Της Ελπίδας Καλαμαράκη,
Τη Δευτέρα 15/06/2020, μετά από 16 μήνες παραμονής στη φυλακή Lefortovo, ο πρώην Αμερικανός πεζοναύτης Paul Whelan καταδικάστηκε σε κάθειρξη 16 ετών για κατασκοπεία (η εισαγγελία είχε προτείνει 18 χρόνια). Ο κατάδικος συνελήφθη επ’ αυτοφώρω τον Δεκέμβριο του 2018 σε ένα ξενοδοχείο της Μόσχας από τις ρωσικές αρχές, για παράνομη κατοχή κρατικών μυστικών. «Άδικη δίκη, όχι ανθρώπινα δικαιώματα, η ζωή του Paul μετράει», είχε γράψει σε ένα χαρτί αγανακτισμένος ο Whelan και το έδειχνε πριν από την ετυμηγορία. Όντας, επίσης, Ιρλανδός, Βρετανός και Καναδός πολίτης, ζήτησε από τους αρχηγούς των κρατών να «δώσουν ένα τέλος» σε αυτό το πολιτικό σκάνδαλο.
Η δίκη τελέστηκε κεκλεισμένων των θυρών, γεγονός που εξόργισε σε ακόμη μεγαλύτερο βαθμό την αμερικανική πλευρά, η οποία εξακολουθεί να τονίζει πως η συγκεκριμένη υπόθεση αποτελεί «κοροϊδία της δικαιοσύνης». Συγκεκριμένα, ο Αμερικανός Πρεσβευτής στη Ρωσία, John Sullivan, ανέφερε στη συνέντευξη που έδωσε μετά τη δικαστική απόφαση, πως δεν του έχουν παρουσιαστεί αποδεικτικά στοιχεία και πως δεν επετράπη στον Whelan να διαλέξει συνήγορο και μάρτυρες υπεράσπισης.
Σύμφωνα με τον δικηγόρο του Whelan, Vladimir Zherebenkov, υπάρχουν έντονες εικασίες πως η καταδίκη έγινε για να κανονιστεί ανταλλαγή με δύο Ρώσους κρατουμένους στις Ηνωμένες Πολιτείες, τους Viktor Bout και Konstantin Yaroshenko, κάτι που το ρωσικό Υπουργείο Εξωτερικών έχει προτείνει σε διάφορες περιπτώσεις. Μάλιστα, ο δικηγόρος επεσήμανε πως ο Whelan αισθανόταν ότι τον ακολουθούσαν ρωσικές ειδικές υπηρεσίες για χρόνια, από τότε που άρχισε να πηγαίνει στη Ρωσία. «Ο Whelan πήγε στη Ρωσία για έναν γάμο. Έχει πολλούς γνωστούς εκεί, κυρίως στρατιωτικούς, ένας εκ των οποίων λειτουργούσε υπό τον έλεγχο των ειδικών υπηρεσιών και του παρέδωσε το στικάκι με τις πληροφορίες. Ο Whelan αγνοούσε το περιεχόμενό του. Θεωρούσε πως μέσα υπήρχαν φωτογραφίες», δήλωσε ο Zherebenkov.
Ένα ακόμη σοβαρό ζήτημα αφορά την υγεία του καταδίκου. Σύμφωνα με τον αδερφό του, David Whelan, η οικογένειά του ανησυχεί, επειδή πρόσφατα έκανε μια έκτακτη χειρουργική επέμβαση. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με το ξέσπασμα του Covid-19, προβληματίζει την οικογένεια σχετικά με το αν έχουν ληφθεί τα κατάλληλα μέτρα υγιεινής στη φυλακή του Lefortovo. Επιπλέον, οι συγγενείς του, όπως και ο πρεσβευτής και ο δικηγόρος του, έχουν καταθέσει ότι δε γνωρίζουν αν λαμβάνει την κατάλληλη ιατρική θεραπεία και φαρμακευτική αγωγή, δεδομένης της κατάστασής του.
Εξαιτίας όλων αυτών των γεγονότων, είναι πολύ πιθανό να ενισχυθούν οι ήδη υπάρχουσες διενέξεις μεταξύ Ρωσίας και Αμερικής. Μάλιστα, ο Αμερικανός πρεσβευτής, John Sullivan, κατακρίνοντας το σύστημα δικαιοσύνης της Ρωσίας είπε: «Παρά την όλη κριτική που έχει υποβάλει η Ρωσία εναντίον των Ηνωμένων Πολιτειών, στην πάροδο των ετών, συμπεριλαμβανομένου και του πρόσφατου γεγονότος της δολοφονίας του George Floyd, υπάρχει ένα πράγμα για το οποίο δεν έχει ακουστεί κριτική και αυτό είναι το σύστημα της ποινικής δικαιοσύνης μας, δηλαδή η δέσμευσή μας στην τήρηση της διαδικασίας αυτής και ο σεβασμός μας προς τα θεμελιώδη δικαιώματα των κατηγορουμένων, κάτι που ο Whelan στερήθηκε εξ αρχής. Επομένως, είναι λογικό να περιπλακούν οι μεταξύ μας σχέσεις». Επιπλέον, ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Mike Pompeo, απαίτησε την άμεση απελευθέρωσή του, δηλώνοντας πως η αμερικανική πλευρά είναι εξοργισμένη με τη δικαστική απόφαση, καθώς και με τη στάση των ρωσικών αρχών, οι οποίες έχουν στερήσει από τον Whelan ορισμένα από τα βασικά δικαιώματά του, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο (δίκαιη δίκη, δικαίωμα στην υπεράσπιση και την επίκληση των μαρτύρων, κατάλληλη ιατρική περίθαλψη, επικοινωνία με την οικογένειά του).
Εν κατακλείδι, είναι λογικό να αμφισβητείται, τουλάχιστον για τη συγκεκριμένη περίπτωση, η αμεροληψία του ρωσικού συστήματος δικαιοσύνης και το κατά πόσο λειτούργησε για να εξυπηρετήσει το εθνικό συμφέρον και όχι το διεθνές καλό. Πάντως, η αμερικανική πλευρά επεσήμανε ότι οι διάλογοι με τις ρωσικές αρχές θα συνεχιστούν, καθώς και η ίδια η οικογένεια του Whelan δείχνει αποφασισμένη να κάνει τα αδύνατα δυνατά προκειμένου να απελευθερωθεί ο πρώην πεζοναύτης. «Ζητούμε από τον Πρόεδρο Trump και την αμερικανική κυβέρνηση να δράσουν άμεσα προκειμένου να επιστρέψει ο Whelan σπίτι», δήλωσε σε συνέντευξή του ο αδερφός του David. Το μόνο σίγουρο είναι πως αν δε δοθεί σύντομα μια λύση, θα αυξηθούν οι ήδη υπάρχουσες εντάσεις μεταξύ Μόσχας και Ουάσινγκτον, κάτι που ενδέχεται να φέρει στην επιφάνεια όχι μόνο παλαιότερα ζητήματα, αλλά και να τεθούν υπό αμφισβήτηση τυχόν μελλοντικές διαπραγματεύσεις.
Γεννημένη το 2000 στα Χανιά Κρήτης. Είναι φοιτήτρια διεθνών και ευρωπαϊκών σπουδών στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς από το 2018. Τρέφει μεγάλη αγάπη για τις ξένες γλώσσες, διότι μέσα από αυτές μπορούμε να έρθουμε σε επαφή με τον πολιτισμό της κάθε χώρας. Το μεγαλύτερό της πάθος είναι η προστασία του περιβάλλοντος, κάτι στο οποίο προσπαθεί να συνεισφέρει μέσα από εθελοντικές οργανώσεις. Όνειρο ζωής η εισαγωγή στο διπλωματικό σώμα, με όνειρο να συμβάλλει, έστω και λίγο, στην επίτευξη της παγκόσμιας ειρήνης.
