Του Άγγελου Μεταλλίδη,
Ο Γιαν Χους ήταν ο σπουδαιότερος Τσέχος θεολόγος και μεταρρυθμιστής που με το έργο του προετοίμασε τον δρόμο για τη μεγάλη θρησκευτική μεταρρύθμιση του 16ου αιώνα. Γεννήθηκε στο χωριό Χούσινετς της Βοημίας το 1372.
Ο μεγάλος μεταρρυθμιστής έζησε σε δύσκολους καιρούς και ήταν μέλος μιας φτωχής οικογένειας. Τα πρώτα του μαθητικά βήματα τα έκανε σε ένα εκκλησιαστικό σχολείο του χωριού, ενώ μετά από πέντε χρόνια εγγράφηκε στο Πανεπιστήμιο του Καρόλου στην Πράγα. Για να μπορέσει να εξασφαλίσει τον βιοπορισμό του, παράλληλα με τις σπουδές του, δούλευε και συμμετείχε σε κάποιες χορωδίες. Ο Χους στα χρόνια της νεανικής του ζωής βρέθηκε στο μέσο μιας αντιπαράθεσης ιδεών των καθηγητών των πανεπιστημίων της εποχής εκείνης. Γερμανοί καθηγητές υπέρμαχοι του κινήματος του Νομιναλισμού έρχονται σε αντιπαράθεση με τους εθνικιστές Τσέχους διδασκάλους, οπαδούς των θεωριών του Άγγλου θεολόγου Τζον Γουίκλιφ. Ο Χους συνέχισε να μελετάει τα φιλοσοφικά κείμενα του Γουίκλιφ και αποφοίτησε το 1394 μ.Χ. Λίγα χρόνια αργότερα, θα τελειώσει και τις μεταπτυχιακές του σπουδές και θα γίνει καθηγητής στο Πανεπιστήμιο.
Όπως και ο Γουίκλιφ, ο Χους τόνιζε την προσωπική ευσέβεια και την καθαρότητα της ζωής, καθώς και το ρόλο της Αγίας Γραφής ως αρχή στην Εκκλησία. Αρκετοί, πάντως, πιστεύουν ότι ήταν πολύ κοντά στη θεολογία της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Στους τοίχους του παρεκκλησιού της Βηθλεέμ βρίσκονταν πίνακες που παρέθεταν τη συμπεριφορά των Παπών και του Χριστού. Ο Χους ήταν δημοφιλής στις μάζες, αλλά και σε ορισμένους από την αριστοκρατία, συμπεριλαμβανομένης και της βασίλισσας.
Ενώ ήταν ήδη καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Πράγας, έγινε ιερέας το 1400 μ.Χ. και διορίστηκε ιεροκήρυκας στο Μεγάλο Παρεκκλήσιο της Βηθλεέμ (Betlémská kaple), το οποίο σήμερα βρίσκεται στην παλιά πόλη της Πράγας. Την εποχή αυτή, η εκκλησία είναι ιδιαίτερα διχασμένη στο εσωτερικό της από το δυτικό σχίσμα του 14ου αιώνα. Συνεχώς γίνονταν Σύνοδοι, πολιτικές συμφωνίες Βασιλείων, αλλαγές στάσης διαφόρων πολιτικών και θρησκευτικών ομάδων και στο μέσον όλων αυτών ο Χους παρέμενε σταθερός στις απόψεις του. Με την αδιάλλακτη στάση του όμως, χάνει την υποστήριξη του βασιλιά Βεντσεσλάβου Δ΄ της Βοημίας, με αποτέλεσμα να αρχίσει να τον βαραίνει η υποψία της αίρεσης. Αρχικά, ο Χους θα μπορέσει να γλιτώσει τη δίκη, καθώς οι ισχυροί φίλοι του θα τον βοηθήσουν να καταφύγει από τα κάστρα και να κρυφτεί.
Η ευρύτατη απήχηση των ιδεών του, κάτι στο οποίο συνέβαλε και η χρήση της τσεχικής γλώσσας και η ρητορική ευγλωττία του, θορύβησε την τοπική ρωμαιοκαθολική ηγεσία και τη Ρώμη και έτσι άρχισαν τα μέτρα εναντίον του, όπως η απομάκρυνσή του από το Πανεπιστήμιο, η απαγόρευση ομιλιών, το κάψιμο των έργων του και η κλήση του, για να παρουσιαστεί σε εκπρόσωπο της Ιεράς Εξέτασης. Ο Χους όμως δεν εμφανίστηκε ποτέ, πράγμα που θα βάρυνε ακόμα περισσότερο το κλίμα για αυτόν. Η τελική συνεδρίαση του συμβουλίου της Κωνσταντίας τον καθαιρεί και τον καταδικάζει σε δια πυράς θάνατον. Εκτελείται δημόσια στις 6 Ιουλίου του 1415.
Είμαι προπτυχιακός φοιτητής του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ. Γεννήθηκα στις 12 Φεβρουαρίου 1998 και μεγάλωσα στην Καλαμαριά του νομού Θεσσαλονίκης. Τα επιστημονικά μου ενδιαφέροντα εντάσσονται στο χώρο της πολιτικής ιστορίας του νέου ελληνικού κράτους και στην διαμόρφωση των πολιτικών θεσμών και ιδεολογιών της νεότερης και σύγχρονης Ελλάδας.
