Της Μαρίας Τσαλίκη,
Δεν είναι λίγες οι φορές που φτάνουν στα αυτιά μας ειδήσεις, όπως «πατέρας καταδικάστηκε για τον βιασμό της 12χρονης ΑμεΑ κόρης του», «ομαδικός βιασμός 17χρονης μεθυσμένης Βελγίδας», «βιασμός 19χρονης ΑμεΑ στη Ρόδο», «ομαδικός βιασμός 16χρονης ΑμεΑ στην Αλεξανδρούπολη». Το έγκλημα του βιασμού αποτελούσε ανέκαθεν ένα από τα πιο αποτρόπαια και ειδεχθή εγκλήματα σεξουαλικής φύσεως. Ένα έγκλημα που έρχεται να ποδοπατήσει τόσο την σωματική όσο και την ψυχική ακεραιότητα του θύματος.
Οι μνήμες του μένουν βαθιά χαραγμένες στο μυαλό των θυμάτων του, παίζοντας ξανά και ξανά την ίδια σκηνή στο μυαλό τους, σκεπτόμενοι αν έκαναν κάτι λάθος ή αν θα μπορούσαν με κάποιον τρόπο να είχαν αντισταθεί. Τι συμβαίνει όμως, όταν ο δράστης επιλέγει ως πρωταγωνιστή των διαστροφικών του σκέψεων κάποιον που δεν μπορεί καν να αμυνθεί; Όταν βρίσκει τον «τέλειο» μη απειλητικό υποψήφιο παρτενέρ, στον οποίον η ανάγκη του για κυριαρχία επιβάλλεται ευκολότερα;
Στο δέκατο ένατο κεφάλαιο του Ποινικού Κώδικα, ανάμεσα στα εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας και τα εγκλήματα οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής, βρίσκεται μια διάταξη, στην οποία και στοιχειοθετείται το έγκλημα της κατάχρησης ανικάνου προς αντίσταση σε γενετήσια πράξη (αρ. 338 Π.Κ.). Ένα κακουργηματικό έγκλημα, που συχνά λησμονείται από την κοινωνία και εσφαλμένα εντάσσεται στο πλαίσιο της αντικειμενικής υποστάσεως του εγκλήματος του βιασμού στο άρθρο 336 Π.Κ.
Για την καλύτερη κατανόηση, τόσο του εν λόγω κακουργήματος, όσο και των υπολοίπων αξιόποινων εγκλημάτων που προβλέπονται στο συγκεκριμένο κεφάλαιο, δέουσα είναι η διάκριση τριών πολυσήμαντων και πολυχρηστικών όρων. Τα εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας μπορούν να τελεστούν με τρεις διαφορετικού χαρακτήρα πράξεις, όπου η πλήρωση της κάθε μιας οδηγεί και στη στοιχειοθέτηση του αντίστοιχου εγκλήματος. Αναλυτικότερα, οι πράξεις τέλεσης ενός τέτοιου εγκλήματος είναι οι εξής:
- Γενετήσιες πράξεις: Αποτελεί την ύστατη πράξη προσβολής της γενετήσιας ελευθερίας, καθώς περιγράφει σε ένα ευρύ πλαίσιο όλες τις σεξουαλικού περιεχομένου πράξεις. Χρησιμοποιείται αντί του όρου «σεξουαλική πράξη» διότι η τελευταία ορίζει μόνο την διαδικασία της αναπαραγωγής και όχι τις παραπλήσιες και παρόμοιες ενέργειες. Πρόκειται για τη διενέργεια συνουσίας και όλων των υπολοίπων κοινωνικώς υποκατάστατων της σαρκικής συνάφειας.
- Χειρονομίες γενετήσιου χαρακτήρα: Αποτελούν πράξεις ήσσονος βαρύτητας σε σχέση με τις προηγούμενες, οι οποίες ωστόσο δεν είναι γενετήσιες, αλλά προσβάλλουν τη γενετήσια αξιοπρέπεια του ατόμου. Ο δράστης εδώ επιτυγχάνει επαφή με το θύμα ( π.χ. σωματικό άγγιγμα), ωστόσο δεν φτάνει έως το σημείο των γενετήσιων πράξεων, αλλά παραμένει στη διάπραξη μερικώς «ελαφρότερων» ενεργειών.
- Πράξεις γενετήσιου χαρακτήρα: Σε αυτό το σημείο γίνεται λόγος για συμπεριφορές και χειρονομίες που προσβάλλουν τη γενετήσια αξιοπρέπεια . Εδώ δεν εντάσσονται οι περιπτώσεις σωματικής επαφής με το θύμα, αλλά οι προσβολές που μπορεί το θύμα να δεχθεί από τον δράστη με οποιαδήποτε άλλη συμπεριφορά ή χειρονομία π.χ. επιδειξίες, σεξουαλικά υπονοούμενα κλπ.
Περαιτέρω, αξίζει να σημειωθεί πως τα εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας μπορούν να τελεστούν κατά όλων. Θύμα μπορεί να είναι ο καθένας, ανεξαρτήτως φύλου ή σεξουαλικής προτιμήσεως. Το έγκλημα της κατάχρησης ανίκανου προς αντίσταση σε γενετήσια πράξη, αφορά στην ουσία την κατάχρηση/εκμετάλλευση της ανικανότητας του θύματος να αντισταθεί στις διεστραμμένες σκέψεις, που μετουσιώνονται σε πράξεις του δράστη.
Αξίζει να σημειωθεί πως στην κατηγορία των ανικάνων προς αντίσταση εμπίπτουν τα άτομα με ειδικές ανάγκες, αναπηρίες τόσο σωματικές όσο και ψυχικές, άτομα που βρίσκονται σε κατάσταση σοκ ή ακόμα και υπό την επήρεια αλκοόλ. Εν ολίγοις, θύμα του εγκλήματος του άρθρου 338 Π.Κ. μπορεί να αποτελέσει οποιοδήποτε άτομο βρίσκεται σε διαρκή ή προσωρινή ανικανότητα προς αντίσταση.
Μπορεί ο δράστης να χορήγησε ναρκωτικά στο θύμα, ώστε να προβεί σε γενετήσια πράξη;
Στην περίπτωση που ο ίδιος ο δράστης έχει ενεργήσει με οποιονδήποτε τρόπο επάνω στο θύμα, με σκοπό να το καταστήσει ανήμπορο, δεν θα πληρούται το έγκλημα της κατάχρησης ανικάνου, άλλα αυτό του βιασμού, καθώς οποιαδήποτε τέτοιου είδους επενέργεια επάνω στο θύμα του αποτελεί μορφή παράνομης βίας η οποία και στοιχειοθετείται στην αντικειμενική υπόσταση του άρθρου 336 Π.Κ. Ωστόσο, το να οδηγήσει ο δράστης το θύμα σε κατάσταση μέθης με κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων αλκοόλ, δεν αποτελεί περίπτωση παράνομης βίας και, άρα, δεν εντάσσεται στο έγκλημα του βιασμού, αλλά σε εκείνο της εκμετάλλευσης ανίκανου προς αντίσταση.
Αναλυτικότερα, για την πλήρωση τόσο της αντικειμενικής όσο και της υποκειμενικής υποστάσεως της διάταξης, θα πρέπει να γίνει κατανοητό το γεγονός πως ο δράστης εδώ δεν προκάλεσε ο ίδιος στο θύμα του την ανικανότητά του, αλλά, εντοπίζοντάς την, επέλεξε να την εκμεταλλευθεί, γνωρίζοντας πως το θύμα δεν επρόκειτο να αντιδράσει ή ακόμα χειρότερα να αντιληφθεί τι συνέβη.
Στην Ελλάδα ο Ποινικός Κώδικας κατατάσσει το εν λόγω έγκλημα στην κατηγορία των κακουργημάτων, θεσπίζοντας ως ποινή την κάθειρξη από πέντε έως δέκα έτη. (Αρ. 338 παρ.1 Π.Κ.)
Στην περίπτωση, όμως, που η συγκεκριμένη πράξη τελέστηκε από δύο ή περισσότερους δράστες που ενεργούσαν από κοινού, επιβάλλεται κάθειρξη στον καθένα τους έως δεκαπέντε έτη (άρθρο 338 παράγραφος 2). Στο συγκεκριμένο σημείο, θα πρέπει να τονιστεί πως για την πλήρωση της εν λόγω παραγράφου θα πρέπει οι δράστες να τέλεσαν, ο καθένας ξεχωριστά με εναλλαγή ρόλων ή και ταυτόχρονα, τη γενετήσια πράξη. Μόνο σε αυτή την περίπτωση μπορεί να υπάρξει συναυτουργία και, επομένως, η επιβολή της προαναφερθείσας ποινής. Εάν μόνο ο ένας προβεί στην γενετήσια πράξη και οι υπόλοιποι βοηθήσουν στη διευκόλυνσή της, τότε θα πρόκειται για συνεργία στο έγκλημα της πρώτης παραγράφου (αρ. 338 παρ. 1 Π.Κ.) σε συνδυασμό με το άρθρο 47 Π.Κ.
Πηγές
- Νέος Ποινικός Κώδικας
- Παρασκευόπουλος Α. Νίκος, Φυτράκης Ευτύχης, «Αξιόποινες Σεξουαλικές Πράξεις».
- https://www.lawspot.gr/nomikes-plirofories/nomothesia/n-4619-2019/arthro-338-poinikos-kodikas-nomos-4619-2019-katahrisi
