Της Ειρήνης – Βασιλείας Κουτή,
Από τις 13-3-2020 και για διάστημα σχεδόν τριμήνου το μεγαλύτερο μέρος του Δικηγορικού Σώματος είδε τα εισοδήματά του να εκμηδενίζονται λόγω των κυβερνητικών μέτρων για την πανδημία. Lockdown ονομάστηκε και όπως ήταν φυσικό τα πολυσύχναστα δικαστήρια δεν έμειναν αλώβητα. Το σύνολο σχεδόν των διαδικασιών έπαυσε ολοκληρωτικά, με εξαίρεση συγκεκριμένες διαδικασίες όπως το αυτόφωρο, υποθέσεις που βρίσκονταν στα όρια παραγραφής και όπου ο χρόνος προσωρινής κράτησης των κατηγορουμένων έφτανε στο τέλος του (όπως χαρακτηριστικά συνέβη και με την δίκη Τοπαλούδη) οι διαδικασίες προχώρησαν κανονικά. Συνέπεια των μέτρων ήταν το σύνολο του δικηγορικού κόσμου (πλην ελαχίστων εξαιρέσεων) να μείνει εκτός αντικειμένου εργασίας για σχεδόν τρεις μήνες, με μηδενική δυνατότητα να ασκήσει το επάγγελμα με οποιονδήποτε διαφορετικό τρόπο. Η τηλεργασία λίγο συνέβαλε, αφού η παύση των διαδικασιών που είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με το δικηγορία και οι δίκες που έπαυσαν να γίνονται οδήγησαν σε έλλειψη του ίδιου του αντικειμένου εργασίας.
Κυβερνητική μέτρα
Βλέποντας την «επιτυχημένη» θα λέγαμε πορεία της Ελλάδος στο πρώτο κύμα της πανδημίας, τα πακέτα στήριξης που δόθηκαν σε διάφορους κλάδους επαγγελματιών ή τις κυβερνητικές δηλώσεις περί φοροελαφρύνσεων, θα αναρωτιέται κανείς ποια ήταν τελικά τα αντίστοιχα μέτρα που δόθηκαν στον δικηγορικό κλάδο και πώς κατόρθωσε να επιβιώσει για δυόμισι μήνες. Δυστυχώς η απάντηση είναι πολύ πιο απογοητευτική απ’ ότι θα περίμενε κανείς.
Στα πλαίσια της κρατικής στήριξης από 13-3 έως 30-4, η μόνη «βοήθεια» που έλαβε το δικηγορικό σώμα είναι ουσιαστικά τα 600 ευρώ μετά από τη γνωστή σε όλους τραγελαφική ιστορία με τα voucher. Αρχικά δέκα επιστημονικοί κλάδοι (στους οποίους συμπεριλήφθηκαν και οι δικηγόροι) προκειμένω να λάβουν την ανάλογη κρατική αποζημίωση υποχρεώθηκαν να παρακολουθήσουν μέσω ΚΕΚ κάποιο εκ των «επιμορφωτικών» προγραμμάτων που βρισκόταν στην αντίστοιχη λίστα. Το εγχείρημα αποδείχθηκε φιάσκο, αφού το υλικό ήταν γεμάτο λάθη, google translate και αποκαλύφθηκε ότι εξυπηρετούσε συμφέροντα όχι και τόσο αγαθά, γι’αυτό και παύθηκε. Τελικώς οι επιστήμονες έλαβαν μικρότερη αποζημίωση κατά διακόσια ευρώ από τους ελεύθερους επαγγελματίες και υπαλλήλους (που πήραν 800) εντελώς αναιτιολόγητα. Αφού τα voucher καταργήθηκαν, ο ενδιάμεσος πάροχος των ΚΕΚ δεν υπήρχε και άρα η διαφορά των διακοσίων ευρώ θα μπορούσε να περάσει στους ίδιους τους πληττόμενους. Κάτι τέτοιο δε συνέβη ποτέ, αν και η Κυβέρνηση αναγκάστηκε να προχωρήσει σε δηλώσεις που δημιούργησαν ασαφή συμπεράσματα σε σχέση με το εάν θα δίνονταν αναδρομικά το ποσό (των επιπλέον 200 ευρώ) στον επιστημονικό κόσμο. Επιπλέον, εν μέσω του κύματος αντιδράσεων της «υπόθεσης» voucher και την αξιοπιστία της Κυβέρνησης που άρχισε να βάλλεται, ο ίδιος ο Πρωθυπουργός δήλωσε πως όσοι έλαβαν για τον μήνα Απρίλιο τα 600 ευρώ, θα λάμβαναν τα 800 ευρώ τον μήνα Μάιο ως περαιτέρω αποζημίωση. Αντίστοιχες δηλώσεις έγιναν και από τους αρμόδιους Υπουργούς εν συνεχεία, αλλά έδειξε να μην έχει καμία σημασία καθότι για ακόμα μια φορά τις αναίρεσαν αναιτιολόγητα.
Εξαιρέθηκαν και πάλι οι δικηγόροι από την κρατική αποζημίωση του Μαΐου, παρότι μέχρι και τα μέσα του μήνα καμία διαδικασία πέραν των εξ αρχής εξαιρεθέντων δεν λειτουργούσε και ενώ μέχρι και το τέλος Μαΐου τα δικαστήρια συνεχίζουν να είναι κλειστά. Καμία σημασία φαίνεται να μην έχει η αντίδραση του δικηγορικού κόσμου και οι προσπάθειες των συνδικαλιστικών οργάνων που διεκδικούν τα αυτονόητα. Είναι γεγονός ότι ο Υπ. Δικαιοσύνης, κ. Κώστας Τσιάρας, δε δέχτηκε καν να συναντήσει τον Πρόεδρο της Ολομέλειας των Δικηγορικών Συλλόγων και πρόεδρο του ΔΣΑ, κ. Βερβεσό, και να συζητήσει τα αιτήματα του κλάδου. Είναι επίσης γεγονός ότι από όταν αποφασίστηκε η πρώτη κρατική αποζημίωση των 600 ευρώ μέσω voucher οι δικηγόροι είχαν αρχικά εξαιρεθεί από τη λίστα και μόνο μετά από πιέσεις (και παρακάλια θα τολμούσα να πω) δέχτηκαν να τους συμπεριλάβουν.
Δίχως, δηλαδή, τις αντιδράσεις των ομάδων πίεσης και του ίδιου του δικηγορικού σώματος η Κυβέρνηση είχε αποφασίσει ο συγκεκριμένος κλάδος να αφεθεί στο έλεος του θεού, ενώ παράλληλα τους απαγόρευσε κάθε δυνατότητα εργασίας για σχεδόν ένα τρίμηνο. Τελικώς τα κυβερνητικά πλάνα πραγματοποιήθηκαν και όντως ο κλάδος αφέθηκε στο έλεος. Με το εξευτελιστικό ποσό το 600 ευρώ (το οποίο αντιστοιχεί στις ασφαλιστικές υποχρεώσεις ενός νέου δικηγόρου για το διάστημα τριών μηνών!) ως μοναδικό ποσό που δόθηκε, χιλιάδες αυτοαπασχολούμενοι αδυνατούν να βγάλουν τα προς το ζην, να ανταπεξέλθουν στους φόρους και να ζήσουν αξιοπρεπώς.
Αντιθέτως η Κυβέρνηση δεν φαίνεται να αλλάζει τη θέση της, κωφεύει στις όποιες αντιδράσεις και δημιουργεί πολίτες δύο κατηγοριών (όσοι συμφέρουν να στηριχθούν τους στηρίζει, όσοι όχι δεν τους αφορούν). Παράλληλα, φροντίζει να δίνει μισές πληροφορίες μέσω των ΜΜΕ όσον αφορά τη λειτουργία των δικαιοσύνης, δημιουργώντας την ψευδή εντύπωση ότι οι δικηγόροι δουλεύουν και άρα άδικα φωνάζουν. Έτσι παρατηρείται το φαινόμενο όπου ο κλάδος καλείται να απολογηθεί επειδή διεκδικεί απλώς ίση μεταχείριση, αντίστοιχη ανάλογα πληττόμενων κλάδων, όπως δικαιούται απ’το νόμο.
Οι οδηγίες της Ένωσης
Η αδιαφορία και η προσπάθεια εξευτελισμού των δικαιωμάτων του δικηγορικού κλάδου, αλλά και η με κάθε τρόπο επιδίωξη μείωσης των αυτοαπασχολούμενων δικηγόρων είναι άλλωστε πολιτική που ακολουθείται καθ’ όλη τη δεκαετία της κρίσης. Είναι γεγονός σύμφωνα με παλαιότερες έρευνες πως η Ελλάδα έρχεται πρώτη σε αναλογία δικηγόρων ανά κατοίκους μεταξύ των xωρών του Συμβουλίου της Ευρώπης, γι’αυτό και εύκολα μπήκαν στο στόχαστρο. Οι Οδηγίες της Ε.Ε είναι σαφείς και σύμφωνα μ’αυτές ο αριθμός των αυτοαπασχολούμενων (και δη των δικηγόρων λόγω του ότι είναι πολυπληθέστατοι) πρέπει να μειωθεί, να έχουμε αύξηση των έμμισθων δικηγόρων και στήριξη των μεγάλων εταιρειών σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα. Σε ανάλογο κλίμα ο ΣΕΒ τονίζει πως όντως ο μεγάλος αριθμός αυτοαπασχολούμενων αποτελεί πλήγμα για την οικονομία και είναι χαρακτηριστικό υποανάπτυκτων οικονομιών, καθώς βοηθά φαινόμενα όπως αυτά της φοροδιαφυγής.
Προκειμένω λοιπόν να εξελιχθεί η οικονομία μας σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα, να προβάλει η χώρα μια πιο ισχυρή και αποτελεσματική εικόνα προς τα έξω και με πρόφαση το να περιοριστούν αρνητικά φαινόμενα όπως η φοροδιαφυγή, φαίνεται πως το κράτος δε διστάζει να υιοθετήσει όχι και τόσο ηθικές πρακτικές. Ανάμεσα στα εξιλαστήρια θύματα είναι και οι δικηγόροι, όπως και δεκάδες άλλες κατηγορίες αυτοαπασχολούμενων. Έτσι χιλιάδες εργαζόμενοι που εδώ και μια δεκαετία η φορολογία τους έχει αυξηθεί κατακόρυφα, τα εργασιακά τους δικαιώματα συρρικνώνονται συνεχώς και σε κάθε κρίση το κράτος τους αφήνει αβοήθητους, οδηγούνται μαθηματικώς στην αναγκαστική εξαφάνιση.
Αυτά είναι όσα στην πραγματικότητα συμβαίνουν σε μια μαχόμενη δικηγορία που αργοσβήνει. Πίσω απ’ τα ακριβά κοστούμια, πίσω από ελπίδες μεγαλοδικηγόρων για βουλευτικά αξιώματα, πίσω από συνδικαλιστικά όργανα που εξυπηρετούν μονάχα ιδίους σκοπούς (ως επί το πλείστον τουλάχιστον) και πίσω από την αίγλη που είχε παλιά το επάγγελμα, αυτό που απέμεινε είναι χιλιάδες κακοπληρωμένοι που δουλεύουν ως και δωδεκάωρα για ελάχιστα, αναλογικά με τις γνώσεις τους χρήματα.
Μεγαλωμένη στην Καρδίτσα. Πτυχιούχος της Νομικής Σχολής ΔΠΘ και ασκούμενη δικηγόρος στην Αθήνα. Πρόσφατα ξεκίνησε να παρέχει εθελοντικά βοήθεια στο Ελληνικό Forum Προσφύγων ως Νομική Σύμβουλος. Έχει υπάρξει Ραδιοφωνική Παραγωγός κατά το έτος 2016-17, ενώ έχει βραβευτεί και σε δύο ποιητικούς διαγωνισμούς. Άρθρα της έχουν δημοσιευθεί σε διάφορα sites στο παρελθόν και από το Μάρτιο του 2020 αρθρογραφεί για το OffLine Post.
