Της Αλεξάνδρας Αναστασοπούλου,
Με την κλιματική αλλαγή να γίνεται όλο και περισσότερο αντιληπτή σε παγκόσμιο επίπεδο, γίνεται λόγος για τη βιωσιμότητα των μεγάλων βιομηχανιών και για το ποιο είναι το αποτύπωμά τους στο περιβάλλον. Στη μετά COVID-19 εποχή τα ζητήματα αυτά έχουν κερδίσει το παγκόσμιο ενδιαφέρον, καθώς η πανδημία συσχετίστηκε με την καταστροφή των φυσικών πόρων και την κλιματική αλλαγή. Η βιωσιμότητα στον χώρο της μόδας έχει εδώ και αρκετά χρόνια απασχολήσει ακτιβιστές και Μη Κερδοσκοπικούς Οργανισμούς και, λόγω των συνθηκών, κρίνεται επιτακτική η ανάγκη να υπάρξει μια μεταστροφή στον τρόπο που λειτουργεί η αλυσίδα της παγκόσμιας βιομηχανίας.
Δεν είναι τυχαίο που η παραγωγή των προϊόντων της μόδας πραγματοποιείται σε συγκεκριμένους τόπους και με συγκεκριμένο τρόπο. Αυτό σημαίνει ότι οι χώρες που αναλαμβάνουν αυτήν την παραγωγή όχι μόνο διαθέτουν φθηνό εργατικό δυναμικό που εξαθλιώνεται από τις συνθήκες εργασίας και τη χαμηλή αμοιβή, αλλά και χαρακτηρίζονται από απουσία σχετικής νομοθεσίας για την περιβαλλοντική ρύπανση που προκαλούν οι βιομηχανίες. Για τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα που επιβαρύνουν την υπερθέρμανση του πλανήτη, μόνο το 16% των αλυσίδων παρέχει επιστημονικά στοιχεία σχετικά με τον περιορισμό των ρύπων, η οποία προβλέπεται από τη Συμφωνία του Παρισιού για τη μείωση της θερμοκρασίας του πλανήτη κατά 2°C. Επίσης, δημοσιεύονται ανεπαρκή στοιχεία για την κατανάλωση του νερού στην παραγωγή, δεδομένης της παγκόσμιας κρίσης νερού που επικρατεί (Fashion Transparency Index, 2020).
Εκτός από την επιβάρυνση στο περιβάλλον κατά την παραγωγή, το αποτύπωμα των προϊόντων είναι ακόμη μεγαλύτερο αν συμπεριληφθούν στον απολογισμό τα βλαβερά χημικά που περιέχουν και τα συνθετικά υλικά από τα οποία είναι φτιαγμένα. Κάθε φορά που πλένεται στο πλυντήριο ένα τέτοιο ρούχο, μικροσκοπικά σωματίδια πλαστικού εισέρχονται στο σύστημα νερού και τελικά καταλήγουν στα βάθη της θάλασσας. Όσον αφορά τα χημικά όπως η φορμαλδεΰδη, που χρησιμοποιείται για την αποφυγή του τσαλακώματος των ρούχων, και ιδιαίτερα οι βαφές, μπορούν να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα υγείας στους ανθρώπους, αλλά και στο περιβάλλον, εξαιτίας της ακατάλληλης απόρριψής τους και οδηγώντας σε βλαβερά λύματα και μόλυνση του υδάτινου περιβάλλοντος.
Η εκμετάλλευση εις βάρος των χιλιάδων εργαζομένων των αλυσίδων είναι κάτι που δε μπορεί να αγνοηθεί και λόγω αυτού το Fashion Revolution, που είναι ένα παγκόσμιο κίνημα για τη βιωσιμότητα στη βιομηχανία της μόδας, προτρέπει τους καταναλωτές να θέσουν ερωτήματα στις αλυσίδες όπως: «ποιος φτιάχνει τα ρούχα μου;», «από τι είναι φτιαγμένα τα ρούχα μου;» και «τι είδους κόσμο θέλουμε να έχουμε μετά από αυτήν την κρίση;». Χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν η κατάρρευση ενός εργοστασίου στο Bangladesh, που αποτελεί τη δεύτερη χώρα μετά την Κίνα, υπεύθυνη για την παραγωγή των προϊόντων της δυτικής μόδας, όπου τραυματίστηκαν τουλάχιστον 2.500 άτομα και πάνω από 1.200 άτομα έχασαν τη ζωή τους. Και έτσι γεννήθηκε το hashtag #WhoMadeMyClothes, με την ίδρυση του Fashion Revolution από την Orsola de Castro με στόχο να ευαισθητοποιηθεί ο κόσμος σχετικά με αυτό το ζήτημα και να σταλεί ένα μήνυμα στις βιομηχανίες, απαιτώντας για περισσότερη διαφάνεια σχετικά με τις πρακτικές τους.
Πώς μπορεί, όμως, ο καθένας από εμάς να γίνει πιο ευσυνείδητος όσον αφορά τις αγορές του κι έτσι να συμβάλλει στην αλλαγή των καταναλωτικών συνηθειών που απαιτούν οι καιροί; Έχει επικρατήσει η άποψη ότι προκειμένου να μην ακολουθεί κανείς πιστά τις επιταγές της fast fashion βιομηχανίας, πρέπει να διαθέσει μεγαλύτερο ποσό από ό,τι συνήθως για ρούχα λιγότερο μοντέρνα και ελκυστικά. Είναι σίγουρο ότι τα ρούχα από μικρές επιχειρήσεις δε θα έχουν τις ανταγωνιστικές τιμές των πολυεθνικών αλυσίδων κι αυτό δεν έχει μεγάλη απήχηση στην κοινωνία με τη νοοτροπία: όσο περισσότερα τόσο το καλύτερο. Όμως, για μια βιώσιμη καταναλωτική συμπεριφορά οφείλουμε να σκεφτόμαστε πριν αγοράσουμε το κάθε κομμάτι, έτσι ώστε να περιορίσουμε τις αγορές μας. Με αυτόν τον τρόπο το κάθε κομμάτι στη γκαρνταρόμπα μας θα έχει μία ξεχωριστή αξία και θα αντιπροσωπεύει περισσότερο το στυλ μας, παρά ένα ακόμη trend που σύντομα θα φύγει από τη μόδα.
Επίσης, δίνοντας μεγαλύτερη αξία στα μικρά μαγαζιά που εγγυώνται την ηθική παρασκευή των προϊόντων τους όσον αφορά το ανθρώπινο δυναμικό και την επίδραση στο περιβάλλον, εναντιωνόμαστε στην αλόγιστη εκμετάλλευση των εργαζομένων και του περιβάλλοντος. Έτσι θα ασκηθεί πίεση και στις υπόλοιπες βιομηχανίες να υιοθετήσουν έναν πιο βιώσιμο τρόπο παραγωγής. Ένας άλλος τρόπος είναι να ψωνίζουμε από second-hand μαγαζιά ή ακόμη και να χαρίζουμε και να ανταλλάσσουμε ρούχα, αποφεύγοντας έτσι τις συσκευασίες και την επιπλέον επιβάρυνση στο περιβάλλον που έχουν τα καινούργια ρούχα. Τέλος, είναι πολύ σημαντικό να φερόμαστε με προσοχή στα ρούχα μας, να τα επιδιορθώνουμε όποτε είναι δυνατόν και έτσι να σταματήσουμε τον αέναο κύκλο της καταναλωτικής μανίας.
Κλείνοντας, ακόμα και στον τομέα της πολυτέλειας, ο Giorgio Armani στην ανοιχτή επιστολή του προς το WWD επισημαίνει την αναγκαιότητα για αλλαγή στον τρόπο και ρυθμό που η μόδα καταναλώνεται και αναφέρει πως η πανδημία έδωσε την αφορμή για να ξαναβρεί η μόδα τη χαμένη αυθεντικότητά της. Συμπερασματικά, ξεκινώντας από τον καθένα ξεχωριστά, έως τους μεγάλους οίκους μόδας και τις πολυεθνικές εταιρείες, είναι απαραίτητο να επιβραδυνθεί η άκρατη παραγωγή και κατανάλωση, έτσι ώστε να αλλάξει τους όρους της και να εξανθρωπιστεί στο βαθμό που απαιτούν οι καιροί μας.
Πηγές
- https://www.vogue.de/mode/artikel/who-made-my-clothes-orsola-de-castro
- https://wwd.com/fashion-news/designer-luxury/giorgio-armani-writes-open-letter-wwd-1203553687/
- https://www.fashionrevolution.org/about/transparency/
Κατάγεται από τους Γαργαλιάνους, Μεσσηνίας και σπουδάζει στην Ιατρική Σχολή Αθηνών. Ασχολείται με την αρθρογραφία σε ερασιτεχνικό επίπεδο και προσπαθεί έτσι να εκφράσει τις σκέψεις και τους προβληματισμούς της. Εκτός από αυτό, της αρέσει ιδιαίτερα το θέατρο και η φιλοσοφία, καθώς και η ενασχόληση με τη φύση και τις ξένες γλώσσες.
