Της Αλεξάνδρας Οικονόμου,
Με το βλέμμα στραμμένο στον 21ο αιώνα διαπιστώνουμε τη διαιώνιση μιας σκληρής πραγματικότητας για τη ψυχοσύνθεση του σύγχρονου ανθρώπου, η οποία εντοπίζεται σε όλες τις χώρες του κόσμου ανεξαιρέτως. Αν και είναι σε όλους γνωστή η ύπαρξη αυτής της ασθένειας, αδυνατούμε να την ορίσουμε με ορθότητα. Πρώτα από όλα, ο βασικός ορισμός που τη χαρακτηρίζει είναι ο εξής:
«Κατάθλιψη είναι η δυσάρεστη συναισθηματική διάθεση του ατόμου που συνοψίζεται σε μια κατάσταση παθολογικής θλίψης που συνοδεύεται από σημαντική μείωση του αισθήματος προσωπικής αξίας και από την επώδυνη συνείδηση της επιβράδυνσης των νοητικών, ψυχοκινητικών και οργανικών διαδικασιών».
Το πρώτο που παρατηρείται είναι ότι δεν ταυτίζεται με μια απλή θλίψη, αλλά με ένα πολύ εντονότερο συναίσθημα. Ο οργανισμός βάλλεται από μειωμένο αίσθημα αυτοεκτίμησης. Αυτό δεν αποτελεί απλώς μια μικρή συναισθηματική διαταραχή. Είναι κάτι πιο επικίνδυνο… Ασφαλώς όλοι μας καθημερινά βιώνουμε συναισθήματα λύπης, τα οποία ενδεχομένως να επιμένουν παίρνοντας ανεξέλεγκτες διαστάσεις σε βαθμό που παύουν πλέον να θεωρούνται ως μια απλή «συναισθηματική πτώση» ή πιο απλά ως μια κακή διάθεση. Τις στιγμές αυτές το άτομο που υποφέρει από κατάθλιψη, βιώνει μια πολύ μεγάλη δυσκολία και έναν έντονο «εσωτερικό πόνο».
Οι μορφές που μπορεί να λάβει η κατάθλιψη είναι πολλές και δύσκολα μπορούμε να τις προσδιορίσουμε. Αυτό συνιστά άλλωστε και μια από τις μεγαλύτερες δυσκολίες που εμποδίζουν τη διάγνωση και την αντιμετώπισή της. Οι πιο συχνές είναι οι παρακάτω:
1) Χρόνια Κατάθλιψη
Η υποτροπή και η μετάπτωση στη χρονιότητα είναι η πιθανότερη εξέλιξη σε ένα σοβαρό καταθλιπτικό επεισόδιο. Μετά την πρώτη εμφάνιση του καταθλιπτικού επεισοδίου, ο κίνδυνος για ένα επόμενο αντίστοιχο περιστατικό κυμαίνεται περίπου στο 50%. Μετά το τρίτο επεισόδιο, ο κίνδυνος για τέταρτο επεισόδιο αυξάνεται περίπου κατά 90%. Σύμφωνα με έρευνες, το 10% των ασθενών που έχουν βιώσει ένα μείζον καταθλιπτικό επεισόδιο, δεν καταφέρνει να αναρρώσει μέσα στα επόμενα 5 χρόνια, ενώ το 7% δεν ανάρρωσε ούτε με το πέρας μίας δεκαετίας.
2) Δυσθυμία
Αποτελεί μια μέτριας βαρύτητας μορφή χρόνιας κατάθλιψης, η οποία ωστόσο έχει μεγάλη διάρκεια, προκαλώντας στον ασθενή την αίσθηση ότι είναι «ανάξιος». Ο ασθενής με δυσθυμία αντεπεξέρχεται στις καθημερινές του υποχρεώσεις, ωστόσο ταλαιπωρείται από ένα μόνιμο συναίσθημα «ανικανοποίητου», άλλες φορές σε μεγαλύτερο και άλλες σε μικρότερο βαθμό. Η δυσθυμία δεν είναι χαρακτηριστικό της προσωπικότητας του ατόμου, όπως θεωρούταν στο παρελθόν, αλλά μια μορφή κλινικής κατάθλιψης.
3) Μείζων κατάθλιψη
Ξεκινάει με ένα μείζον καταθλιπτικό επεισόδιο κι εντάσσεται στις ψυχοσωματικές ψυχώσεις. Οι 5 κύριες ενδείξεις της εν λόγω κατηγορίας, που αποτελεί εξάλλου και μία από τις πιο βαριές μορφές κατάθλιψης, είναι: Η απότομη απώλεια ή αύξηση βάρους, οι αϋπνίες ή η υπερυπνία σχεδόν καθημερινά, η ψυχοκινητική διέγερση ή επιβράδυνση, η κόπωση, το αίσθημα ματαιότητας, υπερβολής ή αδικαιολόγητης ενοχής σε καθημερινή βάση.
Οι αιτίες που μπορεί να οδηγήσουν κάποιον στην κατάθλιψη ξεκινούν είτε λόγω οικογενειακών προβλημάτων που ενδεχομένως αντιμετωπίζει (διαζύγιο γονέων, συγκρούσεις, έλλειψη προσοχής κ.α.), είτε από το εργασιακό, φιλικό ή και ερωτικό κομμάτι της ζωής του. Το πρώτο συναίσθημα που έρχεται σε αυτόν που πάσχει είναι άρνηση αποδοχής. Απαιτείται χρόνος για να αντιληφθεί το πρόβλημα, καθώς και ώριμη σκέψη, προκειμένου να το αντιμετωπίσει. Μια εικόνα αξίζει όσο χίλιες λέξεις και μπορεί να περιγράψει καλύτερα από τις λέξεις τη διαβάθμιση των συναισθημάτων…
Η πρώτη αντίδραση είναι η άρνηση. Αυτό είναι συχνό, όταν η διαφορετική συμπεριφορά γίνεται αντιληπτή από τρίτους κι αρχίζουν τα έντονα σχόλια, οι παρατηρήσεις άλλοτε σε φιλικό επίπεδο κι άλλοτε σε πιο έντονο ύφος από άτομα του στενού κύκλου που ενδιαφέρονται για τον ασθενή.
Μετά από αυτό το στάδιο, το άτομο αρχίζει να αντιδρά με επιθετικό ύφος, δεν αποδέχεται, θυμώνει και νιώθει ότι του προσδίδουν ένα ελάττωμα που δεν έχει. Εν τέλει, όταν η ασθένεια έχει πιο έντονες συνέπειες στον οργανισμό, φτάνει στο σημείο να παραδώσει τα όπλα και να αποδεχτεί ότι κάτι δεν πάει καλά. Το κακό είναι ότι χάνεται πολύτιμος χρόνος… Και δεν πρόκειται για παιχνίδι. Άνθρωποι που νόσησαν από κατάθλιψη εκφράστηκαν με τρόπο ειλικρινή, έχοντας ως στόχο να βοηθήσουν τα άτομα που διστάζουν να ζητήσουν βοήθεια. Μερικά λόγια που γράφηκαν ήταν τα εξής:
Κατάθλιψη, μια σιωπηλή επιδημία…
«Από κατάθλιψη ξέρω καλά. Ξέρω το συναίσθημα που δημιουργεί. Όταν το πρωί που ξυπνάς αισθάνεσαι τόσο άσχημα ώστε δεν θέλεις να πλυθείς, ούτε να αλλάξεις ρούχα. Είναι ο τύπος της κατάθλιψης που δεν οδηγεί απαραίτητα στην αυτοκτονία, αλλά σε κάνει να σβήνεις, να αποφασίζεις να μην υπάρχεις πια, να θέλεις να κατεβάσεις τον διακόπτη και να χαθείς».
«Η κατάθλιψη είναι τρομακτικό πράγμα. Δεν είναι αστείο ή καπρίτσιο ή ασήμαντο θέμα, είναι μείζονος σημασίας ζήτημα. Και δεν έχει σημασία αν ανήκεις σε μια ομάδα ευκατάστατων ανθρώπων ή σε μια ομάδα ανθρώπων που δεν έχουν τίποτα. Όλοι είναι το ίδιο».
Όλοι είναι το ίδιο και πάνω απ’ όλα είναι άνθρωποι με ανάγκες κι αδυναμίες. Πρέπει οι ίδιοι πρωτίστως να αντιμετωπίσουν τον εαυτό τους όχι σαν ένα ελαττωματικό προϊόν, αλλά ως άνθρωπο με ψυχή και νου που μπορεί να βρεθεί σε δύσκολη θέση, αλλά τίποτα δεν τον εμποδίζει να ζητήσει βοήθεια από ψυχίατρο και μάλιστα όσο πιο γρήγορα, τόσο πιο εύκολα και σε σύντομο χρόνο θα να ξεγλιστρήσει από το σαράκι της κατάθλιψης!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- http://psi-gr.tripod.com/menu_depression.html
- https://www.capital.gr/o-kostas-stoupas-grafei/1978776/meta-tin-katathlipsi-i-apodoxi-kai-akolouthei-i-aisiodoxia
- http://www.depressionanxiety.gr/101/article/greek/101/116/index.htm
- https://www.therapia.gr/h-katathlipsi-den-einai-simadi-adynamias/
- https://pharmaserve.gr/blog/
