Της Σοφίας Χρηστακίδου,
Το ποδόσφαιρο αποτελεί ένα από τα πιο δημοφιλή αθλήματα στον πλανήτη φέρνοντας κάθε χρόνο τεράστιους τζίρους στα ποδοσφαιρικά σωματεία. Οι ποδοσφαιρόφιλοι είναι δισεκατομμύρια ανά τον κόσμο και προέρχονται από διάφορες φυλές και ηλικίες.
Το συγκεκριμένο άθλημα ξεκίνησε από την Αγγλία και παιζόταν μία φορά το χρόνο λίγο πριν από το Πάσχα. Πήρε πολλές μορφές μέχρι να φτάσει σε αυτή που γνωρίζουμε σήμερα. Αυτό που πρέπει να σημειώσουμε εμείς στο παρόν άρθρο είναι ότι το ποδόσφαιρο ξεκίνησε από τα λαϊκά στρώματα και αποτελούσε μία προσπάθεια να ξεφύγουν οι άνθρωποι από τα καθιερωμένα. Αυτός είναι και ο κύριος λόγος που το ποδόσφαιρο είναι τόσο δημοφιλές, σου επιτρέπει να ξεφύγεις από την καθημερινότητά σου, είναι πολύ φθηνότερο σε σχέση με άλλα αθλήματα, έχει σχετικά απλούς κανόνες και μπορούν να συμμετάσχουν όλοι ανεξαρτήτως εισοδήματος, φυλής, κλπ.
Μάλιστα το συγκεκριμένο άθλημα παθιάζει τόσο πολύ τα πλήθη, ώστε να βλέπουμε πολλές φορές να εκτυλίσσονται ακραία φαινόμενα. Το πάθος αυτό είναι άλλωστε το κύριο συστατικό που φέρνει στον κλάδο του ποδοσφαίρου τόσα πολλά έσοδα. Πρέπει να σημειωθεί επίσης ότι υπάρχει, εδώ και πολλά χρόνια, χρηματιστήριο ποδοσφαίρου στο οποίο αναγράφεται η αξία των ποδοσφαιριστών σε χρήμα. Το ποσό αυτό μας δείχνει το αντίτιμο που θα πρέπει να καταβάλει μία ομάδα προκειμένου να «αγοράσει» έναν ποδοσφαιριστή, να συνάψει δηλαδή συμβόλαιο μαζί του.
Κάποια ενδεικτικά στοιχεία που αφορούν την βιομηχανία του ποδοσφαίρου φαίνονται παρακάτω.
Οι top 10 ομάδες στην Ελλάδα
Για να καταλάβουμε καλύτερα πόσο μεγάλη είναι η βιομηχανία του ποδοσφαίρου και στην Ελλάδα, θα παραθέσουμε παρακάτω κάποια από τα οικονομικά στοιχεία των 10 πρώτων ομάδων της Super League. Η σειρά με την οποία παρουσιάζονται οι σύλλογοι είναι αντίστοιχη με την βαθμολογία τους. Τα παρακάτω στοιχεία αφορούν τη χρήση του 2019.
Από τον παραπάνω πίνακα βλέπουμε, καταρχήν, ότι οι περισσότερες ομάδες λειτουργούν με ζημιές. Αυτό δεν είναι κάτι ασυνήθιστο για τους ποδοσφαιρικούς συλλόγους. Θα πρέπει, πάντοτε όμως, οι ζημιές αυτές να είναι διαχειρίσιμες και πάντα σε λογικά πλαίσια σε σχέση με τα περιουσιακά στοιχεία της κάθε ομάδας. Επίσης, βλέποντας το Σύνολο Ενεργητικού, το οποίο αντιπροσωπεύει ουσιαστικά τα Περιουσιακά Στοιχεία της κάθε ομάδας, καταλαβαίνουμε πως μιλάμε για «οργανισμούς» πολύ μεγάλου βεληνεκούς. Το ίδιο συμπέρασμα βγάζουμε, επίσης, από τον τζίρο και τα έξοδά τους, καθότι πρόκειται για οντότητες που κερδίζουν και ξοδεύουν πολλά εκατομμύρια κάθε χρόνο.
Αφού, λοιπόν, είναι κατανοητό για ποιο λόγο το ποδόσφαιρο αποτελεί μία μεγάλη βιομηχανία θα επιχειρήσουμε να εξετάσουμε στις επόμενες παραγράφους πώς η πανδημία του Κορωνοϊού μπορεί να επηρεάσει τα παραπάνω μεγέθη. Η προσέγγισή μας θα είναι ποιοτική, διότι λόγω της αβεβαιότητας που υπάρχει στον κλάδο του ποδοσφαίρου αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία προκειμένου να κάνουμε μία ποσοτική εκτίμηση.
Πώς βγάζουν χρήματα οι ομάδες;
Πριν μπούμε στην ουσία του θέματος, είναι απαραίτητο να δούμε από πού προέρχονται τα έσοδα των ομάδων. Οι σύλλογοι, λοιπόν, έχουν έσοδα, κυρίως, από τα εισιτήρια που αγοράζουν οι οπαδοί, τα τηλεοπτικά δικαιώματα των παιχνιδιών και τη boutique της κάθε ομάδας. Οι ομάδες, δηλαδή, έχουν καταστήματα, ακόμη και ηλεκτρονικά φυσικά, στα οποία πωλούν διάφορα πράγματα με το σήμα τους.
Άλλοι σύλλογοι μπορεί να εμφανίζουν έσοδα και από άλλες πηγές. Ξεχωριστή αναφορά πρέπει να κάνουμε οπωσδήποτε στις ακαδημίες των ομάδων και στις αγοραπωλησίες ποδοσφαιριστών. Οι ακαδημίες είναι στην ουσία σχολές στις οποίες μπορεί να πάει κανείς, από νεαρή συνήθως ηλικία, με σκοπό να μάθει να παίζει ποδόσφαιρο. Οι «μαθητές» των ακαδημιών πληρώνουν, φυσικά, ένα αντίτιμο προκειμένου να εκπαιδευτούν επάνω στο ποδόσφαιρο. Το πιο σημαντικό, όμως, είναι ότι οι καλοί ποδοσφαιριστές που βγαίνουν από τις ακαδημίες της ομάδας προσφέρουν δύο πολύ σημαντικά πλεονεκτήματα, είτε ενσωματώνονται στον κορμό της ομάδας, οπότε και η τελευταία δεν χρειάζεται να δαπανήσει τεράστια ποσά για να αποκτήσει καλούς παίκτες, είτε μπορούν από την άλλη να πωληθούν σε μία υψηλή τιμή προσφέροντας πολλά χρήματα στην ομάδα. Το ποια επιλογή θα υλοποιηθεί στην περίπτωση του κάθε παίκτη είναι θέμα της διοίκησης και του προπονητή.
Από την άλλη, οι μεταγραφές μπορούν και αυτές με την σειρά τους να αποτελέσουν έσοδο. Παίρνοντας έναν «φθηνότερο» παίκτη από μία μικρή ομάδα, ο οποίος όμως έχει προσόντα και ταλέντο, αναπτύσσοντάς τον, η ομάδα που τον αγόρασε έχει την δυνατότητα να τον πωλήσει αργότερα σε υψηλότερη τιμή αποκομίζοντας, έτσι, κέρδη. Μάλιστα, υπάρχουν ομάδες στις χαμηλότερες κατηγορίες των Super League 2 και Football League των οποίων η κύρια επιχειρηματική δραστηριότητα είναι η αγοραπωλησία παικτών σε ομάδες υψηλότερης κατηγορίας.
Ένα βασικό έσοδο για τις ομάδες είναι, επίσης, οι χορηγίες. Τα έσοδα από αυτές, όπως και τα έσοδα από τη boutique, καθορίζονται ανάλογα με τη δημοτικότητα και τη δυναμική του φίλαθλου κοινού της κάθε ομάδας.
Τέλος, να σημειώσουμε ότι οι οικονομικά εύρωστες ομάδες δεν εξαρτώνται μόνο από μία πηγή εσόδων. Σχεδόν όλες οι πηγές που αναφέραμε παραπάνω επηρεάζονται από την ποδοσφαιρική απόδοση της ομάδας, έναν παράγοντα ο οποίος είναι εντελώς αβέβαιος. Επομένως, είναι ζωτικής σημασίας να υπάρχει διαφοροποίηση των εσόδων του κάθε συλλόγου.
Πώς επηρέασε η πανδημία το ποδόσφαιρο;
Αφού, λοιπόν, εξετάσαμε πώς βγάζουν χρήματα οι ομάδες, μπορούμε να εξετάσουμε πώς ο κορωνοϊός έχει επηρεάσει τα έσοδά τους.
Πρώτα από όλα, λόγω των μέτρων που λήφθηκαν οι σύλλογοι δεν μπορούσαν να διεξάγουν τις προπονήσεις τους. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να επηρεαστεί η ποδοσφαιρική τους απόδοση, κάτι που επηρεάζει και τα έσοδά τους όπως είδαμε προηγουμένως.
Δεύτερον, ακόμη και σήμερα, οι αγώνες διεξάγονται κεκλεισμένων των θυρών. Αυτό σημαίνει ότι αυτομάτως κάποιες από τις ομάδες έχουν χάσει μία από τις σημαντικότερες πηγές εσόδων τους. Μάλιστα, το πλήγμα από τα εισιτήρια είναι τόσο μεγάλο που διακυβεύεται, πλέον, ακόμη και η επιβίωση κάποιων ομάδων.
Τρίτον, ίσως υπάρξει αύξηση στα έσοδα από τηλεοπτικές προβολές. Είναι πολύ πιθανό να έχουν αυξηθεί οι καινούριες συνδρομές λόγω της πανδημίας στα κανάλια που προβάλλουν τους αγώνες προκειμένου το φίλαθλο κοινό να είναι σε θέση να παρακολουθήσει τα παιχνίδια. Ωστόσο, δεν ξέρουμε αν κάτι τέτοιο ισχύει με βεβαιότητα ακόμη, καθότι δεν έχουν δημοσιοποιηθεί ακόμη σχετικά στοιχεία. Επίσης, το γεγονός ότι ενδέχεται να αύξησαν τα έσοδά τους τα κανάλια που προβάλουν τα παιχνίδια δεν σημαίνει ότι θα αυξήσουν αυτόματα και τα έσοδά τους οι ομάδες. Μένει απλώς να δούμε πώς θα πάνε τα πράγματα.
Επίσης, είναι πολύ πιθανό να έχουν πέσει και οι πωλήσεις από τις boutique. Οι άνθρωποι το τελευταίο διάστημα εστίασαν, κυρίως, σε είδη πρώτης ανάγκης, λόγω του φόβου που προκαλεί η πανδημία. Τα αντικείμενα με το σήμα της ομάδας, προφανώς, δεν εντάσσονται σε αυτή την κατηγορία. Θα δούμε και εδώ τι θα δείξουν τα σχετικά στοιχεία.
Συμπεράσματα
Το ποδόσφαιρο αποτελεί μία πολύ μεγάλη βιομηχανία με πολλαπλασιαστικά οφέλη για το ΑΕΠ. Επίσης, είναι ανεξάρτητο σε μεγάλο βαθμό από τις διακυμάνσεις της αγοράς, η οικονομική απόδοση της κάθε ομάδας, όμως, εξαρτάται από την ποδοσφαιρική της απόδοση, έναν παράγοντα που είναι εξίσου αβέβαιος[1].
Η πανδημία του κορωνοϊού παρέλυσε, στην ουσία, τις ομάδες στην αρχή του ξεσπάσματός της και συνεχίζει να επηρεάζει τις μεγαλύτερες πηγές εσόδων τους. Σίγουρα, ο αντίκτυπος της πανδημίας είναι σημαντικός, όμως θα δούμε το ακριβές μέγεθός του και τις κατηγορίες των εσόδων που έχει επηρεάσει στο άμεσο μέλλον. Προς το παρόν, δεν μπορούμε να πούμε τίποτα με σιγουριά.
Παραπομπές
[1] Για περισσότερες τεχνικές λεπτομέρειες σχετικά με την βιομηχανία του ποδοσφαίρου βλέπε τη σχετική τελευταία μελέτη της Deloitte.
