Του Πέτρου-Ορέστη Κατσούλα,
Η στενή σχέση του εμπορίου με το υδάτινο στοιχείο ανατρέχει ήδη σε προϊστορικές περιόδους, αφού οι υδάτινοι δίαυλοι αποτελούσαν θεμελιώδεις φορείς διασύνδεσης των περιοχών, εξυπηρετώντας τη μεταφορά των εμπορευμάτων και συμβάλλοντας συγχρόνως στην πολιτιστική και κοινωνική διάδραση. Υπό την έννοια αυτήν, το νερό συνδιαμόρφωνε μία σύνθετη ανθρωπογεωγραφία βασισμένη στην ανταλλαγή πληθυσμών, ιδεών, οικονομικών αξιών και ιστορικών παραδόσεων. Η χρήση του νερού ως διαύλου μεταφοράς συνδυαζόταν κατά βάση με τη μεταφορά σε μακρινές αποστάσεις, ενώ τα χερσαία δίκτυα επιλέγονταν ως επί το πλείστον είτε για τις εγγύτερες μετακινήσεις, είτε σε περιπτώσεις που οι γεωγραφικές συνθήκες επέτασσαν τη χρήση τους, πάντα υπό την προϋπόθεση ότι κάποιος υδάτινος δίαυλος δεν αποδεικνυόταν μια πιο ευέλικτη λύση σε σχέση με τη δεδομένη ιστορική κοινότητα.
Ωστόσο, η γεωγραφική ιδιομορφία ορισμένων περιοχών, συνδυαζόμενη με τα τοπικά συναλλακτικά έθιμα αλλά και με μια ιδιόμορφη αισθητική βασισμένη στη σχέση με το νερό, κατέστησαν ορισμένους υδάτινους φορείς και κυρίως τους ποταμούς θεμελιώδες στοιχείο της εμπορικής δραστηριότητας. Σε ορισμένες, μάλιστα, περιπτώσεις ο υδάτινος φορέας δε χρησίμευε για τη μεταφορά σε μια άλλη περιοχή, αλλά ως βάση δραστηριότητας των εμπόρων, οι οποίοι μπορεί να παρέμεναν σε ένα προσδιορισμένο τοπικά σημείο. Με άλλα λόγια, ο υδάτινος φορέας μπορούσε να αποτελέσει μια οιονεί πλατφόρμα, αξιοποιούμενος υπό μία στατική οπτική, όπου ο έμπορος δε μεταφέρεται αλλά παραμένει σε μια δεδομένη περιοχή, δρώντας οικονομικά πάνω στο νερό.
Στη νοτιοανατολική Ασία διαμορφώθηκε έτσι η παράδοση των πλωτών αγορών, η εμφάνιση των οποίων σχετίζεται με τη γειτνίαση των πρώτων οικισμών με τους πολυάριθμους ποταμούς που διατρέχουν την περιοχή. Οι πλωτές οδοί, εντοπιζόμενες αρκετές φορές μέσα στον ιστό ενός οικισμού, χρησίμευαν ως μέσο μεταφοράς και ως κέντρο οικονομικής δραστηριότητας. Τα σκάφη χρησιμοποιήθηκαν κυρίως για τοπικό και περιφερειακό εμπόριο για τη μεταφορά αγαθών στη βάση μίας ανταλλακτικής οικονομίας. Ειδικότερα, στην κεντρική πεδιάδα της Ταϋλάνδης, οι πλωτές αγορές έγιναν οι κόμβοι των κοινοτήτων για αιώνες, λόγω και της ύπαρξης παραποτάμιων καναλιών που ήταν κατάλληλα για την άσκηση της εμπορίας.
Παρά την ανάπτυξη σημαντικών οδικών και σιδηροδρομικών δικτύων, η παρουσία των πλωτών αγορών στις χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας είναι ιδιαίτερα σημαντική, αποτελώντας ταυτόχρονα έναν ισχυρότατο πόλο έλξης των τουριστών. Οι έμποροι, ως επί το πλείστον μικρέμποροι αγρότες που πωλούν απευθείας τα προϊόντα τους και τεχνίτες, μεταφέρουν τα προϊόντα τους στις βάρκες και τα πωλούν σε τοπικούς αντιπροσώπους απευθείας από τα μικρά χειροκίνητα σκάφη, εξαλείφοντας με τον τρόπο αυτόν την ανάγκη εγκατάστασης καταστημάτων στις αποβάθρες. Σε περιοχές όπου οι πλωτές αγορές αποτελούν πλέον τουριστική ατραξιόν, οι μικρέμποροι πλησιάζουν με τα δικά τους σκάφη τους τουρίστες, οι οποίοι είναι επιβιβασμένοι σε σκάφος, και τους μεταπωλούν τα προϊόντα τους, προσφέροντας με τον τρόπο αυτόν ένα ταξίδι χρωμάτων, γεύσεων και μια βαθιά κατάδυση στην ιδιόρρυθμη κουλτούρα των χωρών αυτών, όπου η φύση και ο άνθρωπος θεωρούνται αλληλοσυμπληρούμενες έννοιες.
Στον ποταμό Chao Phraya που διατρέχει την πόλη της Μπανγκόκ θα βρει κανείς μία από τις πιο εντυπωσιακές πλωτές αγορές, που αποτελεί άλλωστε και ισχυρότατο πόλο έλξης των τουριστών που επισκέπτονται την πόλη, αφού προσφέρει μία μοναδική εμπειρία εξερεύνησης αυτού του υδάτινου κόσμου, επαφής με τον ντόπιο πληθυσμό και ανακάλυψης των σπάνιων εμπορευμάτων της Ταϋλάνδης.
Από τις πλωτές αγορές που υπάρχουν σήμερα, ιδιαίτερη μνεία αξίζει να γίνει στην αγορά Amphawa, που βρίσκεται στην περιοχή Amphawa, περίπου 72 χλμ. από τη Μπανγκόκ, που αν και δεν είναι τόσο μεγάλη όσο η πλωτή αγορά Damnoen Saduak, διακρίνεται για την αυθεντικότητά της. Βρίσκεται στην επαρχία Ratchaburi, περίπου 100 χλμ νοτιοδυτικά της Μπανγκόκ. Η αγορά είναι ανοιχτή καθημερινά από τις 06.30 έως τις 23.00, αλλά η καλύτερη στιγμή για επίσκεψη είναι νωρίς το πρωί. Η αγορά είναι γεμάτη με εκατοντάδες πωλητές και αγοραστές που επιπλέουν στα μικρά τους σκάφη, πωλώντας και αγοράζοντας γεωργικά προϊόντα και τοπικά τρόφιμα, τα οποία προέρχονται κυρίως από τους δικούς τους κοντινούς οπωρώνες. Είναι ένα πολύ ελκυστικό μέρος για τους τουρίστες που επιθυμούν να δουν το παλιό στυλ και τον παραδοσιακό τρόπο πώλησης και αγοράς αγαθών.
Κοντά στη Μπανγκόκ θα βρει κανείς επίσης την πλωτή αγορά Wat Sai, μόλις 10 χλμ. από την πλωτή αγορά Bang Phli, που ιδρύθηκε πριν από 150 χρόνια, και την πλωτή αγορά Taling Chan, μεταξύ άλλων. Η πλωτή αγορά Don Wai δεν απέχει πολύ από τη Μπανγκόκ, βρισκόμενη στην περιοχή Sam Phran. Αυτή η αγορά είναι διάσημη για μια ποικιλία φαγητών, όπως ψητό Java barb σε αλμυρή σούπα, ειδικά κινεζική βρασμένη πάπια. Επιπλέον, δεν απέχει πολύ από έναν από τους σημαντικότερους ναούς του Nakhon Pathom, το Wat Rai Khing, από τον οποίο μπορεί κανείς να φτάσει με καραβάκι στον ποταμό Tha Chi.
Ιδιαιτερότητα παρουσιάζει και η πλωτή αγορά του Kwan Riam που είναι στην περιοχή Min Buri, Μπανγκόκ, κοντά στο Khlong Saen Saep. Το όνομά του προέρχεται από το όνομα των χαρακτήρων σε ένα δημοφιλές ταϊλανδέζικο ρομαντικό μυθιστόρημα με τίτλο “Plae Kao”, επειδή ο Khlong Saen Saep χρησιμοποιήθηκε ως σκηνικό αυτού του μυθιστορήματος.
Η πλωτή αγορά Taling Chan, επίσης στη Μπανγκόκ, βρίσκεται κοντά στο Khlong Chak Phra μπροστά από το περιφερειακό γραφείο Taling Chan δίπλα στη νότια σιδηροδρομική γραμμή. Η αγορά είναι ανοιχτή μόνο τα Σάββατα, τις Κυριακές και τις αργίες. Οι επισκέπτες μπορούν, επίσης, να πάρουν μια βάρκα από εδώ για άλλα αξιοθέατα αυτής της περιοχής, όπως άλλες πλωτές αγορές ή να αποτίσουν φόρο τιμής στο φράγμα Luang Pho, μια αρχαία ιερή εικόνα του Βούδα σε έναν κοντινό ναό Wat Chang Lek. Επιπλέον, αυτή η πλωτή αγορά αποτελεί μία από τις έξι περιοχές απαγόρευσης του καπνίσματος στο έργο της Μπανγκόκ το 2019.
Στο Βιετνάμ, η μεγαλύτερη πλωτή αγορά στο Δέλτα του Μεκόνγκ είναι η αγορά του Phung Hiep, όπου εκατοντάδες σκάφη συνθέτουν μία μοναδική εμπορική κίνηση και ασχολούνται με την αγορά και την πώληση. Η πλωτή αγορά Cai Be σε άλλες γνωστές πλωτές αγορές, στη δυτική περιοχή του νότιου Βιετνάμ. Λίγο πιο μακριά, μία σχετικά άγνωστη πλωτή αγορά βρίσκεται στην πανέμορφη λίμνη Dal, στο Σριναγκάρ της Ινδίας. Είναι αυστηρά μια αγορά λαχανικών με όλα τα προϊόντα που καλλιεργούνται σε χωράφια κατά μήκος της λίμνης. Αποτελεί και αυτή μια αρκετά γνήσια μορφή πλωτής αγοράς που ανασυσταίνει το ιστορικό παρελθόν.
Είναι υποψήφιος διδάκτωρ συγκριτικού, δημοσίου και ευρωπαϊκού δικαίου (Πανεπιστήμιο Paris II Panthéon-Assas). Πτυχιούχος της Νομικής σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών στο Δημόσιο Δίκαιο του Πανεπιστημίου Paris II Panthéon-Assas, με ισχυρή βάση στο ευρωπαϊκό δίκαιο, το δημόσιο δίκαιο και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Φέρει δικηγορική εμπειρία σε αντικείμενα δημοσίου δικαίου αλλά και πολιτικής και διοικητικής δικονομίας, από άσκηση στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους. Κατά το παρελθόν είχε ενεργή συμμετοχή στην ELSA ως πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου, συμμετοχή σε προσομοιώσεις οργανισμών και πρακτική άσκηση στο Υπουργείο Εξωτερικών.
