Του Νικόλαου Τσελέντη,
Η εμφάνιση και η ραγδαία εξάπλωση του κορωνοϊού σε όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη, αποτελεί το φλέγον ζήτημα των τελευταίων μηνών. Φυσικά, σε καθεστώς παγκοσμιοποίησης, θα ήταν λάθος να θεωρηθεί πως ο ιός, ο οποίος ξεκίνησε από την Κίνα, δε θα επηρέαζε κάθε χώρα και ήπειρο. Έτσι, η Αφρική αναπόφευκτα δε θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση.
Ωστόσο, μέχρι στιγμής τα αποτελέσματα στην αφρικανική ήπειρο είναι απροσδόκητα καλά σε σύγκριση με χώρες αρκετά πιο ανεπτυγμένες. Συγκεκριμένα, τα κρούσματα κυμαίνονται σε χαμηλά νούμερα, με τις περισσότερες χώρες να δηλώνουν λιγότερα από 1.000 περιστατικά. Στην παρούσα φάση, μόνο η Νότιος Αφρική βρίσκεται σε δυσχερέστερη θέση, καθώς τα κρούσματα είναι τα διπλάσια σε σχέση με ένα σημαντικό αριθμό χωρών.
Βέβαια, τόσο ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, όσο και η Παγκόσμια Τράπεζα, δε φαίνονται αισιόδοξοι στις προβλέψεις τους για το μέλλον της Αφρικής. Αυτό αιτιολογείται από το γεγονός, ότι η ήπειρος έχει ένα ήδη εξασθενημένο σύστημα υγείας, εξαιτίας κι άλλων ασθενειών που την ταλανίζουν, ενώ φαντάζει ακατόρθωτο τα κράτη της περιοχής να μπορέσουν να διαχειριστούν ένα μεγάλο αριθμό κρουσμάτων. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ο ιός ενδέχεται να σκοτώσει από 83.000 έως και 190.000 Αφρικανούς πολίτες, κάτι απόλυτα λογικό, αν αναλογιστεί κανείς πως στις περισσότερες χώρες αντιστοιχούν 2 νοσοκομειακές κλίνες ανά 1.000 άτομα. Σαν να μην ήταν αρκετή η ανεπάρκεια του συστήματος καθεαυτήν, ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Donald Trump, ανακοίνωσε πως θα διακόψει τη χρηματοδότηση του ΠΟΥ, διότι ο οργανισμός δεν κατάφερε να περιορίσει και να προβλέψει την εξάπλωση του κορωνοϊού. Αυτή η απόφαση θα επιδεινώσει την κατάσταση στην Αφρική, καθώς το 15% της χρηματοδότησης του ΠΟΥ κατά την τελευταία διετία προερχόταν από τις ΗΠΑ (περίπου 400.000.000$).
Στον οικονομικό τομέα, σύμφωνα με τα αριθμητικά δεδομένα της Παγκόσμιας Τράπεζας, το μέλλον της Μαύρης Ηπείρου φαντάζει δυσοίωνο. Ειδικότερα, προβλέπεται συρρίκνωση της αφρικανικής οικονομίας, η οποία πιθανολογείται πως θα αγγίξει το 5,1%. Μάλιστα, 23 εκατομμύρια άνθρωποι που διαβιούν στην Υποσαχάρια Αφρική θα ωθηθούν στη φτώχεια και, σε επίπεδο χωρών, η αύξηση των φτωχών θα εντοπιστεί κυρίως στη Νιγηρία (5 εκατομμύρια), τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (2 εκατομμύρια) και τη Νότιο Αφρική (πάνω από 1 εκατομμύριο). Αυτά τα στοιχεία, που παραθέτει η Παγκόσμια Τράπεζα, προκύπτουν από μία σειρά αλληλένδετων γεγονότων.
Αρχικά, ένα μεγάλο τμήμα της οικονομίας, της οποίας μέρος είναι και ο τουρισμός, θα καταρρεύσει και μαζί του θα επηρεαστεί ο τομέας των αεροπορικών μεταφορών. Εν συνεχεία, η ολοένα και μεγαλύτερη πτώση των τιμών του πετρελαίου, αναμένεται να προκαλέσει ζημία της τάξεως των 65.000.000.000$. Το μεγαλύτερο πρόβλημα, βέβαια, εντοπίζεται στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού. Αυτό δικαιολογείται από τις πολιτικές προστατευτισμού που θα ακολουθήσουν αρκετές χώρες, προκειμένου να διαφυλάξουν την οικονομία τους. Όμως, πιθανές διαταραχές στους δασμούς θα επηρεάσουν επίσης αρνητικά την οικονομία της Αφρικής, η οποία βασίζεται σε τεράστιο βαθμό στις εμπορικές σχέσεις με την Κίνα και τις ΗΠΑ, αλλά και στις εισαγωγές προϊόντων. Τέλος, θα ακολουθήσει μείωση των εμβασμάτων, που αποτελούν κύρια πηγή εσόδων για χώρες όπως η Σομαλία και η Λιβερία.
Στο επίπεδο της κοινωνίας, θα επιδεινωθούν οι ανισότητες, αφού οι γυναίκες αντιμετωπίζονται ως κατώτερες και, κατά συνέπεια, θα αποκλειστούν από τα βασικά δικαιώματα, όπως είναι η πρόσβαση στην υγεία. Επιπροσθέτως, το καθεστώς καραντίνας εγκυμονεί κινδύνους για την αύξηση των περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας. Άλλωστε, σε αρκετές χώρες η προστασία των γυναικών δε συνάδει με την εκάστοτε εθνική νομοθεσία ή τις κοινωνικές και πολιτισμικές επιταγές.
Αντιστοίχως, και στην εκπαίδευση αναμένονται αρνητικές επιπτώσεις. Πρώτον, η ηλεκτρονική μάθηση δεν καθίσταται εφικτή, όταν το 90% των μαθητών της Υποσαχάριας Αφρικής δε διαθέτει υπολογιστή ή το 82% δεν έχει πρόσβαση στο διαδίκτυο. Μάλιστα, ακόμα κι αν υπάρξει αυτή η δυνατότητα, τα κορίτσια έχουν πολύ λιγότερες πιθανότητες να παρακολουθήσουν τα μαθήματα, συγκριτικά με τα αγόρια.
Συνοψίζοντας, το καθεστώς της καραντίνας υπό τον κορωνοϊό, θέτει μία σειρά από αναπάντητα ερωτήματα στην περιοχή της Αφρικής. Πόσο εύκολο είναι να λειτουργήσει το περιβόητο «lockdown» σε μία χώρα που βασίζεται στη γεωργία και δεν υφίστανται προϋποθέσεις για εργασία από το σπίτι; Πώς θα αποφευχθεί η αύξηση των κρουσμάτων χωρίς την τρομακτική επιδείνωση της οικονομίας; Θα μπορέσουν οι κυβερνήσεις να διατηρήσουν τον έλεγχο; Και, τελευταίο και κυριότερο, θα βοηθήσει η διεθνής κοινότητα οικονομικά την Αφρική; Όλα αυτά τα ζητήματα θα πρέπει να αντιμετωπιστούν με έγκαιρη δράση και νηφάλια κρίση.
Γεννήθηκε το 2000 και μεγάλωσε στην Αθήνα. Είναι φοιτητής του τμήματος Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Έχει παρακολουθήσει αρκετές ομιλίες και ημερίδες σχετικές με το αντικείμενο των σπουδών του. Ιδιαίτερη είναι η συμμετοχή του σε συνέδριο προσομοίωσης του ΟΗΕ (RhodesMRC). Είναι γνώστης της Αγγλικής και αυτήν την περίοδο διδάσκεται τη Γαλλική γλώσσα.
