Της Κατερίνας Χομπίτη,
Ο 21ος αιώνας λειτούργησε ως καταπέλτης για τη θεσμοθέτηση των δικαιωμάτων των ομοφυλόφιλων ζευγαριών. Από το 2001 –όταν η Ολλανδία έγινε η πρώτη χώρα στον κόσμο που νομιμοποίησε τον γάμο μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου– είκοσι εννέα ακόμη χώρες στον κόσμο έχουν νομιμοποιήσει τον γάμο ανάμεσα σε ομοφυλόφιλους. Οι περισσότερες από αυτές τις χώρες βρίσκονται στην Ευρώπη και την Αμερική. Ωστόσο, η Taiwan έγραψε ιστορία το 2019, όταν έγινε η πρώτη Ασιατική χώρα που ψήφισε νόμους για την ισότητα όλων στο δικαίωμα του γάμου. Η κατάκτηση του δικαιώματος αυτού στα περισσότερα κράτη ήταν το αποτέλεσμα πολλών δεκαετιών που η ισότητα έμοιαζε με άπιαστο όνειρο, δικαστικών διαμαχών και ακτιβιστών που πάλεψαν με απαράμιλλο θάρρος για την ισότητα. Αντίστοιχα ήταν και τα γεγονότα που συνέβησαν στις ΗΠΑ μέχρι τον Ιούνιο του 2015, όταν το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ αποφάσισε ότι η απαγόρευση του γάμου σε άτομα του ίδιου φύλου είναι αντισυνταγματική, νομιμοποιώντας με αυτόν τον τρόπο τον γάμο ανάμεσα σε ομόφυλα ζευγάρια σε όλες τις πολιτείες των ΗΠΑ.
Την ιστορική νύχτα του Ιουνίου του 1969 ξέσπασαν ταραχές στο Stonewall Inn, ένα μπαρ στη Νέα Υόρκη, το οποίο αποτελούσε καταφύγιο για τη LGBT κοινότητα της περιοχής. Όταν αστυνομικοί εισέβαλαν –συχνό φαινόμενο για την εποχή– μέλη της LGBT κοινότητας αποφάσισαν να αντισταθούν, πυροδοτώντας μια εξέγερση που θα ξεκινούσε μια νέα εποχή αντίστασης και επανάστασης. Έναν χρόνο μετά από αυτά τα γεγονότα και την ανάληψη δράσης από το κίνημα για τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων, ένα ομόφυλο ζευγάρι υπέβαλε αίτηση για άδεια γάμου στη Minnesota, όμως η αίτηση απορρίφθηκε επειδή ήταν άτομα του ίδιου φύλου. Το ζευγάρι άσκησε έφεση στο κρατικό Ανώτατο Δικαστήριο αλλά έλαβε την ίδια απάντηση. Σύντομα, άσκησαν εκ νέου έφεση, όμως το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ αρνήθηκε να ακούσει την υπόθεση διότι δεν υπήρχε ένα ουσιαστικό ομοσπονδιακό ερώτημα. Με αυτόν τον τρόπο, οι αποφάσεις για τους γάμους ομόφυλων ζευγαριών αφέθηκαν στην κρίση της εκάστοτε πολιτείας και κάθε αίτηση που έγινε εκείνα τα χρόνια απορρίφθηκε.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1980 άρχισαν να γίνονται κάποια βήματα. Το 1989 στο San Francisco εκδόθηκε ένα διάταγμα, σύμφωνα με το οποίο θα δίνονταν στα ομόφυλα και στα άγαμα ετερόφυλα ζευγάρια κάποια οφέλη. Όμοια, η Περιφέρεια της Columbia εξέδωσε έναν νόμο που επέτρεπε στα ζευγάρια ίδιου φύλου να εγγραφούν ως σύντροφοι, κερδίζοντας σημαντικές παροχές. Το 1993 το Ανώτατο Δικαστήριο της Χαβάης, για πρώτη φορά, αποφάσισε ότι η απαγόρευση του γάμου ομοφυλόφιλων ενδέχεται να παραβιάζει τη ρήτρα Ίσης Προστασίας του κρατικού Συντάγματος. Μετά την απόφαση του Δικαστηρίου της Χαβάης, οι πολέμιοι του δικαιώματος του γάμου των ομοφυλόφιλων προχώρησαν σε αντίποινα. Το 1996 το Κογκρέσο ψήφισε τον νόμο Defense of Marriage Act (DOMA), τον οποίο υπέγραψε και ο Πρόεδρος Bill Clinton. Ο ίδιος δήλωσε: «Κατά τη διάρκεια της ζωής μου, αντιτίθεμαι σθεναρά σε κάθε είδους διάκριση, συμπεριλαμβανομένης της διάκρισης εναντίον ομοφυλόφιλων Αμερικανών. […] Ο νόμος επιβεβαιώνει το δικαίωμα κάθε πολιτείας να καθορίζει τη δική του πολιτική όσον αφορά τον γάμο του ίδιου φύλου και διευκρινίζει για σκοπούς του ομοσπονδιακού νόμου τη λειτουργική έννοια των όρων «γάμος» και «σύζυγος». […] Θέλω, επίσης, να καταστήσω σαφές σε όλους ότι η θέσπιση αυτής της νομοθεσίας δεν πρέπει[..] να νοείται ότι παρέχει δικαιολογία για διακρίσεις, βία ή εκφοβισμό εναντίον οποιουδήποτε ατόμου βάσει του σεξουαλικού προσανατολισμού». Ο νόμος DOMA δεν απαγόρευε τον γάμο στα ομόφυλα ζευγάρια, αλλά διευκρίνιζε ότι μόνο τα ετερόφυλα ζευγάρια μπορούσαν να λάβουν ομοσπονδιακά οφέλη γάμου.
Παρ’ όλα αυτά, την επόμενη δεκαετία σημειώθηκε μεγάλη πρόοδος. Το 2003 η Μασαχουσέτη έγινε η πρώτη πολιτεία που νομιμοποίησε τον γάμο για τα ομόφυλα ζευγάρια, όταν το Ανώτατο Δικαστήριο στην υπόθεση Goodridge v. Department of Public Health έκρινε ότι οι ομοφυλόφιλοι έχουν το δικαίωμα να παντρευτούν. Στις 17 Μαΐου 2004 η πολιτεία ξεκίνησε να εκδίδει τις άδειες γάμου. Εκείνη την εποχή, η Γερουσία απέρριψε μια συνταγματική τροποποίηση –υποστηριζόμενη από τον Πρόεδρο Bush– που θα απαγόρευε τον γάμο ατόμων του ίδιου φύλου σε όλη τη χώρα.
Ορόσημο για τον γάμο ατόμων του ίδιου φύλου αποτέλεσε η υπόθεση Obergefell v. Hodges του 2015. Η υπόθεση αφορούσε αρκετά ομόφυλα ζευγάρια, τα οποία μήνυσαν τις πολιτείες τους (Ohio, Michigan, Kentucky και Tennessee) για την απαγόρευση του γάμου ομοφυλόφιλων και για τη μη αναγνώριση τέτοιων γάμων που πραγματοποιήθηκαν κάπου αλλού. Οι ενάγοντες υποστήριξαν ότι οι νόμοι αυτοί παραβίαζαν τη ρήτρα Ίσης Προστασίας και τη ρήτρα Δέουσας Διαδικασίας της 16ης Τροποποίησης. Η υπόθεση παραπέμφθηκε στο Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ. Ο συντηρητικός Δικαστής Anthony Kennedy μαζί με τους Δικαστές Ruth Bader Ginsburg, Stephen Breyer, Sonia Sotomayor και Elena Kagan αποφάσισαν –με 5 ψήφους υπέρ και 4 κατά– τη νομιμοποίηση του γάμου ατόμων του ίδιου φύλου σε όλη τη χώρα. «Δε μπορεί πλέον να απορριφθεί αυτή η ελευθερία […]», έγραψε ο δικαστής Anthony M. Kennedy για την πλειοψηφία στην ιστορική απόφαση. Ο Πρόεδρος Barack Obama ανέφερε ότι η απόφαση ήταν μια νίκη για την Αμερική και είπε χαρακτηριστικά: «Όταν όλοι οι Αμερικανοί αντιμετωπίζονται ως ίσοι, είμαστε όλοι πιο ελεύθεροι».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Stonewall Riots, HISTORY, https://www.history.com/topics/gay-rights/the-stonewall-riots
- Defense of Marriage Act, Encyclopedia Britannica, https://www.britannica.com/topic/Defense-of-Marriage-Act
- Syllabus on Obergefell ET AL. v. Hodges, Supreme Court (official website), https://www.supremecourt.gov/opinions/14pdf/14-556_3204.pdf
- President’s statement on DOMA, https://www.cs.cmu.edu/afs/cs/user/scotts/ftp/wpaf2mc/clinton.html
- Supreme Court Ruling Makes Same-Sex Marriage a Right Nationwide, The New York Times, https://www.nytimes.com/2015/06/27/us/supreme-court-same-sex-marriage.html
- Gay Marriage, HISTORY, https://www.history.com/topics/gay-rights/gay-marriage
Γεννήθηκε το 1999 στο Ρέθυμνο Κρήτης. Σπουδάζει στο τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών του Πάντειου Πανεπιστημίου και ομιλεί Αγγλικά και Γερμανικά. Παρακολουθεί σεμινάρια και έχει συμμετάσχει σε μοντέλα προσομοίωσης διεθνών οργανισμών. Στον ελεύθερό της χρόνο ασχολείται με τον εθελοντισμό.
