Του Άγγελου Μεταλλίδη,
Ο Άγιος Πάπας Ιωάννης ΚΓ’ είναι ο 261ος Πάπας της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας και κυβερνήτης του Βατικανού. Ήταν γνωστός ως «ευλογημένος Ιωάννης ΚΓ’» από την ημέρα της οσιοποίησής του.
Το όνομά του ήταν Άντζελο Ρονκάλι και καταγόταν από αγροτική οικογένεια από την επαρχία του Μπέργκαμο της Ιταλίας. Το 1904 χειροτονήθηκε στην εκκλησία της Σάντα Μαρία στο Monte Santo στη Ρώμη. Σπούδασε ιστορία. Το 1905, ο νέος επίσκοπος του Μπέργκαμο τον διόρισε γραμματέα του. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ο Ρονκάλι ήταν επίσης δάσκαλος σε σχολή της επισκοπής. Μάλιστα, όταν ξέσπασε ο Α’ παγκόσμιος πόλεμος, ο Ρονκάλι στρατεύτηκε και υπηρέτησε στο ιατρικό σώμα ως τραυματιοφορέας. Το 1921 ο Πάπας Βενέδικτος ΙΕ’ τον διόρισε Πρόεδρο της ιταλικής εταιρίας για τη διάδοση της πίστης. Το 1935 έγινε Αποστολικός Εκπρόσωπος του Βατικανού στην Τουρκία και την Ελλάδα.
Ο Ιωάννης ΚΓ’, ίσως, είναι ο μοναδικός Πάπας που είχε επισκεφθεί πριν από την εκλογή του το Άγιον Όρος, ενώ είχε ιστορικές γνώσεις για το βυζαντινό πολιτισμό και τους Οικουμενικούς Πατριάρχες Βασίλειο Γ’, Φώτιο και Βενιαμίν. Ο Άντζελο Ρονκάλι, εκτός από το ενδιαφέρον του για τις τοπικές ρωμαιοκαθολικές κοινότητες, συνδέθηκε και με ορθόδοξους αρχιερείς, κληρικούς και λαϊκούς. Είχε επισκεφτεί, επίσης, πληθώρα ορθόδοξων τόπων και μνημείων προσκυνήματος. «Όταν βρεθώ στην Ελλάδα, νιώθω σαν το ψάρι που το ξαναπετούν στο νερό», έγραψε στο προσωπικό του ημερολόγιο.
Κατά την εκλογή του ως Πάπα, ο Καρδινάλιος Ρονκάλι επέλεξε το όνομα Ιωάννης ως όνομά του για τη διάρκεια της θητείας του. Το όνομα αυτό είχε να χρησιμοποιηθεί από ποντίφικα περίπου 500 χρόνια, καθώς οι προηγούμενοι Πάπες το είχαν αποφύγει, λόγω του ότι αυτό είχε χρησιμοποιηθεί για τελευταία φορά από κάποιον, ο οποίος θεωρήθηκε Αντίπαπας μετά το δυτικό Σχίσμα. Κατά την επιλογή του ονόματος, δεν ήταν σαφές εάν θα πρέπει να ονομαστεί Ιωάννης ΚΓ’ ή Ιωάννης ΚΔ’. Το όνομα Ιωάννης ΚΓ’ ήταν αυτό που επικράτησε, καθώς ο προηγούμενος με αυτό το όνομα ήταν ο Αντίπαπας Ιωάννης ΚΓ’. Οι προηγούμενοι Πάπες είχαν υιοθετήσει τα ονόματα Ιωάννης ΚΑ’ και Ιωάννης ΚΒ’. Έτσι, λοιπόν, εφόσον κάποιος Πάπας πριν από αυτόν δεν είχε το ίδιο όνομα έπρεπε να ονομαστεί Ιωάννης ΚΓ’. Ο Πάπας Ιωάννης ΚΓ’ ήταν ο τελευταίος Πάπας που έκανε χρήση του πλήρους και λαμπρού παπικού τελετουργικού. Το μεγαλύτερο μέρος αυτού του τελετουργικού καταργήθηκε λίγο αργότερα κατά την Β’ Βατικάνεια Σύνοδο. Η στέψη του πραγματοποιήθηκε στο μπαλκόνι της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου, ενώπιον του πλήθους που είχε συγκεντρωθεί στην Πλατεία. Δείγμα του εξαιρετικού χαρακτήρα είναι ότι μόλις δύο μήνες μετά την εκλογή του, τα Χριστούγεννα του 1958, επισκέφθηκε παιδιά που έπασχαν από πολιομυελίτιδα και νοσηλεύονταν σε νοσοκομεία της Ρώμης, ενώ στη συνέχεια πήγε στις φυλακές της Ρώμης για να μιλήσει με κρατούμενους. Τους είπε ότι εφόσον δεν είχαν τη δυνατότητα να πάνε αυτοί σε αυτόν, πήρε την απόφαση να πάει αυτός σε αυτούς.
Τον Σεπτεμβρίου του 1962, ο Πάπας Ιωάννης ΚΓ’ διαγνώστηκε με καρκίνο του στομάχου. Τα προβλήματα υγείας έμειναν κρυφά στο ευρύ κοινό. Οι δημοσιές εμφανίσεις του, όμως, μειώθηκαν σημαντικά. Η τελευταία δημόσια εμφάνιση του Πάπα έγινε στις 11 Μαΐου 1963, όταν του απονεμήθηκε το βραβείο Balzan. Στις 25 Μαΐου 1963, υπέστη αιμορραγία στο εσωτερικού του στομάχου και χρειάστηκαν μεταγγίσεις αίματος. Σιγά σιγά, άρχιζε να γίνεται φανερό ότι ο καρκίνος ήταν πλέον σε προχωρημένο επίπεδο. Πέθανε στις 3 Ιουνίου, σε ηλικία 81 ετών. Κηδεύτηκε και ετάφη στις 6 Ιουνίου.
Είμαι προπτυχιακός φοιτητής του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ. Γεννήθηκα στις 12 Φεβρουαρίου 1998 και μεγάλωσα στην Καλαμαριά του νομού Θεσσαλονίκης. Τα επιστημονικά μου ενδιαφέροντα εντάσσονται στο χώρο της πολιτικής ιστορίας του νέου ελληνικού κράτους και στην διαμόρφωση των πολιτικών θεσμών και ιδεολογιών της νεότερης και σύγχρονης Ελλάδας.
