσοστό που έλαβε υπερτερούσε μόλις 2% από το δεύτερο κόμμα το VMRO. Πιο συγκεκριμένα τις τρεις πρώτες θέσεις έλαβαν το SDSM του Ζάεφ με 36% των ψήφων και 46 από τις 120 έδρες, δεύτερο κόμμα το VMRO με 34% και 44 έδρες και τρίτο κόμμα η Εθνική Αλβανική Δημοκρατική Ένωση για Ενσωμάτωση με ποσοστό 11%. Το βασικό ερώτημα πολλών είναι για ποιο λόγο το κόμμα του Ζάεφ παρά την πρότερη –ιστορική για την χώρα- εθνική επιτυχία κατάφερε να εξασφαλίσει μία τόσο οριακή νίκη. Η απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι ιδιαίτερα πολυδιάστατη και πολυεπίπεδη και βασίζεται σε μια πληθώρα παραγόντων. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά
Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, το 2019 η κυβέρνηση του SDSM υπό την ηγεσία του Ζάεφ αποφάσισε να θέσει στο περιθώριο τις ιστορικές διαφορές με την Ελλάδα προσβλέποντας σε ένα καλύτερο μέλλον για την χώρα. Όμως παρά την αλλαγή του ονόματος, ο Ζόραν Ζάεφ παραιτήθηκε από την Β. Μακεδονία με μια περίοδο διοίκησης από το υπουργικό συμβούλιο να ακολουθεί. Οι προσπάθειες του ανταμείφθηκαν όμως λίγο αργότερα, στα τέλη Μαρτίου, όταν οι Υπουργοί Εξωτερικών της Ε.Ε. έδωσαν το πολυπόθητο πράσινο φως για την έναρξη των ενταξιακών συνομιλιών στην Ε.Ε. για την χώρα αλλά και για την γειτονική τους Αλβανία. Η χώρα έκτοτε αναμένει για την ημερομηνία έναρξης των διαπραγματεύσεων. Παρά όμως το γεγονός αυτό πολλοί δεν δίστασαν να εξαπολύσουν μύδρους εναντίον του Ζάεφ κατηγορώντας τον για παραχώρηση της εθνικής τους ταυτότητας. Φυσικά, το προαναφερθέν δεν είναι το μοναδικό στοιχείο που στοίχισε στον Ζάεφ. Τεράστια σημασία έπαιξε επίσης και η διαχείριση του κορωνοϊού στη χώρα. Πράγματι, μέχρι και το Μάιο η Β. Μακεδονία είχε διαχειριστεί με πολύ επιτυχημένο τρόπο την επέκταση του κορωνοϊού, ωστόσο με την άρση των περιορισμών στα τέλη του μηνός τα κρούσματα αλλά και οι θάνατοι αυξήθηκαν ραγδαία συγκαταλέγοντας πλέον την χώρα μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών που πλήττονται περισσότερο από τον ιό. Πιο συγκεκριμένα, οι καθημερινές λοιμώξεις που καταγράφηκαν αυξήθηκαν από τις 20-30 περιπτώσεις τον Μάιο, σε περισσότερες από 100 τον Ιούνιο με ταυτόχρονη δραματική αύξηση των θανάτων. Μάλιστα το ποσοστό θνησιμότητας είναι το μεγαλύτερο στην περιοχή. Έτσι, η καλή διαχείριση του κορωνοϊού από την πλευρά της κυβέρνησης τους μήνες Μάρτιος και Απρίλιος, οδήγησαν στην αύξηση της δημοτικότητας της κυβέρνησης στις δημοσκοπήσεις ωθώντας το SDSM σε πρόωρες εκλογές τον Απρίλιο. Έτσι η κυβέρνηση προκειμένου να υλοποιήσει το όραμα τον εκλογών, χαλάρωσε όλα τα μέτρα και στην συνέχεια, όπως ήταν λογικό, οι «αριθμοί εξερράγησαν». Φυσικά, οι εκλογές του Απριλίου αναβλήθηκαν. Απέναντι στις επικρίσεις αυτές από την αντιπολίτευση, ο Ζόραν Ζάεφ δήλωσε ότι η κατάσταση στην χώρα και ιδιαίτερα στην οικονομία θα ομαλοποιηθεί και θα βελτιωθεί πολύ σύντομα με την άρση των περιορισμών. Άλλωστε, όπως πρόσθεσε, η οικονομία της Βορείου Μακεδονίας είναι μια από τις λιγότερο επηρεασμένες από τον ιό στην Ευρώπη με συρρίκνωση του ΑΕΠ περίπου στο 4%. Είναι αδιαμφισβήτητο πάντως ότι η πανδημία του κορωνοϊού προσθέτει ένα περαιτέρω στρώμα αβεβαιότητας και δυσκολίας στη χώρα, καθότι από την μία επιχειρείται η προσπάθεια επιβράδυνσης της εξάπλωσης του ιού μέσω της επιβολής περιορισμών, ενώ από την άλλη στόχος είναι να μην προκληθούν εκτεταμένες ζημιές σε μια οικονομία που βρίσκεται ήδη σε ύφεση. Το δίπτυχο αυτό είναι ιδιαίτερα δύσκολο να τεθεί σε ισορροπία.
Όσον αφορά το ίδιο το αποτέλεσμα των εκλογών, για να σχηματιστεί κυβέρνηση θα πρέπει οπωσδήποτε να βρεθεί ένας εταίρος για συνασπισμό, πιθανότητα δηλαδή κάποιο κόμμα που να αντιπροσωπεύει την διόλου ευκαταφρόνητη αλβανική μειονότητα της χώρας. Το κύριο Εθνικό Αλβανικό Κόμμα, η «Εθνική Αλβανική Δημοκρατική Ένωση για Ενσωμάτωση» (DUI) σημείωσε ότι η μοναδική προϋπόθεση του κόμματος για να ξεκινήσει τις διαπραγματεύσεις με το SDSM και το VMRO είναι ο πρόεδρος του DUI να διοριστεί πρωθυπουργός. Φυσικά τόσο το SDSM όσο και το VMRO αρνήθηκαν κάθε τέτοιο ενδεχόμενο. Παράλληλα, πολύ σημαντικό να σημειωθεί είναι ότι αντίπαλοι του κόμματος του Ζάεφ του καταλογίζουν ότι παρόλο του ρεκόρ εξωτερικής πολιτικής που σημείωσε με την συνθήκη φιλίας με τη Βουλγαρία και τη βελτίωση των σχέσεων της χώρας με την Δύση, η παραμέληση μεταρρυθμίσεων για την βελτίωση της οικονομίας, της καθημερινής ζωής και του κράτους δικαίου αποτελούν μελανά σημεία της διακυβέρνησης του.
Επομένως τι έχουμε δει έως τώρα: υπό την ηγεσία του Ζάεφ η ΠΓΔΜ μετονομάστηκε σε Βόρεια Μακεδονία λύνοντας κατά πολλούς την ιστορική διαμάχη που είχε με την Ελλάδα υπό το όραμα ενός καλύτερου μέλλοντος για τη χώρα, έδωσε το βήμα για να ξεκινήσουν οι ενταξιακές συνομιλίες με την Ε.Ε. και τώρα κέρδισε μεν τις εκλογές, με ελάχιστη διαφορά δ. Σημαντικός πολιτικός ηγέτης για τη χώρα του με όραμα, στόχο και σχέδιο ή απλά συγκυριακά τυχερός; Ο χρόνος θα το δείξει.
