Της Αιμηλίας Μπέλμπα,
Τι κάνει έναν καλλιτέχνη σπουδαίο; Και πιο συγκεκριμένα, τι κάνει έναν ηθοποιό σπουδαίο; Για αρκετές δεκαετίες αυτό ήταν η ικανότητά του να μαγεύει το κοινό με την ερμηνεία του, που όπως είχε πει η Μπέτι Ντέιβις πρέπει να είναι “larger than life”. Όμως, με τα χρόνια και την εξέλιξη του κινηματογράφου οι θεατές ήθελαν κάτι πιο προσιτό, κάτι πιο κοντά σε εκείνους κι έτσι εκτός από τη θεματολογία των ταινιών, που άρχισε να περιστρέφεται γύρω από πιο καθημερινά πρόσωπα, άλλαξε και ο τρόπος που προσέγγιζαν οι ηθοποιοί τους ρόλους τους. Ο Ρώσος θεατρικός σκηνοθέτης, Κονσταντίν Στανισλάφσκι, ήταν ο πρώτος που είχε προσπαθήσει να δείξει στους ηθοποιούς του έναν τρόπο να προσεγγίζουν τους ρόλους τους πιο ρεαλιστικά, χρησιμοποιώντας τη δική τους συναισθηματική μνήμη, για να χτίσουν τον χαρακτήρα τους. Αυτό που σήμερα λέγεται “method acting” και κάποιοι από τους σύγχρονους ηθοποιούς που το χρησιμοποιούν είναι ο Ντάνιελ Ντέι Λίουις, ο Τζάρεντ Λέτο και ο μακαρίτης πλέον Χιθ Λέτζερ.
Βέβαια, και ο ίδιος σύντομα κατάλαβε ότι πολλές φορές οι ηθοποιοί έφταναν μέχρι και το σημείο της υστερίας και προσπάθησε να βελτιώσει όσο γινόταν τη μέθοδό του. Από την άλλη, ο Λι Στράσμπεργκ πήγε όλο αυτό το σύστημα ένα βήμα παραπέρα και ήθελε οι ηθοποιοί να έχουν όσο γίνεται περισσότερο συναισθηματική σύνδεση με τον χαρακτήρα που παίζουν και να γίνονται ένα με αυτόν. Μια από τις μαθήτριές του, την όποια ανέλαβε προσωπικά, ήταν και η Μέριλιν Μονρόε. Χωρίς να ξέρει τον δύσκολο τρόπο που μεγάλωσε, αλλάζοντας 11 ανάδοχες οικογένειες, έχοντας μια σχιζοφρενή μητέρα στο ψυχιατρείο και έναν πατέρα που δεν γνώρισε ποτέ ή ίσως χωρίς να τον νοιάζει, ο Στράσμπεργκ προσπάθησε να κάνει τη Μέριλιν καλύτερη ηθοποιό, σκαλίζοντας τα παλιά της τραύματα όσο περισσότερο μπορούσε.
Χαρακτηριστικό ήταν ένα από τα ποιήματα που έγραψε η Μέριλιν, με τίτλο «H ιστορία του χειρουργού» (“The Surgeon Story”), όπου μεταξύ άλλων η Μέριλιν γράφει ότι ο Στράσμπεργκ «την άνοιξε στα δύο», αλλά ο ψυχίατρός της τής «είχε δώσει αναισθητικό και έτσι δεν πειράζει». Για την ιστορία, το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας της Μέριλιν πήγε σε εκείνον και στη γυναίκα του, Πόλα, μετά την αυτοκτονία της.
Ο Μάρλον Μπράντο πάντως, ένας από τους πρωτοπόρους σε αυτή την τεχνική υποκριτικής που μαθήτευσε δίπλα στην Στέλα Άντλερ τις μεθόδους του Στανισλάφσκι, είχε πει για τον Στράσμπεργκ πως «αν μπορούσε θα έπαιρνε εύσημα και για την ύπαρξη του ήλιου και του φεγγαριού». Ο Μπράντο, όπως και η Μέριλιν, είχε περάσει δύσκολη παιδική ηλικία με μια μητέρα που είχε μεγάλο πρόβλημα αλκοολισμού και έχοντας τεταμένες σχέσεις με τον πατέρα του. Φαίνεται πως αυτός ο πόνος και η στεναχώρια τού έδιναν τροφή, για να μπορέσει να εκφράσει καλύτερα τους ρόλους του. Με μια ταραγμένη προσωπική ζωή, τρεις γάμους και 11 παιδιά, εκ των οποίων τα 8 είναι δικά του από τέσσερις διαφορετικές γυναίκες και τα άλλα τρία υιοθετημένα, ακόμα και σήμερα ο Μπράντο θεωρείται ένας από τους καλύτερους, αν όχι ο καλύτερος ηθοποιός που έχει υπάρξει. Η προσέγγιση του Μπράντο και της καθηγήτριάς του είναι πιο πολύ «φανταστική» και όχι τόσο ψυχολογική. Η κεντρική ιδέα είναι πως ο ηθοποιός θα πρέπει να βιώνει συγκεκριμένα συναισθηματικές εμπειρίες, έχοντας στο μυαλό του τις συνθήκες γύρω από τις οποίες εξελλίσεται η σκηνή και όχι εμπειρίες από τη δική του ζωή.
Ο Τζέιμς Ντιν, επίσης μαθητής του Λι Στράσμπεργκ, είχε και αυτός μια δύσκολη παιδική ηλικία, με το θάνατο της μητέρας του όταν ήταν εννιά χρονών. Πέθανε μόλις σε ηλικία 24 χρονών, όταν τράκαρε την Porsche του πάνω σε ένα άλλο αυτοκίνητο το 1955, αλλά τόσες δεκαετίες αργότερα συνεχίζει να αποτελεί ένα είδωλο. Οι ρόλοι του συνήθως τον έδειχναν να είναι ένας ταραγμένος έφηβος, που κανένας δεν καταλαβαίνει.
Τι κοινό έχουν όμως και οι τρεις τους; Σίγουρα, η Μέριλιν Μονρόε και ο Τζέιμς Ντιν έχουν το κοινό ότι έφυγαν από αυτή τη ζωή νωρίς και άφησαν τη νεανική εικόνα τους πίσω να μας «στοιχειώνει» για πάντα. Αλλά και εκείνοι και ο Μάρλον Μπράντο είναι το τέλειο δείγμα του «βασανισμένου» καλλιτέχνη, που έχει πονέσει, έχει ματώσει στην πραγματική ζωή και έτσι μπορεί να προσφέρει στην τέχνη.
Γεννήθηκε το μεσημέρι ενός Νοέμβρη. Τώρα ποιανού ακριβώς Νοέμβρη, αυτό δεν πρόκειται να σας το πει. Έχει τελειώσει μια Σχολή Δημοσιογραφίας και έχει δουλέψει ως δημοσιογράφος σε site, κειμενογράφος και έχουν εκδοθεί δυο βιβλία της, εκ των οποίων το ένα στα αγγλικά.
