Του Νικόλαου Ζερζελίδη,
Έχει αρνηθεί να δεχτεί ως σοβαρή την παγκόσμια απειλή του κορωνοϊού, που έχει προσβάλει περισσότερους από 700.000 Βραζιλιάνους και, συνολικά, 7.200.000 ανθρώπους και έχει προκαλέσει το θάνατο περισσότερων από 30.000 Βραζιλιάνων και 400.000 ανθρώπων. Έχει αποκαλέσει την αρρώστια μικρή γρίπη ή κρύωμα και έχει κατηγορήσει τα ΜΜΕ για διασπορά υστερίας γύρω από το συγκεκριμένο ζήτημα. Ο Ζαΐρ Μπολσονάρου, Πρόεδρος της Βραζιλίας, μιας από τις μεγαλύτερες πληθυσμιακά χώρες και μιας από τις ανερχόμενες οικονομίες στον κόσμο αποτελεί -ίσως- τον μοναδικό ηγέτη περιφερειακών δυνάμεων που υποβαθμίζει την κρισιμότητα της κρίσης του κορωνοϊού και του αντίκτυπού του στην παγκόσμια υγεία και οικονομία.
Ο αποκαλούμενος «Τραμπ των Τροπικών», έχει δηλώσει πως, ακόμα κι αν προσβληθεί από τον κορωνοϊό, δε θα είναι σε κίνδυνο, λόγω του ιστορικού του ως αθλητής. Έχει προτείνει την απομόνωση μόνο των ηλικιωμένων και των ατόμων με σοβαρά ιατρικά νοσήματα. Αντίκειται ένθερμα απέναντι στην ιδέα της επιβολής καραντίνας στη χώρα, στο κλείσιμο των επιχειρήσεων, σχολείων, δημόσιων υπηρεσιών και μεταφορών, οτιδήποτε, δηλαδή, παρεκκλίνει από την κανονικότητα. Η ιδιαίτερη αυτή στάση του τον έχει φέρει αντιμέτωπο με τοπικούς κυβερνήτες, συνεργάτες ακόμα και μέλη της ίδιας της κυβέρνησής του, που τάσσονται υπέρ της λήψης μέτρων επιβολής καραντίνας, κοινωνικής απομόνωσης και τήρησης των αποστάσεων που συνιστούν οι ειδικοί και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας. Μάλιστα, παρέβλεψε τις συστάσεις του πρώην -πλέον- Υπουργού Υγείας, Λουίς Ενρίκε Μεντέττα, να τεθεί ο ίδιος σε καραντίνα, όταν 20 μέλη της βραζιλιάνικης αποστολής στο ταξίδι του ίδιου στις ΗΠΑ βρέθηκαν θετικά στον κορωνοϊό. Σε μια κομματική συγκέντρωσή του, ο ίδιος δε δίστασε να προβεί σε χειραψίες και σε φωτογραφίες με υποστηρικτές του, μην τηρώντας, έτσι, τα προβλεπόμενα υγειονομικά μέτρα προστασίας.
Η υποβάθμιση της σοβαρότητας της απειλής του ιού και η στάση που κρατάει ο Μπολσονάρου τον έχει οδηγήσει σε ριζικές αποφάσεις απέναντι σε διαφωνούντες με τις πολιτικές του. Αρχικά, στα μέσα Απρίλη απέλυσε τον Υπουργό Υγείας Λουίς Ενρίκε Μαντέττα, ο οποίος ήταν ένθερμος υποστηρικτής της τήρησης των κοινωνικών αποστάσεων και της λήψης μέτρων επιβολής καραντίνας για την προστασία, τόσο των πολιτών όσο και του εύθραυστου υγειονομικού συστήματος της χώρας, προκειμένου το τελευταίο να ανταπεξέλθει στην πρόκληση της πανδημίας, χωρίς κάποια μέτρα να καθυστερήσουν τη μόλυνση όλο και περισσότερων ατόμων. Ο πρώην Υπουργός θεωρούσε πως η κρίση αυτή πρέπει να ληφθεί στα σοβαρά κι η απάντηση σε αυτή να βασιστεί στα όσο το δυνατόν καλύτερα επιστημονικά στοιχεία.
Ο Μπολσονάρου αντικατέστησε τον Μεντέττα με τον Νέλσον Τέϊκ, γιατρό και επιχειρηματία, με στενούς δεσμούς με πολλά από τα πιο σημαντικά νοσοκομεία της χώρας. Ο ίδιος, όμως, δεν έμεινε για πολύ στη θέση αυτή, καθώς παραιτήθηκε λόγω της άρνησής του να υποστηρίξει πως η χλωροκίνη μπορεί να διαθέτει θεραπευτικές ιδιότητες απέναντι στον κορωνοϊό, καθώς δεν είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο, κάτι που, αντίθετα, υποστηρίζει ο Μπολσονάρου. Παράλληλα, σύμφωνα με την τελευταία δημοσκόπηση στη χώρα από την IDEIA Big Data, μια από τις μεγαλύτερες εταιρείες δημοσκοπήσεων της Βραζιλίας, μόνο το 33% των Βραζιλιάνων επικροτεί τις ενέργειες του Προέδρου κατά τη διάρκεια της κρίσης του κορωνοϊού, όταν το 74% των πολιτών τάσσεται υπέρ της στάσης του Πρώην Υπουργού Υγείας, Μαντέττα. Μάλιστα, στη Βραζιλία για ένα διάστημα 3 εβδομάδων, η θέση του Υπουργού Υγείας έμεινε κενή κι ο Μπολσονάρου διόρισε πρόσφατα έναν στρατιωτικό στο εν λόγω αξίωμα, κίνηση που αντίκειται στην ιδέα της τεχνοκρατικής κυβέρνησης που προωθεί ο ίδιος ο Μπολσονάρου.
Παράλληλα, με τις εξελίξεις αυτές, μπορούμε να διαπιστώσουμε πως οι κινήσεις του εν μέσω κορωνοϊού φανερώνουν τα ιδεολογικά του κίνητρα, απόρροια του λαϊκισμού που χαρακτηρίζει τον Μπολσονάρου και άλλους ηγέτες χωρών παγκοσμίως. Οι ακροδεξιοί λαϊκιστές ηγέτες, αρχικά, τείνουν να αμφισβητούν και να κακολογούν τις επιστημονικές συστάσεις, την παγκόσμια συνεργασία και τις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, όσον αφορά την απειλή του κορωνοϊού. Ακόμα και υπό την παγκόσμια εμβέλεια της υγειονομικής αυτής απειλής, οι λαϊκιστές κι ακραίοι πολιτικοί εκμεταλλεύονται την πανδημία, προκειμένου να επιτύχουν πολιτικούς στόχους τους. Στην περίπτωση του Μπολσονάρου, ο ίδιος υποτιμά τη σοβαρότητα της κατάστασης, λόγω του αντικτύπου που θα μπορούσαν να είχαν πιθανά μέτρα προστασίας και επιβολής καραντίνας στην ασταθή οικονομία της χώρας. Επίσης, στηρίζεται σε μια τοπική μυθοπλασία σχετικά με τη σημαντικότητα του στρατού, ως οργάνου που συμβάλλει στη διατήρηση της τάξης και στην αντιμετώπιση του κορωνοϊού. Ο Μπολσονάρου, λόγω του στρατιωτικού ιστορικού του, ως αλεξιπτωτιστής στον βραζιλιάνικο στρατό, στηρίζεται στον στρατό ως παράγοντα επίλυσης προβλημάτων στη χώρα.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο Αντιπρόεδρος της χώρας, πρώην Στρατηγός Χάμιλτον Μοουράου (Hamilton Mourão), ισχυρός σύμμαχος του Προέδρου , αποτελεί μια ηχηρή προσωπικότητα στους κόλπους των ενόπλων δυνάμεων, που επαινούσε τον ρόλο της στρατιωτικής δικτατορίας που επικρατούσε στη χώρα την περίοδο 1964-1985. Στο Υπουργικό Συμβούλιο της κυβέρνησης Μπολσονάρου, ενεργά και απόστρατα μέλη των ενόπλων δυνάμεων καλύπτουν 9 από τις 22 υπουργικές θέσεις, κάτι που δίνει στον βραζιλιάνικο στρατό και τις βραζιλιάνικες ένοπλες δυνάμεις ευρύ φάσμα εξουσιών σε ζητήματα δημοσιονομικής πολιτικής, ανάπτυξης και αντιμετώπισης του κορωνοϊού. Ο αυξημένος ρόλος του στρατού επί κυβέρνησης Μπολσονάρου, αντίκειται στις προεκλογικές δηλώσεις του για μια τεχνοκρατική κυβέρνηση. Ο ενισχυμένος ρόλος του στρατού δε θα πρέπει, εντούτοις, να θεωρηθεί ως προάγγελος της επιβολής μιας νέας δικτατορίας στη χώρα, εν έτει 2020 και εν μέσω μιας παγκόσμιας πανδημίας. Παράλληλα, ο Μπολσονάρου προβαίνει σε διάφορες κινήσεις προκειμένου να αποσπάσει την προσοχή της κοινής γνώμης από τον κορωνοϊό, ακόμα και σε σημείο που κάτι τέτοιο πλήττει τη δημόσια εικόνα του. Τον προηγούμενο μήνα, απέλυσε τον αρχηγό της ομοσπονδιακής αστυνομίας, Μαουρίσιο Βαλέϊσου (Maurício Valeixo), γιατί εξέταζε υπόθεση διαφθοράς που ενέπλεκε τους γιους του Προέδρου Μπολσονάρου, γεγονός που αποτέλεσε την αιτία παραίτησης του Υπουργού Διακαιοσύνης, Μόρο, σεβαστού από την κοινή γνώμη της Βραζιλίας, λόγω του ρόλου του ως Εισαγγελέα στις πρόσφατες υποθέσεις διαφθοράς που εμπλέκονταν Βραζιλιάνοι πολιτικοί.
Ο Μπολσονάρου, λοιπόν, συμπεριφέρεται με όρους λαϊκισμού: δημιουργία μιας αδιαμφισβήτητης προσωπικότητας στο εσωτερικό της χώρας, τάση για δημαγωγία και απαξίωση πολιτικών αξιών, κανόνων και θεσμών, καθώς και έλλειψη υπακοής σε οποιοδήποτε πολιτικό και οικονομικό δόγμα. Η κρίση του κορωνοϊού αποτελεί μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για πολλούς ακροδεξιούς λαϊκιστές πολιτικούς να εκμεταλλευτούν το πολιτικό momentum και την πανδημία για δικά τους πολιτικά οφέλη, όπως συμβαίνει στην Ισπανία, την Ιταλία, τη Γερμανία, την Ιταλία και τη Γαλλία, όπου τα ακροδεξιά κόμματα υποστηρίζουν το παρατεταμένο κλείσιμο των συνόρων, προκειμένου να ανακόψουν οποιαδήποτε ελπίδα εισροής μεταναστών από άλλες χώρες, ιδίως προσφύγων. Στην περίπτωση του Μπολσονάρου, αποτελεί ευκαιρία επιβεβαίωσης και ενδυνάμωσης του ρόλου του στρατού στην επιβολή της τάξης και των νόμων. Η προσπάθεια μυθοποίησης του στρατού στη Βραζιλία από τον Μπολσονάρου αποτελεί μια αμφιλεγόμενη πρακτική από τον Πρόεδρο της Βραζιλίας, μα η υποστήριξή του από πολλούς αποτελεί ένα αξιοσημείωτο στοιχείο στην προσπάθεια υποτίμησης της σοβαρότητας της κρίσης του κορωνοϊού σε υγειονομικό, οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο.
Είναι διεθνολόγος, 26 χρονών και κατάγεται από το Κιλκίς. Απόφοιτος του τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς. Κατά τη διάρκεια των προπτυχιακών του σπουδών, συμμετείχε σε πολυάριθμα συνέδρια-προσομοιώσεις διεθνών και ευρωπαϊκών θεσμών τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Έκανε πρακτική στη Διεθνή Αμνηστία στην Αθήνα αλλά και δύο προγράμματα Εράσμους για σπουδές και εθελοντισμό στην Τσεχία και στην Πορτογαλία αντίστοιχα. Τον Ιούνιο του 2019 ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές του σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Λέιντεν της Ολλανδίας στις Πολιτικές Επιστήμες με εξειδίκευση στον Εθνικισμό, στις Εθνοτικές Συγκρούσεις και την Ανάπτυξη. Μιλάει 5 ξένες γλώσσες. Αυτή την περίοδο υπηρετεί τη στρατιωτική του θητεία στο Πυροβολικό Σώμα του Ελληνικού στρατού.
