Του Άγγελου Μεταλλίδη,
Ο Γεώργιος Αβέρωφ ήταν Έλληνας επιχειρηματίας και ένας από τους μεγαλύτερους εθνικούς ευεργέτες.
Στην οικογένεια ήταν συνολικά πέντε αδέρφια και οι γονείς του τον προόριζαν για δάσκαλο στο σχολείο της περιοχής. Tη βασική εκπαίδευση την απέκτησε σαν μαθητής του Ελληνοσχολείου του Μετσόβου. Όπως τότε οι περισσότεροι νέοι πολυμελών οικογενειών έφευγαν για μια καλύτερη τύχη, έτσι και ο Γεώργιος πήρε τον δρόμο της ξενιτιάς. Το 1837 έφυγε από το Μέτσοβο στο εξωτερικό, για να συναντήσει τον αδερφό του και να διευθύνει μαζί του το κατάστημα υφασμάτων που έχουν και εμπορεύεται το βαμβάκι. Όταν θα χάσει τον αδερφό του, συνεχίζει τις επιχειρηματικές δραστηριότητες μονός του. Αργότερα, το 1866 εγκαθίσταται στην Αλεξάνδρεια, όπου και ασχολήθηκε με δική του πλέον εμπορική επιχείρηση εισαγωγών-εξαγωγών. Στο εμπόριο αυτό κατάφερε να εξάγει στη Ρωσία τεράστιες ποσότητες, για την εποχή εκείνη, χουρμάδων και ακολουθώντας το τότε εμπόριο ανταλλαγής ειδών ζήτησε και εισήγαγε μεγάλη ποσότητα χρυσονημάτων.
Με τη δουλειά του θα καταφέρει να γίνει σε μικρό διάστημα πολύ πλούσιος, με περιουσία που ξεπερνούσε τα 100.000.000 δραχμές. Μάλιστα, αξίζει να αναφέρουμε ότι η περιουσία του πιο πλούσιου Ελλαδίτη δεν ξεπερνούσε το 1.000.000 δραχμές, αριθμός κατά πολύ μικρότερος από την περιουσία του Αβέρωφ. Οι πρώτες του δωρεές έγιναν προς την ελληνική κοινότητα της Αλεξάνδρειας, με την ίδρυση γυμνασίου, παρθεναγωγείου και νοσοκομείου. Ακολούθως, βοήθησε οικονομικά τον τόπο καταγωγής του, το Μέτσοβο, όπου διέθεσε 1.500.000 δραχμές για κοινωφελή έργα. Τον Ιούλιο του 1882 θα φύγει για τη Βιέννη, μετά από έντονη πίεση της τότε Ελληνικής κυβέρνησης, λόγω του βομβαρδισμού της Αλεξάνδρειας από τον αγγλικό στόλο, με σκοπό να καταστείλει την εξέγερση του Αραμπί Πασά. Αρκετά χρήματα έδωσε και στην Αλεξάνδρεια, χτίζοντας νοσοκομεία και σχολεία στην περιοχή, ενώ αργότερα θα γίνει και πρόεδρος της ελληνικής κοινότητας της πόλης. Μάλιστα, θα αποπληρώσει όλα τα χρέη της κοινότητας. Επίσης, ένα σεβαστό ποσό θα διαθέσει σε διάφορες φιλανθρωπικές οργανώσεις.
Η δράση του, όμως, δεν σταμάτησε εκεί, καθώς χορήγησε χρήματα για την επέκταση του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, την αναμόρφωση του Παναθηναϊκού σταδίου και τον ανδριάντα του Ρήγα Φεραίου και του Πατριάρχη Γρηγορίου του Ε’ στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Με δικά του χρήματα η επιθυμία της κυρίας Κεχαγιά έγινε πραγματικότητα για τη δημιουργία συγχρόνων φυλάκων. Σύμφωνα με την Κεχαγιά, η κατάσταση των ελληνικών φυλακών για τους ανήλικους ήταν απαράδεκτη, καθώς ανήλικοι τρόφιμοι συμβίωναν με τους ενήλικες, με αποτέλεσμα συχνά η φυλακή από μέρος σωφρονισμού να μετατρέπεται σε ένα σχολείο παραβατικότητας. Το κτήριο που έκτισε ο Αβέρωφ, για να φιλοξενηθούν οι φυλακές, ήταν πολύ πρωτοποριακό για την εποχή του, καθώς διέθετε σχολείο, βιβλιοθήκη, εργαστήρια σε ειδικούς χώρους, στα οποία εξασκούνταν οι τρόφιμοι, νοσοκομείο με αυτόνομους χώρους αναρρώσεως, μαγειρείο, τραπεζαρία και ναό. Σε δωρεές του Αβέρωφ, επίσης, οφείλονται η ανέγερση κτιρίων και ιδρυμάτων, τα οποία υπάρχουν μέχρι και τις μέρες μας, όπως η σχολή Ευελπίδων, η Γεωργική σχολή της Λάρισας, το Ωδείο των Αθηνών, της Ελληνικής Φιλαρμονικής της Αλεξάνδρειας κ.α. Το μεγαλύτερο ευεργέτημά του πάντως θεωρείται η δωρεά 2.500.000 χρυσών φράγκων στο Πολεμικό Ναυτικό, χρήματα με τα οποία ναυπηγήθηκε το θωρηκτό «Γεώργιος Αβέρωφ».
Ο Γεώργιος Αβέρωφ πέθανε στην Αλεξάνδρεια στις 15 Ιουλίου του 1899.
Είμαι προπτυχιακός φοιτητής του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ. Γεννήθηκα στις 12 Φεβρουαρίου 1998 και μεγάλωσα στην Καλαμαριά του νομού Θεσσαλονίκης. Τα επιστημονικά μου ενδιαφέροντα εντάσσονται στο χώρο της πολιτικής ιστορίας του νέου ελληνικού κράτους και στην διαμόρφωση των πολιτικών θεσμών και ιδεολογιών της νεότερης και σύγχρονης Ελλάδας.
