Της Μαντούς Γιαννή,
Στο Άμστερνταμ υπάρχουν 767 χιλιόμετρα ποδηλατοδρόμων και 58% του πληθυσμού της πόλης χρησιμοποιεί καθημερινά το ποδήλατο. Στην Κοπεγχάγη πάνω από το 50% του πληθυσμού μετακινείται αποκλειστικά με ποδήλατα. Στη Φλωρεντία εκτός της καθημερινής χρήσης των μόνιμων κατοίκων, το ποδήλατο είναι ο πιο δημοφιλής τουριστικός τρόπος μετακίνησης. Στο Παρίσι το δημόσιο σύστημα Velib δίνει τη δυνατότητα σε όλους τους κατοίκους της πόλης να χρησιμοποιούν ποδήλατα με κόστος λιγότερο των 10 ευρώ/μήνα και έχει ενεργοποιήσει ένα δίκτυο 285.000 συνδρομητών κάθε χρόνο. Στο Βερολίνο το 20%-30% δηλώνει το ποδήλατο ως βασικό μέσο μεταφοράς του. Στη Βαρκελώνη το 2016 το δημοτικό συμβούλιο της πόλης έθεσε σε εφαρμογή ένα σχέδιο βασισμένο στη δημιουργία ενός δικτύου όπου οι ποδηλατοδρόμοι θα περνούν σε απόσταση 300 μέτρων από κάθε σπίτι, αυξάνοντας έτσι την πιθανότητα μετάβασης από τα υπόλοιπα μέσα μεταφοράς στο ποδήλατο.
Στην Ελλάδα, ανακοινώνεται ο Μεγάλος Περίπατος, ένα σχέδιο το οποίο θα οδηγήσει στη βελτιστοποίηση ενός δικτύου βιώσιμης αστικής κινητικότητας (μεταξύ άλλων) παρόμοιο με τα προαναφερθέντα σχέδια άλλων αστικών ευρωπαϊκών πόλεων και ξαφνικά η Αθήνα αντιδρά αρνητικά. Σίγουρα η αλλαγή και η κάθε αλλαγή δεν γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη. Με επιμονή και υπομονή αλλά και πίστη σε μια ιδέα, θα μπορέσουμε να εκτιμήσουμε την αναγκαιότητα μιας αλλαγής και την αξιοποίηση της υλοποίησης ενός σχεδίου.
Ποια είναι τα θετικά πρόσημα του Μεγάλου Περίπατου;
- Περιβαλλοντική αλλαγή και ποιότητα ζωής
Μια «πράσινη» πόλη ίσως να είναι δύσκολος χαρακτηρισμός για την Αθήνα του καυσαερίου. Και όμως, όπως έχει ειπωθεί ανεπανάληπτα και από διαφόρους, οι μεγάλες αστικές πόλεις δεν είναι κέντρα φιλικά προς το ΙΧ οπότε ο χαρακτηρισμός ίσως χρίζει απαραίτητος. Μποτιλιαρίσματα, συνωστισμοί, ατυχήματα και καυσαέρια είναι τα αποτελέσματα της καθημερινής χρήσης αυτοκινήτων. Εάν θέλουμε να είμαστε προοδευτικοί και λογικοί πρέπει να βρούμε μια λύση σ’ αυτές τις δυσάρεστες καταστάσεις και ανθυγιεινής συνήθειες.
Άλλωστε ο Μεγάλος Περίπατος δεν είναι προϊόν ανεξάρτητης μελέτης ως προς την ιδεολογική του διάσταση, ούτε και μια πρωτοποριακή εφαρμογή κατάργησης των αυτοκινήτων. Στη Μαδρίτη ετοιμάζουν την ολοκληρωτική κατάργηση των αυτοκινήτων από το κέντρο της πόλης σε μια έκταση 500 στρεμμάτων και αναδιαμορφώνουν 24 από τους κεντρικούς δρόμους για εύκολο περπάτημα. Στις Βρυξέλλες, η Boulevard Anspach και η πλατεία της Bourse, κεντρικός σημείο που βρίσκεται στην καρδιά της πόλης κάτω από την Grand Place και το Manneken Pis μετατράπηκε το 2016 σε τεράστιο πεζόδρομο μειώνοντας την κινητική συμφόρηση ΙΧ και αυξάνοντας την περιπατητική κινητικότητα. Το Όσλο και η Κοπεγχάγη σχεδιάζουν την ολοκληρωτική κατάργηση των αυτοκινήτων τόσο από τις ίδιες τις πόλεις όσο και σταδιακά από την υπόλοιπη χώρα. Πολλές ακόμη πόλεις όπως το Παρίσι, η Βαρκελώνη, το Μιλάνο στέφονται στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, το ποδήλατο και το περπάτημα με προγράμματα που προσφέρουν οφέλη και πλεονεκτήματα στους πολίτες εν μέσω αυτής της μετάβασης.
- Ανάδειξη μιας αρχαίας πόλης και πολιτισμού
Είμαι υπέρ κάθε περιβαλλοντικής ενέργειας, αλλά ίσως η ανάδειξη της ομορφιάς της Αθήνας να αποτελεί το βασικότερο επιχείρημα για εμένα. Ένας φίλος μου είχε πει: «Εάν ο κόσμος ονειρευόταν, δεν θα ήταν γεμάτα μαύρες τσίχλες τα πεζοδρόμια». Είναι αλήθεια. Ένα από τα χαρακτηριστικά της Αθήνας είναι οι μαύροι λεκέδες των πεζοδρομίων. Τους έχουμε συνηθίσει τόπο πολύ που πια έχουμε φτάσει να τους αγαπήσουμε και να τους θεωρούμε απαραίτητο κομμάτι της εμπειρίας μας στην πόλη. Σαφώς και στο σχέδιο δεν περιλαμβάνεται η αντικατάσταση των πεζοδρομίων της Αθήνας, αλλά ο Μεγάλος Περίπατος θα δώσει αδιαπραγμάτευτα έναν καινούργιο αέρα στη πόλη.
Πρώτα απ’ όλα, η ανάδειξη του πολιτισμικού πλούτου της Αθήνας. Να πας από τον αρχαιολογικό χώρο του Κεραμεικού, να περάσεις από Θησείο, Μοναστηράκι και βόλτα γύρω τον λόφο του Φιλοπάππου, Πλάκα και κάτω από την Ακρόπολη, να συνεχίσεις στον Εθνικό Κήπο του Ζαππείου, περνώντας από το Ναό του Ολυμπίου Διός, να ανέβεις από την Ηρώδου Αττικού φτάνοντας πίσω από τη Βουλή και από εκεί να κατέβεις την Πανεπιστήμιου και να φτάσεις στην καινούργια πλατεία της Ομόνοιας. Περιοχές που όλοι ξέρουμε, χώροι που όλοι θαυμάζουμε, διαδρομές που όλοι αγαπάμε θα μπορούμε να τις απολαύσουμε απερίσπαστοι, στους ρυθμούς του περπατήματος και του ποδηλάτου.
Εκτός αυτού, ο εκσυγχρονισμός της πόλης στα ευρωπαϊκά ιδεώδη της οικολογίας, διατήρησης και ανάπτυξης θα προσθέσει μια ανανεωμένη τουριστική ταυτότητα στην Αθήνα. Η πρόσβαση στο εμπορικό κέντρο, η ανάπτυξη μικρομεσαίων επιχειρήσεων, η ανάδειξη των αξιοθέατων, θα συμβάλλουν στην οικονομική αναβάθμιση της περιοχής μέσω της καινούργιας αισθητικής που θα προσφέρει στην πόλη ο Μεγάλος Περίπατος.
- Η αλλαγή. Πάμε μπροστά – μαζικά και μεταφορικά.
Το επιχείρημα της ταλαιπωρίας είναι κατανοητό. Η ενεργή αντιπαράθεση στο σχέδιο του Μεγάλου Περιπάτου μέσα στα πλαίσια αυτού του επιχειρήματος όμως δεν είναι. Η ταλαιπωρία είναι ένα αναπόφευκτο κομμάτι στη διαδικασία αλλαγής συνηθειών, οποιωνδήποτε συνηθειών.
Επειδή είμαι και του κινηματογράφου, ο μεγάλος Orson Welles, ο πιο γνωστός Αμερικανός auteur σκηνοθέτης της εποχής του σε μια από τις ταινίες του, The Magnificent Ambersons του 1942, αναφέρεται στην εφεύρεσ του αυτοκινήτου λέγοντας, «Με όλη τους την ταχύτητα προς τα εμπρός, μπορεί να είναι ένα βήμα πίσω στον πολιτισμό». Κυνικός και στοχαστικός όπως κάθε auteur, o Welles προσφέρει μια ακόμη διάσταση στη συζήτηση περί αλλαγών τρόπου και ποιότητας ζωής. Το αυτοκίνητο είναι άποψη, δεν είναι απλώς η απάντηση σ’ έναν ταχύτερο (και συνεπώς καλύτερο;) τρόπο ζωής. Σήμερα, έχει γίνει πλέον ένας τόσο δημοφιλής τρόπος ζωής που θεωρείται μια βασική ανάγκη. Είναι όμως; Με τον Μεγάλο Περίπατο θα μπορέσουμε να αναδιαμορφώσουμε τη σχέση μας με το αυτοκίνητο περιορίζοντας τη ως ανάγκη παρά ως τρόπο ζωής και ανακαλύπτοντας στην πορεία τη σχέση μας με το περπάτημα και τη φυσική άσκηση.
Είμαι σίγουρη ότι όλοι θέλουμε να δούμε μια πιο όμορφη, οικολογικά φιλική και πρωτοπόρα ανταγωνιστική Αθήνα. Ένα υπόδειγμα ευρωπαϊκής πόλης. Μια πόλη για την οποία θα είμαστε περήφανοι 24/7, θα θέλουμε να διατηρήσουμε καθαρή και κατ’ επέκταση ασφαλή. Μια Αθήνα την οποία θα μπορούμε να απολαύσουμε στους δικούς μας ρυθμούς και έτσι όπως της αξίζει. Ας είναι ο Μεγάλος Περίπατος μόνο η αρχή!
Πτυχιούχος της σχολής κινηματογράφου από το πανεπιστήμιο του St Andrews στη Σκωτία. Έχει μεγαλώσει στην Αθήνα και στις Βρυξέλλες. Ήταν διευθυντής του Φεστιβάλ Κινηματογράφου της φοιτητικής κοινότητας του St Andrews για δύο χρόνια. Έχει ασχοληθεί με τη διαφήμιση και την επικοινωνία σε επίπεδο πρακτικής άσκησης. Την ενδιαφέρει ερασιτεχνικά η φωτογραφία και εθελοντικά η πολιτική. Γνωρίζει ελληνικά, αγγλικά και γαλλικά.
