Της Ελένης Φαραντάκη,
Για ένα τεράστιο κομμάτι του πληθυσμού, τα social media είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας. Σύμφωνα με τη Statista (statista.com), το 2019 καταγράφηκαν 2,95 δισεκκατομύρια χρήστες κοινωνικών δικτύων παγκοσμίως, ενώ το Facebook, μόνο, είχε πάνω από 2,6 δισεκκατομύρια μηνιαίους χρήστες το πρώτο τρίμηνο του 2020. Με πλήθος δυνατοτήτων και τρόπων δημιουργίας περιεχομένου που παρέχεται στους χρήστες και κυρίως με την παροχή τού προνομίου τής άμεσης ελεύθερης έκφρασης απόψεων και της επικοινωνίας μέσα στα online κοινωνικά δίκτυα, εύλογα θα αναρωτιόταν κανείς: Η συμπεριφορά μας μέσα στα social media κατά πόσο αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα;
Φαινομενικά, η απάντηση μοιάζει απλή: φυσικά, η συμπεριφορά μας και η αλληλεπίδρασή μας με τους άλλους μέσα στα κοινωνικά δίκτυα είναι ο κατοπτρισμός τής προσωπικότητάς μας. Την πρόταση αυτή επιβεβαιώνει και μια έρευνα του Τμήματος Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου του Τέξας (“Manifestations of Personality in Online Social Networks: Self-Reported Facebook-Related Behaviorsand Observable Profile Information”, 2011), στην οποία οι χρήστες κοινωνικής δικτύωσης εξετάστηκαν με βάση τα πέντε χαρακτηριστικά γνωρίσματα της προσωπικότητας του «Μοντέλου των 5 παραγόντων», -εξωστρέφεια, ευσυνειδησία, συνεργατικότητα, νευρωτισμός και διάθεση για νέες εμπειρίες- και διαπιστώθηκε από την ερευνητική ομάδα ότι, πράγματι, ο τρόπος με τον οποίο φερόμαστε μέσα στις διαδικτυακές κοινότητες μαρτυρά τα στοιχεία τού χαρακτήρα μας και τη συμπεριφορά μας και έξω από αυτές.
Αυτή η πραγματικότητα όμως, μερικές φορές δεν μοιάζει καθόλου ευχάριστη. Ο λόγος; Εξηγείται παρακάτω…
Πιθανόν πολλοί θα έχετε δει, ίσως και να έχετε συμμετάσχει θέλοντας και μη, σε διάφορους διαδικτυακούς διαπληκτισμούς. Οι άνθρωποι, νιώθοντας ασφαλείς ευρισκόμενοι πίσω από μια οθόνη, εκφράζονται στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, συχνά πλέον, με τον χειρότερο τρόπο και με μεγάλη ευκολία, χυδαιολογώντας, προσβάλλοντας, ευχόμενοι κατάρες, θανάτους και τα συναφή, έναντι άλλων ανθρώπων και όλα αυτά χωρίς ίχνος ντροπής και με περίσσιο θράσος και υπεροψία να τους κατακλύζει. Συνήθως τέτοιες συμπεριφορές εντοπίζονται κάτω από διάφορες αναρτήσεις δημοσίων προσώπων και μη, σε άρθρα και σε διάφορες άλλες αναρτήσεις σχετικές με ειδήσεις τής επικαιρότητας, όπου πολλοί έχουν την ευκαιρία να σχολιάσουν, παραθέτοντας την γνώμη τους για το εκάστοτε θέμα. Και εκεί ξεκινά το πρόβλημα…
Προς αποφυγή παρεξηγήσεων· εννοείται ότι η ελεύθερη έκφραση του λόγου είναι ένα θεμελιώδες δικαίωμα για όλους και είναι ιδιαίτερα σημαντικό το προνόμιο που μας έχει δοθεί, μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, να μπορούμε όλοι, ανεξαρτήτως θέσης, να εκφράσουμε δημόσια τη γνώμη μας και να αλληλεπιδράσουμε με άλλους, ανταλλάσσοντας απόψεις. Είναι, όμως, θράσος να χρησιμοποιείται το δικαίωμα αυτό, που σε πολλές περιπτώσεις κατακτήθηκε με αγώνες, απλώς και μόνο για να επιδείξουν τις μισαλλόδοξες, κακεντρεχείς και προσβλητικές απόψεις τους, με πρόφαση το «Δημοκρατία έχουμε, μπορώ να λέω ελεύθερα την άποψή μου!». Είναι τρομακτικό ότι αυτοί οι άνθρωποι –και δυστυχώς είναι πολλοί– δεν διστάζουν να σχολιάσουν και μάλιστα επώνυμα, γράφοντας τερατώδη πράγματα έναντι άλλων, σπέρνοντας το μίσος και την κακία. Τρομακτικό, γιατί το κάνουν απερίσκεπτα και με μεγάλη δόση φανατισμού. Τρομακτικό, γιατί στις μέρες μας αντί να εξαλείφεται το φαινόμενο, φαίνεται να γίνεται όλο και πιο έντονο. Τρομακτικό, γιατί είναι άνθρωποι της διπλανής πόρτας, άνθρωποι που ίσως συναναστρεφόμαστε στην καθημερινότητά μας και κατά τα άλλα μας φαίνονται συμπαθείς, μέχρι να έρθει η κουβέντα σε «σοβαρά θέματα» και να ακολουθήσει η παραφροσύνη! Τρομακτικό, σε σημείο που, προσωπικά, με κάνει να αναρωτιέμαι «Υπάρχει τόση κακία και τόσος παραλογισμός εκεί έξω! Που θα φτάσει αυτό πια; Αυτός είναι ο κόσμος;» Η καλοσύνη, η πνευματική διαύγεια, ο ορθολογισμός… Μοιάζουν πλέον άγνωστες λέξεις!
Σκεπτόμενοι τώρα το συμπέρασμα της παραπάνω έρευνας· αν η συμπεριφορά που έχουν οι άνθρωποι αυτοί στα social media είναι μια αντανάκλαση του πραγματικού τους χαρακτήρα, με τον οποίο αλληλεπιδρούν και στον μη-διαδικτυακό κόσμο; Είναι όλη αυτή η κακεντρέχεια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μια πραγματική αντανάκλαση της κοινωνίας; Πόσο μπορούμε να αντέξουμε μια τέτοια κοινωνία; Τις απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά, σας αφήνω να τις σκεφτείτε.
ΠΗΓΕΣ
- https://devcentral.f5.com/s/articles/does-social-media-reflect-society
- https://www.researchgate.net/publication/49774320_Manifestations_of_Personality_in_Online_Social_Networks_Self-Reported_Facebook-Related_Behaviors_and_Observable_Profile_Information
- https://www.statista.com/statistics/278414/number-of-worldwide-social-network-users/
- https://www.statista.com/statistics/264810/number-of-monthly-active-facebook-users-worldwide/
Γεννήθηκε στα Χανιά το 1999. Είναι προπτυχιακή φοιτήτρια του τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κρήτης. Ασχολείται με τον εθελοντισμό, ως μέλος ενός μη κερδοσκοπικού - μη κυβερνητικού οργανισμού, ο οποίος έχει στόχο να ωθήσει τους νέους να δραστηριοποιηθούν στη νεοφυή επιχειρηματικότητα και την καινοτομία, ενισχύοντας το ελληνικό επιχειρηματικό οικοσύστημα. Της αρέσει να αποκτά συνεχώς νέες γνώσεις πάνω σε πολλά διαφορετικά αντικείμενα, ενώ τρέφει ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Επιστήμη της Αστρονομίας και της Ψυχολογίας, με έμφαση στο κομμάτι της αυτοβελτίωσης.
