Της Μαντώ Γιαννή,
Υπήρχε μια διαφήμιση παλιά στην τηλεόραση από την Power Health, η οποία έκλεινε με το παρακάτω σλόγκαν, «Από το φαρμακείο της φύσης, στο φαρμακείο της γειτονιάς σου». Τελευταία, με κάποια αφορμή έτυχε να θυμηθώ αυτή τη διαφήμιση και σκέφτηκα πόσο πετυχημένη πρέπει να ήταν για να την επικαλούμαι μετά από τόσα χρόνια. Μετά σκέφτηκα ότι ίσως μπορεί να έβλεπα πολλή τηλεόραση. Σε κάθε περίπτωση, πηγαίνοντας στο θερινό της γειτονιάς, το σλόγκαν αυτό μου δημιούργησε συνειρμό και συνειδητοποίησα ότι δεν ήξερα τι θα έβλεπα. Οι τίτλοι των ταινιών στις αφίσες απ’ έξω ήταν όλοι άγνωστοι. Μπαίνοντας μέσα ενώ είχε ήδη ξεκινήσει η ταινία, κάθισα και παρακολουθώντας τους τίτλους αρχής, το σλόγκαν αυτό αναβόσβηνε στις σκέψεις μου.
The Heist of the Century στα αγγλικά, μια ταινία του Ariel Winograd ταξίδεψε από το Μπουένος Άιρες της Αργεντινής και έφτασε στο Μάτι Αττικής. Πώς και γιατί, δεν έχω ιδέα. Η ταινία βγήκε στην κυκλοφορία τον Ιανουάριο του 2020 από την εταιρεία Latido Films και γρήγορα φρόντισαν να την προμηθευτούν λίγες και συγκεκριμένες χώρες μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Η ταινία διηγείται την ιστορία πέντε επαγγελματιών κλεφτών. Ο Mario Vitette Sellanes, τον οποίο υποδύεται ο Guillermo Francella, είναι ο «παραγωγός» του εγχειρήματος της ληστείας, δηλαδή αυτός που επένδυσε τα χρήματα του για να καλύψει τις υλικές ανάγκες του έργου. Ο Fernando Araujo τον οποίο υποδύεται ο Diego Peretti και αποκάλεσαν τον ιθύνων νου πίσω από τη ληστεία. Ο Rubén Alberto De La Torre, ο Sebastian Garcia Bolster και ο José Julian Zalloecheverria.
Η ταινία ξεκινάει με μια μικρή εισαγωγή των χαρακτήρων. Γνωρίζουμε τον Araujo ένα βράδυ που περπατάει στο δρόμο μόνος του. Βρέχει ελαφρά. Η νύχτα θυμίζει ένα δροσερό καλοκαιρινό βράδυ. Ο χαρακτήρας προσωποποιεί την κανονικότητα. Ύστερα, εμφανίζεται ο Sellanes ο οποίος κάνει μια μικρή επίδειξη των ταλέντων του μέσω μιας αρχικής μικροληστείας. Σύντομα ο Araujo συλλαμβάνει την ιδέα του, μαθαίνει για τη φήμη του Sellanes και η πλοκή παίρνει το ρυθμό της. Με περιορισμένη ένταση και κάποιες στιγμές κωμικής εκμετάλλευσης, το πανούργο σχέδιο μιας από τις σημαντικότερες ληστείες που έχουν γίνει στην Αργεντινή εκτυλίσσεται με τέρψη.
Με τις απαραίτητες στιγμές ευσυνειδησίας και λυρικής προσοχής που αφορούν κυρίως τον χαρακτήρα του Araujo αλλά δένουν και πολύ εύστοχα με το υπόλοιπο σενάριο, η δράση αποκτά έναν επίγειο ρεαλισμό. Στιγμές όπως μια από τις αρχικές, όταν γνωρίζουμε τον Araujo, ο οποίος εργάζεται ως διδάσκων πολεμικών τεχνών και υποδεικνύοντας μια κίνηση, λέει σε ένα μαθητευόμενο, «Όταν είσαι από κάτω, μην αντιδράσεις ενάντια στη δύναμη του άλλου, αντίθετα χρησιμοποίησέ την». Ή όταν το σχέδιο έχει φτάσει στην κορύφωσή του και μια από τις σημαντικότερες απαντήσεις δεν έχει βρεθεί, η ομάδα πάει να σπάσει και ο Araujo βρίσκεται σε απόγνωση, σε μια από τις πιο αναμενόμενες σκηνές της ταινίας, ο πρωταγωνιστής μας κάνει ένα συνειρμό και βρίσκει τη λύση σαν από μηχανής θεός. Αλλά ακόμα και έτσι η ταινία δεν αγκαλιάζει την κοινοτυπία, διότι δίνει έμφαση σ’ έναν τόνο απλότητας που τη χαρακτηρίζει. Η πρωτοτυπία της βρίσκεται κρυμμένη πίσω από την κανονικότητα στην οποία στηρίζεται στις ίδιες βάσεις ακριβώς που πραγματοποιήθηκε και η ληστεία.
Ο ισπανόφωνος Emmanuel Báez από το Cinefiloz έγραψε «Μια εξαιρετική πρόσθεση στο είδος του» και συμφωνώ μαζί του. Η ταινία αποτελεί μέρος του στυλ ταινιών Ocean’s Eleven (Steven Soderbergh, 2001), Catch me if you can (Steven Spielberg, 2002), φτάνει ακόμα πιο κοντά στο Now you see me (Louis Leterrier, 2013). Μεγάλη προσοχή στη λεπτομέρεια έχει αφιερώσει ο Winograd, φροντίζοντας να μην παραλείψει από το σενάριο σημαντικές λεπτομέρειες κατά τη διάρκεια της ληστείας. Την ίδια στιγμή διατηρεί την αγωνία της δράσης αποκαλύπτοντας στοιχεία του σχεδίου σταδιακά και στην πορεία.
Βασισμένη σε αληθινά γεγονότα αλλά προφανώς πειραγμένη για να εξυπηρετήσει τα κινηματογραφικά μας ερείσματα, το El robo del siglο αποκαλύπτει, διασκεδάζει και στην τελική μας μαθαίνει ότι «στη γειτονιά των πλουσίων, χωρίς όπλα και κακία, μόνο χρήματα όχι αγάπη». Τελικά, ίσως η φιλοσοφία του 21ου αιώνα να μπορεί να ερμηνευτεί παραστατικά μερικές φορές μέσω του κινηματογράφου.
Το El robo del siglο δεν είναι υλικό για Village Cinema, όπως το Όνειρα στην Καλιφόρνια (Nisha Ganatra, 2020) ή το Ο Διαφορετικός Κύριος Κοπερφίλντ (Armando Iannucci, 2020) που μόνο από τους τίτλους τους μπορεί κάποιος να διακρίνει το περιεχόμενο. Το Κόλπο του Αιώνα, στα ελληνικά, έρχεται μεν από τη διεθνή σκηνή, ευνοεί και ευνοείται από την παγκοσμιοποίηση αλλά είναι τελικά μια ταινία για το θερινό ελληνικό σινεμά. Κινείται σε ανεξάρτητα ρεύματα, ρίχνει δίχτυα και ότι πιάσει. Μπορεί να μην βρει απήχηση στις μεγάλες αλυσίδες αλλά θα βρεθεί στη γειτονιά σου σαν να είναι το πιο λογικό πράγμα στον κόσμο. Οπότε δεν ξέρω, ίσως ο συνειρμός μου να είχε κάποια βάση και να μην ήταν μόνο η τηλεόραση.
