Της Χρυσοβαλάντως Κουτσούλη,
Ο μισθός αποτελεί την αντιπαροχή για την προσφερόμενη εργασία, το οικονομικό αντάλλαγμα, την οικονομική αποτίμηση της αξίας της προσφερόμενης εργασίας. Μία συνεχής και τακτική στον χρόνο παροχή, σταθερά ορισμένη και ανεξάρτητη από τον επιχειρηματικό κίνδυνο και τα κέρδη του εργοδότη. Αποτελεί δε το βασικότερο -αν όχι το μόνο- μέσο βιοπορισμού για τον εργαζόμενο. Για το λόγο αυτό, η προστασία και η διασφάλιση της έγκαιρης καταβολής του χρήζει ιδιαίτερης προσοχής. Η προστασία αυτή έχει εκφραστεί με ένα πλέγμα διατάξεων που προστατεύουν τον μισθωτό. Αποτελεί επίσης, τη βασική αιτία για την οποία υφίσταται η σύμβαση εργασίας, αλλά και για τον λόγο ότι η πλειοψηφία των διαφορών που ανακύπτουν κατά τη σύναψη, τη λειτουργία αλλά και τη λύση της εργασιακής σχέσης έχουν να κάνουν με το ζήτημα του μισθού. Παράλληλα, ο μισθός διατηρεί εξέχουσα θέση και στο κοινωνικό-οικονομικό σύστημα, καθώς αποτελεί το βασικό μέσο για τη διαμόρφωση της κοινωνικής και οικονομικής πολιτικής ενός κράτους.
Με γνώμονα την ιδιαίτερη προστασία που πρέπει να παρέχεται στον μισθό, η έννομη τάξη παρέχει στον εργαζόμενο ορισμένους τρόπους διεκδίκησής του. Ειδικότερα, σε περίπτωση καθυστέρησης ή ματαίωσης της καταβολής του μισθού, υπάρχουν οι παρακάτω δυνατότητες:
Α. Προσφυγή στην Επιθεώρηση Εργασίας. Ο εργαζόμενος έχει τη δυνατότητα να προσφύγει στο Σώμα Επιθεωρητών Εργασίας (ΣΕΠΕ), το οποίο θα αποστείλει στον εργοδότη πρόσκληση για την εργατική διαφορά. Η διαδικασία έχει συμφιλιωτικό χαρακτήρα και δεν υπάρχει η δυνατότητα να επιβληθεί στον εργοδότη η καταβολή των διεκδικούμενων αποδοχών. Ωστόσο, ο Επιθεωρητής Εργασίας υποχρεούται να πάρει θέση σχετικά με τη διαφορά, συντάσσοντας και σχετικό πρακτικό.
Β. Επίσχεση εργασίας. Παρέχεται το δικαίωμα στον εργαζόμενο που έχει ληξιπρόθεσμη αξίωση κατά του εργοδότη του, στη συγκεκριμένη περίπτωση για την καταβολή του μισθού, να αρνηθεί την εκπλήρωση της δικής του παροχής, απέχοντας από την εργασία του, μέχρι ο εργοδότης να εκπληρώσει την υποχρέωση που τον βαρύνει. Η επίσχεση εργασίας έχει ως συνέπεια να καθίσταται υπερήμερος ο εργοδότης και για όσο δεν καταβάλλει τις καθυστερούμενες αποδοχές, να οφείλει στον εργαζόμενο τις αποδοχές του, σαν να εργαζόταν κανονικά.
Αν οι εξωδικαστικές ενέργειες του εργαζομένου δεν τελεσφορήσουν, τότε η εργατική διαφορά μεταξύ του εργοδότη και του εργαζομένου αναγκαστικά πρέπει να επιλυθεί δια της δικαστικής οδού. Ο εργαζόμενος δικαιούται:
1) να διεκδικήσει δικαστικά και εντόκως τους δεδουλευμένους μισθούς, καθώς και οποιαδήποτε άλλη αποζημίωση για ζημία που υπέστη,
2) να ζητήσει την κήρυξη του εργοδότη σε κατάσταση πτώχευσης, αν είναι έμπορος,
3) να ζητήσει ποινικές κυρώσεις για τον εργοδότη δια της υποβολής μηνύσεως από τον εργαζόμενο.
Το βασικότερο που πρέπει να γνωρίζουν όλοι οι εργαζόμενοι υπάλληλοι και εργάτες είναι ότι το δικαίωμα να διεκδικήσουν τα δεδουλευμένα τους, δηλαδή μισθούς, διαφορές από μισθούς, διάφορα επιδόματα, δώρα Χριστουγέννων και Πάσχα, υπερωρίες, υπερεργασία και ρεπό, είναι πενταετές. Φυσικά το δικαίωμα αναζήτησης των ανωτέρω δεδουλευμένων μπορεί να γίνει ανά πάσα χρονική στιγμή, χωρίς να απαιτείται να εξαντληθεί η πενταετία. Η διεκδίκηση των δεδουλευμένων γίνεται με αγωγή που ασκείται ενώπιον του αρμόδιου δικαστηρίου.
Στη σημερινή εποχή της οικονομικής δυσπραγίας του κράτους και κατά συνέπεια και των κοινωνών που διαβιούν στο κράτος αυτό, το ζήτημα της καθυστέρησης καταβολής μισθού είναι εξαιρετικά επίκαιρο και ακανθώδες. Οι επιχειρήσεις δυσκολεύονται να αντεπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους έναντι των εργαζομένων σε αυτές και οι εργαζόμενοι αντιμετωπίζουν, ως εκ τούτου, σοβαρά βιοποριστικά προβλήματα, που τους οδηγούν σε μείωση της καταναλωτικής τους δύναμης. Όλα τα παραπάνω έχουν ως γενικότερη συνέπεια την οικονομική στασιμότητα της ελληνικής κοινωνίας και την τελμάτωση πολλών εργασιακών σχέσεων. Η ισχύουσα εργασιακή νομοθεσία προβλέπει μέτρα προστασίας της αξίωσης για πληρωμή του μισθού, τα οποία αποσκοπούν να εξασφαλίσουν για τον εργαζόμενο ότι υπό οποιεσδήποτε συνθήκες, θα πληρωθεί τον μισθό του, δεδομένης της σημασίας του για τη διαβίωσή του.
Πηγές
- Βασίλειος Παπαβασιλείου, «Η καθυστέρηση καταβολής δεδουλευμένων αποδοχών σε εργαζόμενο», περ. Epsilon7, τεύχος Μαΐου 2017.
- Ιωάννης Κουκιάδης, Εργατικό Δίκαιο, Ατομικές Εργασιακές Σχέσεις, Εκδ. Σάκκουλα 2009.
- Κωνσταντίνος Λαναράς, Εργατική και Ασφαλιστική Νομοθεσία, Εκδ. Σάκκουλα 2007.
