Της Μαρίας-Στεφανίας Νικηταρά,
Καθώς η τουριστική περίοδος ξεκινάει με δειλά βήματα, ορισμένες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης άνοιξαν τα σύνορά τους από τις 15 Ιουνίου, προκειμένου να εκκινηθεί αυτό το σημαντικό μέρος της οικονομίας τους. Ο τουρισμός διαδραματίζει μεγάλο ρόλο στην οικονομική ανάπτυξη των χωρών, διότι μέσω αυτού αυξάνονται οι θέσεις εργασίας και η κοινωνική ανάπτυξη. Δεδομένων των μέτρων που λήφθηκαν από τις χώρες της Ε.Ε. μετά την έξαρση της πανδημίας του COVID-19, οι επιπτώσεις στην οικονομία ήταν μεγάλες, και ως εκ τούτου, η έναρξη της τουριστικής περιόδου θα δώσει μια πρώτη «ανάσα» στην οικονομία πολλών χωρών. Το βέβαιο ζήτημα που ανακύπτει σε πρώτο χρόνο σχετίζεται με την προστασία των πολιτών και των τουριστών από τη μετάδοση του ιού. Μια κριτική που θα μπορούσε να ασκηθεί σε σχέση με το «άνοιγμα» των συνόρων, βασίζεται στο δίλημμα μεταξύ διάσωσης της οικονομίας και διακινδύνευσης της δημόσιας υγείας. Σίγουρα, οι κυβερνήσεις που αποφάσισαν να στηρίξουν την οικονομία της χώρας τους θα βρεθούν σε δύσκολη θέση, σε περίπτωση αρνητικών εξελίξεων και αύξησης των κρουσμάτων της πανδημίας. Γι’ αυτόν τον λόγο, η λήψη μέτρων προστασίας αποτελεί βασική προϋπόθεση, ώστε να μη συνδυαστεί το «άνοιγμα» των συνόρων με επιπτώσεις στη δημόσια υγεία.
Μέχρι στιγμής, οκτώ κράτη της Ε.Ε. έχουν προχωρήσει στη συγκεκριμένη διαδικασία, με καθεμία χώρα να έχει λάβει διαφορετικά μέτρα, ανάλογα με τη γεωγραφική της θέση και με γνώμονα τις χώρες στις οποίες εξακολουθούν να υπάρχουν αυξημένα κρούσματα. Κατ’ αρχάς, σε κάθε περίπτωση επιτρέπεται στο εκάστοτε κράτος η είσοδος συγκεκριμένων «εθνικοτήτων» της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και ορισμένων εκτός αυτής. Οι «εθνικότητες» που αποκλείονται, κυρίως, είναι η ισπανική, η βρετανική και η σουηδική. Μάλιστα, η Τσεχία προσδιορίζει ποιοι πολίτες των χωρών της Ε.Ε. θα εισέλθουν στη χώρα, σύμφωνα με ένα σύστημα που δείχνει τα επίπεδα έξαρσης της πανδημίας σε κάθε κράτος. Ένα άλλο παράδειγμα αποτελεί η Ελλάδα, η οποία επιτρέπει την είσοδο επισκεπτών από 29 κράτη, συμπεριλαμβανομένων της Κίνας, της Αυστραλίας, της Ιαπωνίας και του Λιβάνου. Η γεωγραφική θέση κάθε χώρας αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την επιλογή των επισκεπτών που θα δεχτεί, διότι, για παράδειγμα, το Βέλγιο δέχεται επισκέπτες από το Ηνωμένο Βασίλειο, σε αντίθεση με πολλές άλλες χώρες της Ένωσης. Μάλιστα, στην περίπτωση όπου οι χώρες έχουν χερσαία κοινά σύνορα, όπως είναι η Τσεχία, η Γερμανία και η Αυστρία, τότε θα διεξάγονται αστυνομικοί έλεγχοι στα εν λόγω σύνορα για τη συμμόρφωση των επισκεπτών με τους κανόνες υγείας των αντίστοιχων υπουργείων των χωρών. Παράλληλα με τις απαγορεύσεις εισόδου, έχουν ληφθεί και άλλοι περιορισμοί, όπως η καραντίνα για 14 ημέρες, η υποβολή μίας ιατρικής βεβαίωσης ότι έχει διεξαχθεί αρνητικό test τις 4 προηγούμενες ημέρες πριν την είσοδο στη χώρα και η διεξαγωγή test για τον COVID-19, κατά την είσοδο στη χώρα. Επιπλέον, η χρήση μασκών προστασίας και η τήρηση των μέτρων απόστασης συγκαταλέγονται στα κυριότερα μέτρα προστασίας.
Η συμβολή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στη διαμορφωθείσα κατάσταση είναι μεγάλη, καθώς έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην παρουσίαση των κατευθυντήριων γραμμών για τα κράτη-μέλη που υποδέχονται επισκέπτες, ιδρύοντας παράλληλα και μία διαδικτυακή πλατφόρμα, η οποία ενημερώνει κάθε επισκέπτη για τα κρούσματα που υπάρχουν στη χώρα που θέλει να επισκεφτεί, για τα μέτρα προστασίας και τους περιορισμούς που έχει επιβάλει κάθε κράτος. Με αυτόν τον τρόπο, σε πραγματικό χρόνο μπορούν οι επισκέπτες να γνωρίζουν τι συμβαίνει στη χώρα που έχουν επισκεφτεί. Όλα τα παραπάνω καταδεικνύουν την ανάγκη των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για μια οικονομική «επανεκκίνηση» μέσω, κυρίως, του τουρισμού. Είναι γεγονός ότι το lockdown, ο «κατ΄οίκον» περιορισμός και το «κλείσιμο» των συνόρων είχαν βαρύτατες επιπτώσεις, ιδιαίτερα στις οικονομίες που ήδη βρίσκονταν σε μακροχρόνια οικονομική ύφεση, όπως είναι η ελληνική. Μάλιστα, οι χώρες της Μεσογείου βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στον τουρισμό ως μέρος της εθνικής τους οικονομίας, για παράδειγμα στην Ελλάδα αποτελεί το 20% του ΑΕΠ, στην Πορτογαλία το 18%, στην Ισπανία το 15% και στην Ιταλία το 15%. Μάλιστα, είναι παράδοξο το γεγονός ότι πριν περίπου έναν μήνα οι αξιωματούχοι κρατών, όπως στη Γερμανία, είχαν αρνητική στάση για το «άνοιγμα» των συνόρων, ενώ τελικά προχώρησαν σε αυτό.
Εύλογα συμπεραίνει κάποιος ότι δεδομένης της μείωσης των κρουσμάτων και των θανάτων, ήταν αναμενόμενη η εν λόγω προσπάθεια υπέρ της ενίσχυσης της οικονομίας. Εν κατακλείδι, αφενός το «άνοιγμα» των συνόρων αποτελεί θετικό οιωνό για την οικονομία, αφετέρου αποτελεί επιτακτική ανάγκη η τήρηση όλων των μέτρων και των περιορισμών, προκειμένου να υπάρχουν μικρότερες πιθανότητες έξαρσης του ιού, σε ένα εγχείρημα που απαιτεί μεγάλη προσοχή, καθώς στην πραγματικότητα θα αναδειχθεί η ικανότητα ισορροπίας μεταξύ δημόσιας υγείας και οικονομίας.
Φοιτήτρια στο τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών του Παντείου και δόκιμη ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων. Ασχολείται με τη συγγραφή κειμένων επιστημονικού περιεχομένου και με τον εθελοντισμό.
