Της Ανδριάνας Γιαντούρη,
Ναι, όλοι μας φυσικά σκεφτήκαμε πως η ζωή χωρίς γλυκά και ζάχαρη είναι μια «κατάθλιψη», ωστόσο δεν είναι αυτή η απάντηση! Όσο γευστική, γλυκιά κι αθώα φαίνεται εξωτερικά η ζάχαρη, δεν είναι λίγες οι έρευνες που αποδεικνύουν πως άλλο τόσο ανθυγιεινή κι επικίνδυνη είναι για την ψυχική μας υγεία (μεταξύ άλλων).
Είναι προφανές πως το φαγητό μπορεί να δημιουργήσει ένα πλήθος συναισθημάτων. Όταν πεινάμε, είμαστε θυμωμένοι, ευέξαπτοι και με κακή διάθεση. Εντούτοις, όταν καταναλώνουμε ένα φαγητό που μας αρέσει και είναι νόστιμο νιώθουμε ευφορία και ικανοποίηση.
Πώς, λοιπόν, η ζάχαρη που μας ευχαριστεί τόσο πολύ, μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για ένα πλήθος ψυχολογικών διαταραχών όπως η κατάθλιψη;
Η απάντηση κρύβεται στην ποσότητα αλλά και στην ποιότητά της. Πιο συγκεκριμένα, η ζάχαρη συναντάται σε φρούτα, λαχανικά, όσπρια και δημητριακά σε μορφή φυσικών σύνθετων υδατανθράκων, αλλά η ύπαρξη πρωτεϊνών, ινών, βιταμινών στις τροφές αυτές επιβραδύνει την απορρόφησή της. Η ζάχαρη είναι επίσης διαθέσιμη στην απλή μορφή της, που δεν έχει καμία διατροφική αξία και συναντάται σε αναψυκτικά, καραμέλες, αλκοολούχα ποτά και σοκολάτες, ως added sugar, η οποία μάλιστα παίρνει διάφορες μορφές όπως φρουκτόζη, σιρόπι καλαμποκιού, μαλτόζη.
Αυτή η απλή μορφή ζάχαρης, λοιπόν, εισερχόμενη στον οργανισμό μας, ενεργοποιεί το «σύστημα επιβράβευσης» του εγκεφάλου, γεννώντας την εθιστική συμπεριφορά και την ανάγκη για όλο και περισσότερη ζάχαρη. Πιο συγκεκριμένα, η κατανάλωση γλυκών και αναψυκτικών αυξάνει την έκκριση της ντοπαμίνης, ενός νευροδιαβιβαστή που δημιουργεί το αίσθημα της απόλυτης χαλάρωσης και ευχαρίστησης (high), το οποίο θέλεις να ζήσεις ξανά και ξανά, γι’ αυτό και επαναλαμβάνεις τη συμπεριφορά αυτή, δηλαδή την κατανάλωση ζάχαρης. Παρ’ όλα αυτά, ο εγκέφαλος προσαρμόζεται κάθε φορά και παράγει λιγότερη ντοπαμίνη, οπότε ο μόνος τρόπος να νιώσεις αυτήν την ευχαρίστηση ξανά είναι να αυξήσεις την ποσότητα ζάχαρης που καταναλώνεις. Κάπως έτσι, λοιπόν, οδηγούμαστε στην κατάχρηση μιας ουσίας. Το ίδιο μονοπάτι ακριβώς διεγείρεται και από τη χρήση ναρκωτικών ουσιών, όπως η κοκαΐνη, η οποία μάλιστα φαίνεται να δημιουργεί λιγότερη εξάρτηση σε σχέση με τη ζάχαρη! Βάσει ερευνών, διαπιστώθηκε πως η ζάχαρη ενεργοποιεί περισσότερους νευρώνες στο «κέντρο απόλαυσης» του εγκεφάλου των ποντικών σε σχέση με την κοκαΐνη. Ο εγκέφαλος με άλλα λόγια λαμβάνει μεγαλύτερη «επιβράβευση» από την κατανάλωση ζάχαρης, γι’ αυτό και τη ζητά συνέχεια παρά τις δυσμενείς συνέπειες που επιφέρει στην υγεία (διαβήτης, παχυσαρκία κλπ). Η ζάχαρη θα έλεγε κανείς πως είναι το πιο ευρέως διαθέσιμο ναρκωτικό, αφού είναι αποδεκτή από όλους, μπορεί να τη βρει κανείς εύκολα και το γεγονός πως η τροφή είναι απαραίτητη για την επιβίωσή μας, καθιστά δύσκολο τον καθορισμό της αναλογίας της ζάχαρης που αντιστοιχεί στον καθένα, ειδικά όταν αυτή βρίσκεται παντού!
Άλλη μία παράμετρος που συνδέει την ζάχαρη με την κατάθλιψη είναι η επαγωγή χρόνιων φλεγμονών από την υπέρμετρη κατανάλωση επεξεργασμένης ζάχαρης. Ακολουθώντας μια τέτοια διατροφή, αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης χρόνιων φλεγμονών και κατ’ επέκταση σοβαρών προβλημάτων υγείας, συμπεριλαμβανομένης και της κατάθλιψης. Η απώλεια της όρεξης, οι διαταραχές ύπνου, η κόπωση και η μεγάλη ευαισθησία στον πόνο, λόγω της φλεγμονής, καθώς και η ανισορροπία του ανοσοποιητικού συστήματος αυξάνουν τον κίνδυνο για εμφάνιση κατάθλιψης, ενώ βάσει μιας έρευνας που πραγματοποιήθηκε το 2004, η υψηλή κατανάλωση ζάχαρης συνδέεται άμεσα και με τη σχιζοφρένεια!
Επίσης, πολλοί ερευνητές θεωρούν πως το Νούμερο 1 αίτιο της κατάθλιψης είναι η χρόνια φλεγμονή, λόγω της επιρροής που ασκεί το γαστρεντερικό σύστημα στον εγκέφαλο μέσω του άξονα έντερο-εγκέφαλος, ο οποίος δυσλειτουργεί λόγω της φλεγμονής του εντέρου!
Τέλος, ενδιαφέρον παρουσιάζει η μεγαλύτερη προδιάθεση που εμφανίζουν οι άνδρες σε σχέση με τις γυναίκες, όσον αφορά την κατάθλιψη και το άγχος που γεννά η κατανάλωση ζάχαρης. Σε μία έρευνα οι ερευνητές διαπίστωσαν πως οι άνδρες που καταναλώνουν πάνω από 67 γραμμάρια ζάχαρης καθημερινά αυξάνουν την πιθανότητα νόσησης από ψυχικές διαταραχές κατά 23% σε σχέση με άνδρες που καταναλώνουν λιγότερο από 40 γραμμάρια σε καθημερινή βάση!
Γεννήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου '99 στην Κομοτηνή και σπουδάζει Ιατρική στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Μιλάει Αγγλικά και Γερμανικά ενώ λατρεύει τα ταξίδια, έχοντας εξερευνήσει 10 Ευρωπαϊκές χώρες μέχρι στιγμής. Συμμετείχε στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα «EUROSCOLA» στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο του Στρασβούργου. Ασχολείται με το τρέξιμο, το Taekwondo και διάφορες εκδηλώσεις ιατρικού περιεχομένου.
