Της Άννα Αρκούδη,
Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουμε ακούσει σχετικά με την «κρίση των 30, 40 ή των 50» και αναμένουμε ότι ενδεχομένως σε κάποια φάση της ζωής μας, η κρίση ηλικίας θα αποτελέσει ένα πρόβλημα, το οποίο θα κληθούμε να διαχειριστούμε. Τι γίνεται όμως, όταν η δύσκολη αυτή στιγμή έρχεται «πριν την ώρα της»; Σε μία εποχή που η καριέρα και το οικονομικό κύρος φαίνεται να ακολουθούν την κατιούσα, η προσωπική κρίση «χτυπάει» την πόρτα σε νεότερες ηλικιακές ομάδες, χωρίς τα αίτια να είναι αμιγώς ή και καθόλου ηλικιακά.
Τι είναι το “Quarter Life Crisis”
Δεν πρόκειται για αστικό μύθο. Πλέον, η νεαρή ηλικιακή κρίση αποτελεί γεγονός και φέρει τον τίτλο “Quarter Life Crisis”, κατά τον πιο γνωστό όρο Midlife Crisis. Στα ελληνικά θα μπορούσαμε να την ονομάσουμε «Κρίση της Όψιμης Ηλικίας», καθώς αφορά τις ηλικίες 25-35 και όχι τα πρώτα χρόνια μετά την ενηλικίωση. Αν και έχει πλέον επίσημο όρο, δεν υπάρχουν ακόμα αρκετά στοιχεία για τα ακριβή χαρακτηριστικά της, ενώ αρκετοί ειδικοί φαίνεται να διαφωνούν ακόμη και για την οριστικοποίηση του ηλικιακού πλαισίου, στο οποίο μπορεί η εν λόγω κρίση να κάνει την εμφάνισή της.
Το πρόσωπο του “Quarter Life Crisis”
Η τεράστια κοινωνική αλλαγή τα τελευταία 50 χρόνια διπλασίασε τις πιθανότητες των σημερινών νεαρών ενηλίκων να υποφέρουν από Κρίσεις Όψιμης Ηλικίας. Όπως ήδη αναφέρθηκε, η έρευνα στον συγκεκριμένο τομέα είναι αρκετά περιορισμένη, καθώς πρόκειται για ένα νέο είδος ηλικιακής κρίσης που οι προηγούμενες γενιές δεν έχουν βιώσει.
Σύμφωνα με έρευνα της βρετανικής First Direct Bank, θυγατρικής της HSBC Bank, η οποία είδε το φως της δημοσιότητας το 2018, αποκάλυψε πως 6 στους 10 Βρετανούς ηλικίας 25 έως 35 ετών, βιώνουν ή θα βιώσουν Κρίση της Όψιμης Ηλικίας. Βασικοί λόγοι ανησυχίας τους σύμφωνα με την έρευνα είναι η επαγγελματική και οικονομική τους ζωή, ενώ έντονο στρες τους προκαλούν και οι διαπροσωπικές τους σχέσεις. Την προσοχή κεντρίζουν οι λέξεις που χρησιμοποίησαν οι συμμετέχοντες της έρευνας για να περιγράψουν πώς νιώθουν τους τελευταίους 6 μήνες της ζωής τους: «αγχωμένος», «μπερδεμένος», «αποπροσανατολισμένος», «λυπημένος». Από την έρευνα προέκυψε ότι το 53% των νέων δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα και το 30% σπαταλούν περισσότερα χρήματα από όσα κερδίζουν κάθε μήνα. Ένα 23% υποφέρει καθημερινά από άγχος εξαιτίας της δυσκολίας να βρει δουλειά. Τέλος, 25% των νέων δήλωσε ότι αντιμετωπίζει προβλήματα και στην προσωπική τους ζωή.
Μπορεί η εν λόγω έρευνα και το δειγματοληπτικό της πλαίσιο να περιορίζεται στη Μ. Βρετανία, ωστόσο τα αποτελέσματά της απηχούν και με το παραπάνω την πραγματικότητα την οποία βιώνουν οι νεαροί ενήλικες στην Ελλάδα. Μέχρι και τη γενιά των γονιών μας, η πλειοψηφία των νεαρών ενηλίκων, μέχρι τα 30 όχι απλώς είχαν ως σημείο αναφοράς μία σταθερή επαγγελματική θέση με προοπτικές εξέλιξης, αλλά είχαν δομήσει ως ένα βαθμό και την προσωπική τους ζωή. Η οικονομική, πολιτική και κατ’ επέκταση κοινωνική κρίση έχει αλλάξει το τοπίο εντελώς. Οι νέοι συνεχίζουν να έχουν ως σημείο αναφοράς της ζωής τους σταθερές προηγούμενων γενεών και να αγωνίζονται για να τις αποκτήσουν, όμως με πολύ λιγότερα εφόδια. Φυσικό επόμενο είναι λοιπόν η ιδιόρρυθμη αυτή κατάσταση να «στρεσάρει» και να αποπροσανατολίζει τους νέους που εξακολουθούν να έχουν όνειρα και στόχους για το μέλλον.
Περνάς και εσύ «Κρίση Όψιμης Ηλικίας»; Πώς να το αντιμετωπίσεις…
Αν η quarter-life crisis έχει «χτυπήσει» τη δική σου πόρτα, τα παραπάνω δεδομένα σου φάνηκαν αρκετά αποθαρρυντικά. Ωστόσο, υπάρχει σωτηρία και το «κλειδί» για να ξεπεράσεις μία τέτοια κρίση είναι να συνειδητοποιήσεις πως, η τρέχουσα κατάσταση στην οποία βρίσκεσαι, είναι προσωρινή. Μην επιτρέψεις στις ανασφάλειες, το άγχος και τις αρνητικές σκέψεις να λειτουργήσουν ως ανασταλτικοί παράγοντες και να σε κρατήσουν μακριά από τους στόχους σου. Αντιθέτως, θα πρέπει να αναζητήσεις τα βαθύτερα αίτια που σου προκαλούν όλα αυτά τα αρνητικά συναισθήματα και να τα αξιοποιήσεις ως τροφή για σκέψη.
Ο Δρ. Όλιβερ Ρόμπινσον, ο οποίος συνέβαλε στη διεξαγωγή της συγκεκριμένης έρευνας, είναι ψυχολόγος και ειδικεύεται στην Κρίση Όψιμης Ηλικίας. «Η κρίση όψιμης νεαρής ηλικίας είναι μια περίοδος αστάθειας και άγχους, αλλά και μια περίοδος έντονης ανάπτυξης και δυναμικής για εξέλιξη», λέει ο Δρ. Ρόμπινσον. Πρόκειται για μία περίοδο που χαρακτηρίζεται από περιόδους έντονων δυσκολιών και ψυχολογικών διακυμάνσεων. Ωστόσο, για τον ίδιο, οι ομολογουμένως δύσκολες αυτές περίοδοι μπορούν να αποτελέσουν κινητήρια δύναμη και τελικά να παρακινήσουν το άτομο να λάβει την κατάσταση στα χέρια του. Για την ακρίβεια, η Κρίση της Όψιμης Ηλικίας μπορεί να δώσει σε ένα άτομο την απαραίτητη ώθηση να πάρει μια σημαντική απόφαση ή να κάνει το επόμενο, μεγάλο βήμα στη ζωή του. «Αν και όσοι είναι θύματα αυτής της υπαρξιακής κρίσης καταλαμβάνονται από αρνητικά συναισθήματα και έντονες εσωτερικές διαμάχες, την ίδια στιγμή όλα αυτά γίνονται τα κίνητρα για να αναζητήσουν νέες μεθόδους αντιμετώπισης της ζωής, να δοκιμάσουν εναλλακτικές λύσεις και τελικά να φτάσουν σε μια πολύ θετική προσωπική εξέλιξη», αναφέρει ο Βρετανός ψυχολόγος που και ο ίδιος έχει περάσει μία τέτοια κρίση. Σύμφωνα με την έρευνα οι νέοι οι οποίοι κατάφεραν να ξεπεράσουν την κρίση, αισθάνθηκαν πιο δυνατοί, ένιωσαν την αυτοπεποίθησή τους να αυξάνεται, η ποιότητα ζωής του βελτιώθηκε και οι ίδιοι φρόντισαν να προβούν σε θετικές αλλαγές στον τρόπο ζωής τους.
Τι μπορείς να κάνεις αν αναγνώρισες τον εαυτό σου στις παραπάνω γραμμές
1. Σταμάτα να συγκρίνεις τον εαυτό σου με άλλους
Η επιτυχία δεν έχει χρονοδιάγραμμα. Η σύγκριση με άλλους μόνο ως ανασταλτικός παράγοντας μπορεί να λειτουργήσει. Ο κάθε άνθρωπος αξιολογεί και αντιδρά με διαφορετικό τρόπο την κάθε κατάσταση και η σύγκριση ίσως αποβεί αποθαρρυντική, επειδή ακριβώς δεν είμαστε όλοι ίδιοι. Αντί να βάζεις τον εαυτό σου σε διαδικασία σύγκρισης, αναζήτησε κάποιο πρότυπο, έναν φίλο, συνεργάτη, συγγενικό πρόσωπο ή οποιονδήποτε άλλο, που να θαυμάζεις και μάθε από εκείνον. Προσοχή! Στόχος είναι να μάθεις και να βρεις μία πηγή έμπνευσης, όχι να μπεις σε διαδικασία σύγκρισης μαζί του.
2. Εξωτερίκευσε τους προβληματισμούς και τα συναισθήματά σου
Είναι λογικό να ντρέπεσαι ή να μην αισθάνεσαι άνετα να μιλήσεις σε κάποιον για το πόσο άσχημη είναι η οικονομική σου κατάσταση ή το πόσο ανασφαλής νιώθεις, τόσο σε επαγγελματικό όσο και σε προσωπικό επίπεδο. Ωστόσο, αν δοκιμάσεις να μοιραστείς τα συναισθήματά σου, θα νιώσεις να «φεύγει» ένα βάρος από πάνω σου και ποιος ξέρει, ίσως και να αποκομίσεις μία χρήσιμη συμβουλή. Βέβαια, αν τα ζητήματα που αντιμετωπίζεις σου δημιουργούν υπερβολικό άγχος και δεν μπορείς να τα διαχειριστείς, τότε καλό είναι να στραφείς σε έναν ειδικό.
3. Ξεκαθάρισε τους στόχους σου και βρες την πραγματική αιτία του άγχους σου
Για να επιλύσεις ένα πρόβλημα και να ξεφύγεις από μία αγχωτική κατάσταση πρέπει σε πρώτη φάση να αναγνωρίσεις ποιο είναι το πρόβλημα αυτό. Από που πηγάζει και γιατί σου επιβαρύνει τόσο πολύ την ψυχολογία; Μπορεί η λύση να βρίσκεται «μπροστά στα μάτια σου» και να μην το έχεις καταλάβει. Και αν η κατάσταση είναι πιο περίπλοκη, με το να την αναγνωρίσεις βρίσκεσαι ένα βήμα πιο κοντά στην επίλυσή της και κατ’ επέκταση ένα βήμα πιο κοντά στον τελικό σου στόχο, είτε αυτός είναι σε επίπεδο εργασιακό, οικονομικό ή προσωπικό.
4. Δοκίμασε καινούργια πράγματα
Ίσως να ανήκεις στην κατηγορία των νεαρών ενηλίκων που αδυνατούν να προσδιορίσουν τους στόχους τους και άρα να τους κατακτήσουν, επειδή ακριβώς δεν γνωρίζουν ποιοι είναι αυτοί. Πρόκειται για ένα πολύ συχνό φαινόμενο, και μάλιστα πολύ συχνότερο από όσο φαντάζεσαι. Υπάρχουν άνθρωποι που από πολύ νωρίς στη ζωή τους γνωρίζουν ποια είναι τα θέλω τους. Αν δεν ανήκεις σε αυτή τη δεύτερη κατηγορία δεν χρειάζεται ούτε να πανικοβάλλεσαι, ούτε και να σε καταλαμβάνουν αρνητικά συναισθήματα. Ο καλύτερος τρόπος για να ανακαλύψεις τον εαυτό σου και τι πραγματικά θες, είναι να είσαι ανοιχτός σε νέες εμπειρίες και να δοκιμάσεις καινούργια πράγματα. Ακόμη και ένα νέο χόμπι, δραστηριότητα ή η ενασχόληση με έναν ξένο σε εσένα επαγγελματικό κλάδο, μπορεί να σε βοηθήσει να «καθαρίσεις» τη σκέψη σου ή να σου χαράξει μία πορεία που ούτε ο ίδιος δεν είχες σχεδιάσει για σένα.
5. Κάνε αυτοκριτική, χωρίς να αδικείς τον εαυτό σου
Η αυτοκριτική από μόνη της δεν είναι κάτι κακό. Αντιθέτως, η ειλικρίνεια απέναντι στον ίδιο τον εαυτό σου βοηθά στη λήψη αποφάσεων και στη σωστή διαχείριση της ζωής σου. Ωστόσο, για να καταφέρεις να βγεις από την Κρίση της Όψιμης Ηλικίας είναι επίσης σημαντικό να φροντίσεις να είσαι ευγενικός με τον εαυτό σου. Αυτό δεν σημαίνει πως θα πάψεις να προσπαθείς για όσα σε ενδιαφέρουν ή θέλεις να πετύχεις, αλλά πως δεν θα κρίνεις σκληρά τον εαυτό σου όταν κάτι πηγαίνει στραβά. Τα λάθη είναι ίδιον της ανθρώπινης φύσης. Η υπερβολική σκληρότητα με τον εαυτό μας, μόνο πίσω μπορεί να μας κρατήσει, καθώς μας αφήνει προσκολλημένους στο πρόβλημα και τα δεινά που μας προκάλεσε, ενώ δεν μας επιτρέπει να αναζητήσουμε αποτελεσματικές λύσεις για να βγούμε από την δύσκολη κατάσταση.
Γεννήθηκε το 1998 στην Αθήνα, όπου και μεγάλωσε. Αποφοίτησε από το Γενικό Λύκειο Καλλιθέας και το 2016 ξεκίνησε τις σπουδές της στο Πάντειο Πανεπιστήμιο στο τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού στο οποίο βρίσκεται μέχρι και σήμερα. Ειδικεύεται στη Διαφήμιση και τις Δημόσιες σχέσεις, ωστόσο διακατέχεται από την αγάπη της για την αρθρογραφία. Άλλα ενδιαφέροντα της είναι η φωτογραφία, τα ταξίδια, η βοτανολογία και το beauty. Λατρεύει να μαθαίνει διαρκώς νέα πράγματα και να διευρύνει τα ενδιαφέροντά της.
