10 C
Athens
Δευτέρα, 23 Δεκεμβρίου, 2024
ΑρχικήIn MemoriamIn Memoriam: Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Β'

In Memoriam: Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Β’


Του Άγγελου Μεταλλίδη,

Ο Μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χρυσόστομος Β’ υπήρξε θεολόγος, εθνικός αγωνιστής ενώ επίσης ήταν φίλος και στενός συνεργάτης του Ίωνα Δραγούμη. Γεννήθηκε το 1880 στο Αϊδίνιο της Μικράς Ασίας. Πατέρας του ήταν ο Σταύρος Χατζησταύρου και μητέρα του η Κυριακή Πέτρου. Η οικογένειά του είχε ρίζες στην οικογένεια του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη. Νέος ακόμα μετακόμισε στη Σάμο για να φοιτήσει στο Πυθαγόρειο Γυμνάσιο. Όσο ακόμα ήταν μαθητής εκεί, επέλεξε να καταταγεί στον ελληνικό στρατό και να πολεμήσει στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897. Όμως λόγω της ηλικίας του δεν έγινε δεκτός. Έτσι λοιπόν επέστρεψε στη Σάμο και ολοκλήρωσε την εκπαίδευσή του στο Πυθαγόρειο Γυμνάσιο, από το οποίο αποφοίτησε με βαθμό άριστα. Μετά το Γυμνάσιο έδωσε εισαγωγικές εξετάσεις για να μπει στην ιερατική σχολή, όπου και τελικά κατάφερε να φοιτήσει. Το 1902 αποφοίτησε από την Ιερατική Σχολή της Χάλκης ως αριστούχος.

Χειροτονήθηκε Διάκονος το 1902 από τον Μητροπολίτη Δράμας Άγιο Χρυσόστομο. Όσο ήταν διάκονος στην Δράμα ξέσπασε ο Μακεδονικός αγώνας. Τότε κατάφερε να παίξει σημαντικό ρολό στις εξελίξεις στην περιοχή της Ανατολικής Μακεδονίας. Στο πλαίσιο της εθνικής του δράσεως στην περιοχή της Μακεδονίας, ασχολήθηκε με αρχαιολογικές έρευνες και διέσωσε ανέκδοτες Ελληνικές και Λατινικές επιγραφές, πράξη για την οποία τιμήθηκε με την απονομή του διπλώματος του μέλους της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας. Όταν ο Παύλος Μελάς πέθανε ανέλαβε ο ίδιος μυστικές επαφές για τη δημιουργία της τοπικής Επιτροπής Αμύνης με στόχο να μπορέσει να οργανωθεί ένοπλης δράσης. Η δράση του όμως έγινε γνώστη και για 4 χρόνια φυλακίστηκε στο τουρκικό στρατοδικείο της Θεσσαλονικης. Κατάφερε όμως με τη βοήθεια του Πατριαρχείου να ξεφύγει και ακολούθησε μεταπτυχιακές σπουδές στη Λοζάνη από όπου επανήλθε το 1908, μετά την επανάσταση των Νεότουρκων και τη γενική αμνηστία. Το έτος 1910 ο Μητροπολίτης Δράμας Χρυσόστομος Καλαφάτης μετατίθεται στη Μητρόπολη Σμύρνης και τον ακολουθεί ο αρχιδιάκονος Χρυσόστομος. Το 1911 εκπροσώπησε τη Μητρόπολη Σμύρνης στο συνέδριο της «Παγκόσμιας Χριστιανικής Φοιτητικής Ομοσπονδίας» στο Βεβέκ της Κωνσταντινουπόλεως και στις 15 Οκτωβρίου του ίδιου χρόνου εκφώνησε τον επιμνημόσυνο λόγο, στο μνημόσυνο του δολοφονηθέντος από όργανα του τουρκικού κομιτάτου, μητροπολίτη Γρεβενών Αιμιλιανού Λαζαρίδη.

Στις 16 Μαρτίου του 1913 εκλέχθηκε Μητροπολίτης της Φιλαδέλφειας, μιας από τις επτά Εκκλησίες της Αποκαλύψεως. Μάλιστα η περιοχή αυτή ήταν ιδιαίτερα σημαντική αλλά και επικίνδυνη, καθώς ο τουρκικός πληθυσμός υπερτερούσε του ελληνικού. Την ίδια εποχή υπήρξε μέλος της μυστικής «Εθνικής Οργανώσεως» του Ίωνα Δραγούμη. Παράλληλα είχε οριστεί πρόεδρος της Ελληνοαρμενικής επιτροπής συνεργασίας και αλληλεγγύης. Όταν ξέσπασε ο Α’ παγκόσμιος πόλεμος οι Τούρκοι μετέφεραν Έλληνες των παραλίων της Μικράς Ασίας υπό συνθήκες διωγμού στην ενδοχώρα της Ανατολίας. Επειδή απείλησε την Τουρκία ότι θα ανάφερε στις δυτικές δυνάμεις τις βιαιότητές της, καταδικάστηκε από τους Τούρκους ερήμην εις θάνατον, με κατασκευασμένες κατηγορίες. Ωστόσο, η ποινή του δεν εκτελέστηκε υστέρα από παρέμβαση των μεγάλων δυνάμεων. Στις 19 Φεβρουαρίου 1919 μετατέθηκε από το Οικουμενικό Πατριαρχείο και τοποθετήθηκε στη δεύτερη κατά σειρά μετά την Κωνσταντινούπολη, Μητρόπολη Εφέσου. Αργότερα ως Αποκρισάριος του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην Αθήνα, αγωνίστηκε για την περίθαλψη των προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής. Ο Βενιζέλος του ανέθεσε μάλιστα τη σύνταξη καταλογών και εγγραφών των βιαιοτήτων των Τούρκων σε περίπτωση που χρειαζόταν να αποδειχθεί σε κάποια σύσκεψη με τις μεγάλες δυνάμεις. Στις 7 Οκτωβρίου 1924 μετατέθηκε στη Μητρόπολη Καβάλας, που μόλις είχε συσταθεί με έδρα την πόλη της Καβάλας, Μητρόπολη που το 1930 μετονόμασε σε Φιλίππων & Νεαπόλεως.

Κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο πρωτοστάτησε στην ενίσχυση του μετώπου και οργάνωσε στα μετόπισθεν τάγματα εθελοντών. Ως πρόεδρος του Ερυθρού Σταυρού στο νομό Καβάλας, φρόντισε για την εκπαίδευση εθελοντριών που πλαισίωσαν πολεμικά νοσοκομεία. Συμμετείχε επίσης και στην Εθνική Αντίσταση και κατάφερε να αποκρύψει ενοχοποιητικά στοιχεία τόσο για τον εαυτό του, αλλά και για αρκετούς ακόμα αγωνιστές. Όσον αφορά όμως τον ίδιο, τέθηκε υπό διαρκή παρακολούθηση από τους Γερμανούς. Το 1963 εξελέγη με σχεδόν απολυτή πλειοψηφία από τη Σύνοδο της Ιεραρχίας Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος για να ηγηθεί της εκκλησίας, η οποία την εποχή αυτή δεν βρισκόταν σε καθόλου καλή κατάσταση. Κατά τη θητεία του έγινε προσπάθεια προσέγγισης και διαλόγου της ορθόδοξης με την καθολική εκκλησία. Στις 28 Απριλίου 1967, την ημέρα της Μεγάλης Παρασκευής, κατά την περιφορά του Επιταφίου, ο Χρυσόστομος λιποθύμησε. Πιθανή αίτια ήταν, καρδιακό επεισόδιο. Του ζητήθηκε να υποβάλει την παραίτησή του, αλλά αρνήθηκε ενώ παρέμεινε στο νοσοκομείο περισσότερο από ένα μήνα.

Στις 13 Μαΐου 1967 ο Χρυσόστομος αντικαταστάθηκε και ιδιώτευσε με τον τίτλο του «πρώην Αθηνών και Πάσης Ελλάδος». Στις 28 Μαΐου 1968 εισήχθη με γαστρορραγία στο νοσοκομείο «Ερυθρός Σταυρός» στην Αθήνα. Απεβίωσε στις 9 Ιουνίου μετά από λίγες μέρες νοσηλείας.


TA ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΡΘΡΑ

Άγγελος Μεταλλίδης
Άγγελος Μεταλλίδης
Είναι προπτυχιακός φοιτητής του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ. Γεννήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 1998 και μεγάλωσε στην Καλαμαριά του νομού Θεσσαλονίκης. Τα επιστημονικά του ενδιαφέροντα εντάσσονται στο χώρο της πολιτικής ιστορίας του νέου ελληνικού κράτους και στην διαμόρφωση των πολιτικών θεσμών και ιδεολογιών της νεότερης και σύγχρονης Ελλάδας.