Της Ανδριάνας Γιαντούρη,
Ο παράγοντας πορτοκαλί αποτελεί ένα πολύ ισχυρό και τοξικό ζιζανιοκτόνο-αποφυλλωτικό που χρησιμοποιήθηκε από τις αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις κατά την διάρκεια του πολέμου στο Βιετνάμ με σκοπό την καταστροφή τεράστιων δασικών εκτάσεων και καλλιεργειών που χρησιμοποιούσαν οι Βιετναμέζοι για τροφή και καταφύγιο. Το πρόγραμμα ονομάστηκε «Επιχείρηση Ranch Hand» και μεταξύ 1961-1971 ψέκασε περίπου 20 εκατομμύρια γαλόνια διαφόρων τοξικών ζιζανιοκτόνων. Το όνομα «παράγοντας πορτοκαλί» προκύπτει από τα βαρέλια στα οποία αποθηκευόταν το ζιζανιοκτόνο τα οποία έφεραν πορτοκαλί γραμμές. Πάνω από 13 εκατομμύρια γαλόνια του παράγοντα χρησιμοποιήθηκαν στο Βιετνάμ, ή σχεδόν τα δύο τρίτα της συνολικής ποσότητας ζιζανιοκτόνων που χρησιμοποιήθηκαν σε ολόκληρο τον πόλεμο του Βιετνάμ!
Μεταξύ των διάφορων τοξικών ουσιών που κατέστρεφαν τα φύλλα των φυτών, ο παράγοντας πορτοκαλί περιείχε σημαντικές ποσότητες της 2,3,7,8-τετραχλωροδιβενζο-p-διοξίνης, μιας μορφής διοξίνης, που προέκυψε ως παραπροϊόν της παρασκευής του εντομοκτόνου, με ανεπανόρθωτες συνέπειες τόσο στο περιβάλλον όσο και στους ανθρώπους που ήρθαν σε επαφή με αυτό. Πιο συγκεκριμένα, η διοξίνη συσσωρεύεται στον λιπώδη ιστό ψαριών, πτηνών και άλλων ζώων, εισβάλλοντας ουσιαστικά στην τροφική αλυσίδα και καταλήγοντας στον ανθρώπινο οργανισμό μέσω κατανάλωσης κρέατος, πουλερικών, αυγών, θαλασσινών και ψαριών.
Για τους Βιετναμέζους, η έκθεση στον παράγοντα πορτοκαλί αποτέλεσε αιτία εμφάνισης ενός αυξημένου αριθμού αποβολών, δερματικών παθήσεων, καρκίνων, νευρολογικών διαταραχών καθώς και γενετικών ανωμαλιών και συγγενών δυσπλασιών, ιδιαίτερα τραγικών, που χρονολογούνται από τη δεκαετία του 1970. Μιλώντας με νούμερα, πάνω από 3 εκατομμύρια Βιετναμέζοι, η πρώτη γενιά ουσιαστικά, κατέληξαν με σοβαρές παθήσεις, ενώ 150.000 παιδιά (μεγαλύτερος αριθμός υπολογίζεται από την κυβέρνηση) γεννήθηκαν με γενετικά ελαττώματα, όπως εγκεφαλική παράλυση, σωματικές και πνευματικές αναπηρίες, ελλείψεις ή παραμορφώσεις άκρων. Και επειδή οι μεταλλάξεις αυτές μεταφέρονται από γενιά σε γενιά, ο παράγοντας πορτοκαλί συνεχίζει να καταστρέφει ακόμη και σήμερα τις ζωές της τρίτης και τέταρτης γενιάς Βιετναμέζων.
Ωστόσο, και σε έναν μεγάλο αριθμό βετεράνων του Αμερικανικού στρατού που υπηρέτησε στο Βιετνάμ και συγκεκριμένα στο πρόγραμμα “Ranch Hand” παρατηρήθηκαν δερματικά νοσήματα, σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, λευχαιμία, νεοπλασίες (Hodgkin΄s λεμφώματα), αλλά και γενετικές ανωμαλίες στα παιδιά τους. Το 1979 οι βετεράνοι των ΗΠΑ άσκησαν αγωγή εναντίον 7 εταιρειών παραγωγής του παράγοντα πορτοκαλί, οι οποίες το 1984 συνέστησαν ένα ταμείο 180 εκατομμυρίων δολαρίων αποζημιώνοντας τελικά 250.000 ενάγοντες και τις οικογένειές τους.
Το 2012, 35 χρόνια μετά τους ψεκασμούς, ξεκίνησε η επιχείρηση καθαρισμού από τις ΗΠΑ των περιοχών του αεροδρομίου Ντανάγκ στο Ανόι του Βιετνάμ, προκειμένου να εξαλειφθεί τελείως κάθε κατάλοιπο διοξίνης. Παρ’ όλα αυτά, οι αποζημιώσεις για τις ανυπολόγιστες ζημιές που προκάλεσε η τοξική αυτή ουσία στην υγεία του λαού του Βιετνάμ αποτελούν μέχρι και σήμερα ένα θέμα αντιπαράθεσης μεταξύ των δύο χωρών!
Γεννήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου '99 στην Κομοτηνή και σπουδάζει Ιατρική στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Μιλάει Αγγλικά και Γερμανικά ενώ λατρεύει τα ταξίδια, έχοντας εξερευνήσει 10 Ευρωπαϊκές χώρες μέχρι στιγμής. Συμμετείχε στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα «EUROSCOLA» στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο του Στρασβούργου. Ασχολείται με το τρέξιμο, το Taekwondo και διάφορες εκδηλώσεις ιατρικού περιεχομένου.
