Του Παναγιώτη – Ευστάθιου Παπαδόπουλου,
Η έννοια του μαύρου χρήματος αποτελεί για πολλά κράτη ένα μεγάλο αγκάθι στις οικονομίες τους. Μία ιδιαίτερη περίπτωση κράτους με αυτό το πρόβλημα και μάλιστα σε αρκετά μεγάλες διαστάσεις είναι η χώρα μας. Θέλοντας λοιπόν να δώσουμε έναν απλό ορισμό της έννοιας, μαύρο χρήμα είναι το χρήμα που δεν φαίνεται πουθενά. Είναι το χρήμα που έχει αρχή αλλά δεν έχει τέλος. Όλη αυτή η εισαγωγή έγινε λοιπόν προκειμένου να περιγράψουμε το συχνό φαινόμενο της φοροδιαφυγής όπου το κράτος δίνει αλλά δεν παίρνει πίσω αυτά που πρέπει να πάρει. Αποτέλεσμα αυτού κάποιες φορές είναι να μη μπορεί να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Πώς δημιουργείται όμως η φοροδιαφυγή και σε ποιους κλάδους αναπτύσσεται πιο εύκολα;
Τα επαγγέλματα που κυριαρχούν σε αυτή τη λίστα είναι αυτά των ελεύθερων επαγγελματιών. Επαγγέλματα όπως αυτό του γιατρού, δικηγόρου ή ακόμα και ένας υδραυλικός, μπορεί εύκολα να παρανομήσει με τη μη έκδοση του νόμιμου παραστατικού (απόδειξη). Τέτοια φαινόμενα παρατηρούνται στις περιπτώσεις όπου ο εργαζόμενος διαθέτει δικό του χώρο (γραφείο) ή κάνει επισκέψεις σε σπίτια. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα ποσά τα οποία χάνονται δεν είναι και τόσο μικρά αφού η κάθε περίπτωση κοστολογείται γύρω στα 50 ευρώ καθαρό κέρδος για τον ιδιώτη και μηδενικό κέρδος για το κράτος. Αυτά και άλλα πολλά, αποτελούν κλασικά παραδείγματα μαύρου χρήματος. Την ευθύνη για την καταπολέμηση αυτού του φαινομένου δεν την έχουν όμως μόνο αυτοί που παρέχουν τις υπηρεσίες τους, αλλά και αυτοί που τις δέχονται (ο πελάτης). Κλασικό επιχείρημα επί του θέματος αποτελεί η μείωση της αξίας του προϊόντος όταν δεν γίνεται έκδοση του νόμιμου παραστατικού. Αυτό είναι και το πιο συνηθισμένο επιχείρημα που ακούγεται όταν μιλάμε για φοροδιαφυγή και «μαύρο χρήμα».
Συνεχίζοντας, μεγάλη απώλεια εσόδων για το κράτος (αν και έχουν αλλάξει σε μεγάλο βαθμό τα πράγματα σε αυτό το κλάδο) βλέπουμε να γίνεται στον τομέα της εστίασης και του φαγητού. Μόνο και μόνο τα νούμερα του τουρισμού (εσωτερικό και εξωτερικό) να σκεφτούμε στη χωρά μας, εύκολα κανείς αντιλαμβάνεται ότι ενώ στη χώρα μπαίνει ζεστό χρήμα, στη συνέχεια αυτό κάπου χάνεται. Όλα τα παραπάνω αποτελούν περιπτώσεις απώλειας χρημάτων για το κράτος. Όμως φοροδιαφυγή δεν είναι μόνο η μη έκδοση των αποδείξεων και των τιμολογίων. Φοροδιαφυγή είναι και η μη δήλωση ενός ακινήτου ακόμα και η κατοχή ενός μεγάλου χρηματικού ποσού το οποίο δεν δικαιολογείται από πουθενά, πράγμα που σημαίνει ότι αυτός που το έχει στην κατοχή του το απέκτησε παράνομα με τρόπο που αυτό να μην φαίνεται. Επιπρόσθετα ‘«μαύρο χρήμα» είναι και η εκμετάλλευση περιουσίας του δημοσίου (κινητά και ακίνητα περιουσιακά στοιχεία).
Συγκεντρωτικά λοιπόν η φοροδιαφυγή ή αλλιώς το «μαύρο χρήμα» αποτελεί μεγάλο πρόβλημα για την οικονομία του κράτους. Μερίδιο ευθύνης στο κομμάτι αυτό έχουν και οι δύο πλευρές, δηλαδή και το κράτος από τη μία λόγω της έλλειψης ισχυρών μηχανισμών αντιμετώπισης του φαινομένου, καθώς και οι πολίτες όπως περιγράψαμε παραπάνω. Αν θέλουμε λοιπόν να πάμε μπροστά θα πρέπει και οι δύο πλευρές να αλλάξουμε στάση.
Απόφοιτος του τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Απέκτησε μεταπτυχιακό δίπλωμα από το ίδιο τμήμα σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Νεάπολις-Πάφου στην Παγκόσμια Πολιτική Οικονομία με ειδίκευση στη Διεθνή Επιχειρηματικότητα. Ανάμεσα στα ενδιαφέροντα του για μελέτη συγκαταλέγονται θέματα αμερικανικής πολιτικής, περιφερειακής ανάπτυξης καθώς και ζητήματα πολιτικής οικονομίας και κοινωνίας. Έχει συμμετάσχει σε προσομοιώσεις και έχει παρακολουθήσει πολλά επιστημονικά συνέδρια. Εργάζεται στον ιδιωτικό τομέα και συγκεκριμένα στον τουριστικό κλάδο.
