Της Ειρήνης Βασιλείας Κουτή,
Το χρονικό των 20 εκατομμυρίων στα ΜΜΕ
Είναι γνωστό πως κατά τη διάρκεια της πανδημίας η Κυβέρνηση αποφάσισε να διανείμει στα media 20 εκατομμύρια ευρώ για την προώθηση της καμπάνιας #Μένουμε_Σπίτι και #Μένουμε_ασφαλείς. Στόχος αφενός ήταν η ενημέρωση των πολιτών για τον Covid-19 και τα μέτρα προστασίας που έπρεπε να λάβουν και αφετέρου φυσικά η στήριξη των ίδιων των ΜΜΕ, πολλά από τα οποία αδυνατούσαν ακόμα και να επιβιώσουν από τη μείωση των διαφημίσεων-εσόδων κατά την πανδημία.
Η καταβολή των χρημάτων πραγματοποιήθηκε σε δύο δόσεις (των 11 και 9 εκατομμυρίων), τα χρήματα ήταν μέρος του κρατικού προϋπολογισμού που διατέθηκε για την αντιμετώπιση της πανδημίας και η επιλογή των μέσων έγινε από την ιδία την Κυβέρνηση, η οποία και αρχικώς διαβεβαίωσε πως μικροκομματικές συζητήσεις δεν έχουν θέση μπροστά σε μια τόσο μεγάλη υγειονομική κρίση και τα Μέσα πρέπει να στηριχθούν. Έτσι αρχικώς δεν υπήρξαν σημαντικές αντιδράσεις, η πλειοψηφία φάνηκε να δείχνει εμπιστοσύνη στην Κυβέρνηση και τα χρήματα δόθηκαν, χωρίς ακριβώς να γίνει γνωστό το πώς και πού κατέληξαν.
Όλα τα παραπάνω μέχρι τη στιγμή που γνωστή αντιπολιτευτική εφημερίδα (ήδη από το Μάρτιο) γνωστοποίησε πως εξαιρέθηκε αναιτιολόγητα και απ’ τις δύο δόσεις της χρηματοδότησης. Αρχικά, δε δόθηκε έκταση, η Κυβέρνηση δεν απάντησε στις ανωτέρω “καταγγελίες”, πολλοί προσπάθησαν μάλιστα να υποβιβάσουν τη σημασία του θέματος παρουσιάζοντάς το ως άλλη μια κόντρα ανάμεσα στον εκδότη του Documento κ. Βαξεβάνη και τον πρωθυπουργό κ. Μητσοτάκη.
Ενόσω όμως η εν λόγω εφημερίδα Documento συνέχιζε να επιμένει και να δημοσιεύει σχετικά με τον αποκλεισμό της και ενώ η Κυβέρνηση απ’την άλλη συνέχιζε να σιωπά, η Εφημερίδα των Συντακτών έκανε την αρχή δημοσιεύοντας το ποσό που έλαβε για την εκστρατεία ενημέρωσης και το οποίο ανέρχεται μόλις στα 33.715 ευρώ, προτρέποντας στα πλαίσια της διαφάνειας όλοι να πράξουν ανάλογα. Εν συνεχεία, υπήρξαν διάσπαρτα δημοσιεύματα από εκδότες και δημοσιογράφους εντύπων και ραδιοφώνων της Περιφέρειας οι οποίοι δήλωσαν ότι είτε δεν έλαβαν τίποτα, είτε έλαβαν ελάχιστα από την καμπάνια και έτσι έφτασε το θέμα στη Βουλή, καθώς όλο και περισσότερες υποψίες δημιουργούνταν. Μέσω ερώτησης της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας κλήθηκε να δημοσιεύσει τη λίστα των ΜΜΕ που έλαβαν χρηματοδότηση και να αιτιολογήσει γιατί το Documento εξαιρέθηκε.
Πριν λίγες μέρες δημοσιεύθηκε έτσι η λίστα με τα ανωτέρω ΜΜΕ, αλλά όχι τα ποσά που έλαβε το καθένα. Επίσης στην ανακοίνωσή του ο κ. Πέτσας αναφερόμενος εμμέσως στην εξαίρεση του Documento, είπε πως εξαιρέθηκαν μόνο τα ΜΜΕ που δεν πληρούν τα κριτήρια της αντικειμενικότητας και διασπείρουν fake news σε σχέση με τον ιό, αποδίδοντας θα λέγαμε άδικους χαρακτηρισμούς στην εν λόγω εφημερίδα, η οποία παρόλο που είναι ξεκάθαρο πως κάνει σκληρή αντιπολίτευση στην Κυβέρνηση, καθ’ όλη τη διάρκεια του lockdown ενημέρωνε μέσω του ειδικού newsletter της για την πορεία του ιού εντελώς δωρεάν.
Το πλήγμα στη Δημοκρατία
Η λίστα που ήρθε στη δημοσιότητα δεν αναφέρει ωστόσο τι ποσά πήρε το κάθε site και εδώ προκύπτουν δυο σοβαρά ερωτήματα. Το πρώτο αφορά το γιατί (και με ποιό δικαίωμα) η Κυβέρνηση αρνείται να δώσει στη δημοσιότητα τα συγκεκριμένα ποσά, ενώ πρόκειται για δημόσιο χρήμα. Πώς αλλιώς θα μπορέσει άλλωστε ο Έλληνας φορολογούμενος να κρίνει το εάν υπήρξαν όροι διαφάνειας και αντικειμενικότητας ως προς τη διαχείριση των “δικών” του χρημάτων. Ως προς αυτό το σκέλος παρουσιάζονται δυο περαιτέρω προβληματικές και η μια μας υπογραμμίζει την συνήθη πια πρακτική που ακολουθεί όλες τις ελληνικές κυβερνήσεις τουλάχιστον των τελευταίων είκοσι χρόνων. Δε θεωρούν πως οφείλουν να λογοδοτούν, αλλά αντίθετα συμπεριφέρονται λες και το δημόσιο χρήμα τους ανήκει, λες και για ό,τι και αν πράξουν δε θα υπάρξουν ευθύνες, αλλά το θέμα θα συγκαλυφθεί ή θα μείνει άλυτο όπως συνέβη με δεκάδες ακόμα σκάνδαλα. Ειδάλλως ανάλογες δημοσιεύσεις της εκάστοτε λίστας με δημόσιο χρήμα θα θεωρούνταν κάτι το αυτονόητο και θα γινόταν με πρωτοβουλία της ίδιας της Κυβέρνησης. Η άλλη προβληματική αφορά τους ίδιους τους πολίτες, οι οποίοι βλέπουμε πως έμαθαν να μην απαιτούν, να μη διεκδικούν να μάθουν, όσα έχουν δικαίωμα να μάθουν. Γιατί όταν είσαι ένας εκ των βαριά φορολογούμενων Ελλήνων, το λιγότερο που μπορείς να απαιτήσεις είναι το να γνωρίζεις πού πηγαίνουν τα λεφτά σου. Όμως, σε ένα ελληνικό κράτος με ανάλογα περιστατικά να συμβαίνουν συνεχώς και την κατασπατάληση δημοσίου χρήματος να είναι κορωνίδα σε όλες τις Κυβερνήσεις, έχει καλλιεργηθεί ένα πνεύμα ματαιότητας και απάθειας στον ίδιο τον Έλληνα. Θεωρούμε δηλαδή δεδομένο ότι όποιος ανεβαίνει στην “καρέκλα” θα κλέψει και θα Μας κλέψει και έτσι ανεχόμαστε μια παγιωμένη κατάσταση να διαιωνίζεται εις βάρος μας.
Το δεύτερο ερώτημα προκύπτει μέσω της εξαίρεσης του Documento και αφορά την ποιότητα της ίδιας της Δημοκρατίας. Ποιά είναι δηλαδή τα ποιοτικά χαρακτηριστικά βάσει των οποίων δόθηκε η χρηματοδότηση (και γιατί υπήρξαν), πώς εξαιρείς αυθαίρετα μια εφημερίδα μεγάλης εμβέλειας σε σχέση με άλλες που χρηματοδοτήθηκαν (σκανδαλοθηρικά ή ανύπαρκτα sites, νεοσύστατα blogs) και πώς γίνεται να τη δυσφημείς λέγοντας ότι αναπαράγει fake news, ενώ έχεις χρηματοδοτήσει το Μακελειό και το site του Μένιου Φουρθιώτη. Εδώ αρχίζουν να δημιουργούνται βάσιμες υποψίες ότι στην πραγματικότητα η εξαίρεση είχε ως μοναδικό λόγο το γεγονός ότι το περιεχόμενο της εφημερίδας είναι ανεπιθύμητο για την Κυβέρνηση. Κάτι το οποίο αν όντως ισχύει, προσβάλλει κατάφωρα το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα της Ελευθερίας του Τύπου, θέτει τις βάσεις για ανάλογες συμπεριφορές στο μέλλον και πληγώνει το ίδιο το δημοκρατικό πολίτευμα. Ο αναγνώστης έχει δικαίωμα να επιλέξει ο ίδιος το Μέσο που του ταιριάζει, μονάχα ο αναγνώστης επίσης θα κρίνει αν αυτό είναι έγκυρο, ειδάλλως μπορεί να το αποδοκιμάσει. Η εκάστοτε Κυβέρνηση όμως δεν έχει κανένα δικαίωμα να εξαναγκάζει σε κλείσιμο (άμεσα ή έμμεσα) ή να εξαιρεί απ’ τα δημόσια κονδύλια αντιπολιτευόμενα ΜΜΕ, διότι για ποια Ελευθερία του λόγου ή του Τύπου μπορούμε να μιλάμε μετά. Είναι σαν η Κυβέρνησή μου, ανεξάρτητα αν με εκπροσωπεί ή όχι, να επιλέγει το ποίες πληροφορίες θα μάθω ανάλογα με το πόσο τη συμφέρουν.
Η προστασία της πολυφωνίας είναι η ουσία της Δημοκρατίας και όταν αυτή παραβιάζεται κατά τέτοιον τρόπο, αφενός η Δικαιοσύνη οφείλει να αναλάβει δράση και αφετέρου σύσσωμοι πολίτες και δημοσιογράφοι οφείλουν να το καταδικάσουν ανεξαρτήτως πεποιθήσεων και κομματικών καταβολών. Ανάλογες πρακτικές συρρικνώνουν τους δημοκρατικούς θεσμούς, δημιουργώντας έτσι πολίτες ανελεύθερους και αδύναμους να προστατευτούν απέναντι στους Κυβερνώντες.
Μεγαλωμένη στην Καρδίτσα. Πτυχιούχος της Νομικής Σχολής ΔΠΘ και ασκούμενη δικηγόρος στην Αθήνα. Πρόσφατα ξεκίνησε να παρέχει εθελοντικά βοήθεια στο Ελληνικό Forum Προσφύγων ως Νομική Σύμβουλος. Έχει υπάρξει Ραδιοφωνική Παραγωγός κατά το έτος 2016-17, ενώ έχει βραβευτεί και σε δύο ποιητικούς διαγωνισμούς. Άρθρα της έχουν δημοσιευθεί σε διάφορα sites στο παρελθόν και από το Μάρτιο του 2020 αρθρογραφεί για το OffLine Post.
