Της Μαριλίνας Γερασίμου,
Το μέγεθος του δημόσιου τομέα είναι ένα από τα παλαιότερα ζητήματα, που κάθε κυβέρνηση καλείται να διευθετήσει. Στα χρόνια της κρίσης και σε αυτά που ακολούθησαν, κατά βάση ακολουθήθηκε μια πολιτική συρρίκνωσης του δημόσιου τομέα καθώς για πολλούς το μέγεθός του αποτελεί μία από τις κύριες αιτίες του δημοσιονομικού προβλήματος που αντιμετωπίζει η χώρα μας τα τελευταία χρόνια.
Η μέτρηση του μεγέθους του δημόσιου τομέα, όμως, ενέχει πολλές δυσκολίες, οι οποίες πηγάζουν από την πολυπλοκότητα αλλά και τη μοναδικότητα των υπηρεσιών που το κράτος παρέχει στους πολίτες. Μια προσέγγιση υπολογισμού του μεγέθους του δημοσίου τομέα, είναι προφανώς με βάση τον αριθμό των ατόμων που απασχολούνται σε αυτόν. Εξετάζοντας αυτό το κριτήριο λοιπόν, σύμφωνα με τα μηνιαία στοιχεία απογραφής του Μητρώου Ανθρωπίνου Δυναμικού Ελληνικού Δημοσίου του Υπουργείου Εσωτερικών, ο συνολικός αριθμός του τακτικού προσωπικού των φορέων το Δεκέμβριο του 2019 ήταν 572.324 εργαζόμενοι. Και εδώ φτάνουμε στη διαπίστωση πως τελικά ο αριθμός των εργαζομένων δε φαίνεται να είναι τόσο μεγάλος όσο νομίζουμε.
Η αλήθεια είναι πως στο Ελληνικό Δημόσιο οι εργαζόμενοι δεν ξεπερνούν το μέσο όρο των εργαζομένων στον αντίστοιχο τομέα των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επομένως προς τι ο πόλεμος προς το Δημόσιο; Ένας δημόσιος τομέας, όμως, θα πρέπει να κρίνεται κυρίως βάσει της αποτελεσματικότητάς του, και εδώ είναι που τα προβλήματα ξεκινάνε στην περίπτωση του ελληνικού δημοσίου. Αυτό δηλαδή που πρέπει να εξετάζεται είναι η ποιότητα των υπηρεσιών που προσφέρονται από τις Δημόσιες Υπηρεσίες (όπως είναι για παράδειγμα οι μεταφορές, οι τηλεπικοινωνίες, η παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, η υγειονομική περίθαλψη και η εκπαίδευση), η ανεξαρτησία τους από πολιτικές πιέσεις, ο βαθμός γραφειοκρατίας, καθώς και η ποιότητα στη διαμόρφωση και εφαρμογή των αποφάσεων η οποία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την αξιοπιστία της κυβέρνησης στις δεσμεύσεις της.
Γενικότερα πρέπει να εξετάζεται το κατά πόσο οι υπηρεσίες αυτές εκπληρώνουν το σκοπό της ίδρυσης και λειτουργίας τους, καθώς όπως φαίνεται υπάρχει πλήθος υπηρεσιών και φορέων, οι οποίοι έχουν δημιουργηθεί εδώ και πολλά χρόνια και έκτοτε δεν έχει επανεξεταστεί η σκοπιμότητα ύπαρξης τους, ή η αναδιάρθρωσης τους. Η μείωση επομένως του μεγέθους του δημοσίου τομέα είναι μια λύση πιο εύκολη, αλλά λιγότερο αποτελεσματική από την πραγματική ανάγκη βελτίωσης της λειτουργίας του, η οποία για να πραγματοποιηθεί πρέπει να ληφθούν υπόψη και να διορθωθούν τα κακώς κείμενά του που δεν είναι και λίγα.
Γιατί ένας Δημόσιος τομέας του οποίου οι εργαζόμενοι είναι ελλιπώς καταρτισμένοι και πλήρως εξαρτημένοι από πολιτικά συμφέροντα, που οι υπηρεσίες του ιδρύονται με σκοπό την επανεκλογή του εισηγητή της ίδρυσεώς τους και όχι την εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος και που η γραφειοκρατία καθιστά αδύνατη την οποιαδήποτε ατομική πρωτοβουλία, δεν μπορεί παρά να είναι τροχοπέδη στην εξέλιξη του κράτους. Και το μεγαλύτερο λάθος είναι η αντιμετώπισή του ως του καλύτερου και πιο βολικού εργοδότη που δεν έχει απαιτήσεις, αλλά είναι πάντα κάτι παραπάνω από εντάξει στις δικές του υποχρεώσεις απέναντι στους εργαζομένους του.
Όλα τα στοιχεία λοιπόν δείχνουν ότι η «επανίδρυση» του κράτους είναι μια αναγκαιότητα. Για να γίνει όμως, απαιτεί συστηματική καταγραφή των υπηρεσιών και των φορέων, των πόρων και του προσωπικού που απασχολούν και του τι ακριβώς κάνουν, προκειμένου να επιτευχθεί και μια συνολική επανεκκίνηση της οικονομίας σε νέες βάσεις για τον ιδιωτικό τομέα, καθώς είναι γεγονός πως αυτή τη στιγμή η λειτουργία του Δημοσίου Τομέα εξακολουθεί να εμποδίζει και να υπονομεύει την ανάπτυξη των επιχειρήσεων.
Το κράτος οφείλει να αντιληφθεί τους περιορισμούς και τα προβλήματα που μια κακοστημένη κρατική μηχανή δημιουργεί σε μια ιδιωτική επιχείρηση, η οποία κατά την εκκίνηση της πρέπει να καταφέρει να περάσει από το τεράστιο φράγμα της γραφειοκρατίας που απαιτείτε για την επίτευξη της. Δεν είναι τυχαίο ότι η γραφειοκρατία αναφέρεται ακόμα και από τους ξένους επενδυτές ως ένα από τα βασικότερα εμπόδια στην προσέλκυση νέων επενδύσεων στη χώρα μας. Η αναποτελεσματικότητα του Δημοσίου Τομέα δηλαδή, δεν επηρεάζει μόνο τη λειτουργία του κρατικού μηχανισμού αλλά το σύνολο της οικονομικής και επιχειρηματικής ζωής της χώρας. Το γενικότερο συμπέρασμα, όμως, είναι ότι δεν είναι το μέγεθος του δημόσιου τομέα που ενοχλεί. Είναι το χαμηλό εκπαιδευτικό επίπεδο του προσωπικού του που ενοχλεί. Είναι η χαμηλή αποτελεσματικότητά του που ενοχλεί. Το πόσο εμποδίζει τη λειτουργία του ιδιωτικού τομέα είναι αυτό που ενοχλεί.
Γεννημένη το 2001 στην Αθήνα, είναι φοιτήτρια της Νομικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Μεγαλύτερο πάθος της είναι οι αντιλογίες και ένα πράγμα που δε θα μπορούσε να λείπει από τη ζωή της είναι τα ταξίδια. Μετράει συμμετοχές σε μοντέλα προσομοιώσεων και διεθνή συνέδρια, ενώ στο κέντρο των ενδιαφερόντων της βρίσκονται η μουσική, η τέχνη και τα πολιτικά και κοινωνικά θέματα.
