Του Αλέξανδρου Ζάρκα,
Συχνά παρατηρούνται διαιρέσεις μελών της κοινωνίας σε χρώματα και δεν εννοούμε ούτε αποχρώσεις του δέρματος ούτε ποδοσφαιρικές ομάδες. Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, η έντονη κομματικοποίηση και η «ταμπελοποίηση» των ιδεολογιών διχάζει τη κοινωνία και την διαιρεί σε ομάδες και χρώματα. Τι συμβολίζει λοιπόν το χρώμα κάθε πολιτικού ρεύματος;
Οι κόκκινοι
Στις περισσότερες εθνικές σημαίες το χρώμα κόκκινο συμβολίζει το αίμα δηλώνοντας την προσπάθεια και τον κόπο των εργατών στις διεκδικήσεις του έθνους. Οι κόκκινες σημαίες και τα κόκκινα σκουφιά της Γαλλικής Επανάστασης ταύτισαν το χρώμα με την ιδέα της επανάστασης και το χρώμα συνδέθηκε αμέσως με επαναστατικές πολιτικές, όπως ο κομμουνισμός και με άλλα ρεύματα του αριστερού πολιτικού φάσματος, όπως ο σοσιαλισμός και η σοσιαλδημοκρατία. Ωστόσο, υπάρχουν και άλλοι πολιτικοί χώροι πέρα από την αριστερά που χρησιμοποιούν το χρώμα κόκκινο (π.χ. Ρεπουμπλικάνοι στην Αμερική, σβάστικα των ναζί).
Οι μπλε
Το αντίπαλο δέος του κόκκινου είναι το μπλε και αυτό έφτανε για να γίνει το μπλε, το χρώμα των συντηρητικών. Χωρίς να συμβολίζει κάτι συγκεκριμένο ούτε έχοντας κάποιες ιστορικές καταβολές, το μπλε υιοθετήθηκε από τα συντηρητικά κόμματα τον 19ο αιώνα στην Ευρώπη ως χρώμα αντεπανάστασης στις εργατικές και φιλελεύθερες εξεγέρσεις.
Οι πράσινοι
Η εμφάνιση του του πράσινου στο χώρο της πολιτικής άργησε να γίνει, αλλά ήταν αναμενόμενη. Στην δεκαετία του 1960 εμφανίστηκε το οικολογικό κίνημα, αφού μετά την εκβιομηχάνιση έγιναν αισθητά τα περιβαλλοντικά προβλήματα. Το πράσινο χρώμα των δέντρων και ο συμβολισμός τους για το περιβάλλον δημιούργησαν τις πρώτες πράσινες περιβαλλοντικές οργανώσεις (Greenpeace 1971) και τα πρώτα οικολογικά κόμματα.
Οι κίτρινοι
Το κίτρινο έχει συνδεθεί με τρεις ιδεολογίες. Ο πυρσός στην πολιτική είναι ταυτισμένος με την ελευθερία και τον διαφωτισμό έννοιες για τις οποίες μιλούσαν κυρίως κλασσικοί φιλελεύθεροι (John Locke, Adam Smith) και κληρονομικά το κίτρινο χρώμα της φλόγας πέρασε και στους συγχρόνους φιλελεύθερους. Επίσης, το κίτρινο χρώμα του χρυσού συνδέει το κόμμα με την ελεύθερη αγορά και καπιταλιστικές πολιτικές, ενώ στην Ασία είναι συνδεδεμένο με την μοναρχία διότι οι βασιλιάδες απεικονίζονταν σε πίνακες φορώντας κίτρινα ρούχα.
Οι πορτοκαλί
Η Πορτοκαλί Επανάσταση στην Ουκρανία το 2004 έχει ταυτίσει το χρώμα με τον αγώνα των Ουκρανών διαδηλωτών και το αντιρωσικό αίσθημα. Ταυτόχρονα, το ίδιο χρώμα χρησιμοποιείται από τα χριστιανοδημοκρατικά κόμματα που δημιουργήθηκαν ως αντίδραση στον αθεϊσμό των κομμουνιστικών κομμάτων και επέλεξαν ένα «ξεθωριασμένο κόκκινο-πορτοκαλί» για να δηλώσουν την παρακμή του κομμουνισμού.
Οι μωβ
Όπως το κίτρινο στην Ασία έτσι και το μωβ στην Αγγλία είναι συμβολισμοί της μοναρχίας. Η ακριβή μωβ βαφή μπορούσε να αποκτηθεί μόνο από τους βασιλιάδες, οι οποίοι μάλιστα απαγόρευαν στους υπηκόους τους να ντύνονται σε αυτό το χρώμα. Μέχρι και σήμερα στο UKIP, που είναι ευρωσκεπτικιστικό κόμμα της Αγγλίας και ένθερμος υποστηρικτής του θεσμού της μοναρχίας, κυριαρχεί το μωβ. Στον 20ο αιώνα, οι φεμινιστικές οργανώσεις χρησιμοποίησαν και αυτές το μωβ ως συμβολικό χρώμα για τις διεκδικήσεις των γυναικών, καθώς το χρώμα αρέσει και χρησιμοποιείται περισσότερο από τον γυναικείο πληθυσμό.
Οι λευκοί
Το άσπρο πουλί και η λευκή σημαία ανέκαθεν ήταν σημάδια ειρήνης και πιο συγκεκριμένα συμβόλιζε την επαύριο ενός πολέμου. Εκτός από την ειρήνη, το άσπρο στην Γαλλία είναι το χρώμα-σύμβολο της οικογένειάς των Βουρβόνων, ενώ την περίοδο της Οκτωβριανής Επανάστασης ο λευκός στρατός ήταν οι υποστηρικτές των Τσάρων και οι αντιμπολσεβίκοι που πολέμησαν με αντεπαναστάσεις το κόκκινο του κομμουνισμού.
Οι μαύροι
Εκτός από το χρώμα αναρχικοί και φασίστες δεν έχουν κάτι άλλο που να τους ενώνει. Οι πρώτοι, εμπνεύστηκαν το χρώμα από την μαύρη σημαία των πειρατών που δεν ήταν υπάκουοι σε καμία αυτοκρατορία και δεν ήθελαν καμία εξουσία από πάνω τους. Παραπέμποντας στον David Miller, υποστηρίζεται ότι «ο αναρχισμός δεν αποτελεί μια ιδεολογία, αλλά μάλλον το σημείο διασταύρωσης διάφορων ιδεολογιών». Η θεωρία αυτή έχει βάση αν αναλογιστεί κανείς τα κινήματα που έχουν δημιουργηθεί με βάση τον αναρχισμό, που έφεραν στο προσκήνιο νέες ιδεολογίες και ένωσης χρωμάτων όπως το μαύρο-μωβ (άναρχο-φεμινισμός), το μαύρο-κόκκινο (άναρχο-συνδικαλισμός), μαύρο-πράσινο (πράσινος αναρχισμός), το μαύρο-κίτρινο (άναρχο-καπιταλισμός).
Από την άλλη πλευρά, ακροδεξιά σχήματα δανείστηκαν από τον Μουσολίνι όχι μόνο την έννοια φασισμός αλλά και το χρώμα του «κινήματος φάσι» και του κόμματος του Μουσολίνι. Ειδικότερα, οι Μελανοχίτωνες ήταν η παραστρατιωτική οργάνωση που ίδρυσε ο Μουσολίνι στην Ιταλία το 1919 και συμμετείχαν στην Πορεία προς την Ρώμη που οδήγησε τον τελευταίο στην εξουσία.
Τέλος, συχνά στην κοινωνία ακούγονται οι φράσεις «μη τα βλέπεις όλα κόκκινα» ή «βγάλε τα μπλε γυαλιά που φοράς» που αποδεσμεύουν τα οπαδικά χαρακτηριστικά στις πολιτικές ιδεολογίες που εν τέλει διαφέρουν από τις ποδοσφαιρικές ομάδες, αφού μια ιδεολογία δεν είναι απλά μια απόφαση, αλλά προηγείται μια σκέψη για να ληφθεί μια απόφαση.
Γεννήθηκε στην Αθήνα το 2000 και σπουδάζει στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Φέρει ενδιαφέρον για σύγχρονα ιστορικά γεγονότα και για την πολιτική ανάλυση. Θεωρεί τα ανθρώπινα δικαιώματα αποφασιστικά κρίσιμα για την κοινωνία και τον ευαισθητοποιεί ο εθελοντισμός.
